بنا به اعلام سازمان امور مالیاتی، جرایم یاد شده به هیچ عنوان قابل بخشش نخواهند بود. همچنین در صورت عدم ارائه اظهارنامه در موعد مقرر اشخاص از شمول امتیازات و معافیت‌های مندرج در قانون نیز مستثنی خواهند شد.
بی اطلاعی اشخاص و صاحبان مشاغل از برخی تکالیف قانونی خود مانند تسلیم اظهارنامه مالیاتی هر ساله سبب بروز مشکلات بسیار زیادی برای آنها می‌شود.
شرکت‌های تازه تاسیس و یا غیرفعال درصد بالایی از متخلفان مالیاتی را تشکیل می‌دهند. عمده‌ی این تخلفات به عدم تشکیل پرونده مالیاتی و عدم ارسال اظهارنامه در مواعد مقرر مربوط می‌شوند.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روزهای پایانی سال 1397 و در جریان رسیدگی به لایحه بودجه 98 در راستای بهبود فضای کسب و کار، بندی را در این لایحه تصویب کردند که به موجب آن کسبه‌ای که میزان فروش آنها در ماه حدود 70 میلیون تومان باشد از ارائه‌ی اظهارنامه مالیاتی معاف خواهند بود.
همچنین بنابر اصلاحات اعمال شده در قانون مالیات‌های مستقیم که از سال 1395 اجرایی شده است، شیوه‌ی «اظهارنامه مالیاتی برآوردی» در حال جایگزین شدن با شیوه‌ی تشخیص علی‌الراس است.
در صورت عدم تسلیم اظهارنامه توسط مودیان، سازمان امور مالیاتی می‌تواند ضمن اعمال جرایم مربوطه، اظهارنامه‌ی مالیاتی برآوردی برای آنها تنظیم کند.در این صورت پس از ابلاغ برگ تشخیص، مودی 30 روز فرصت خواهد داشت تا به مالیات برآوردی اعتراض کند.
قانون‌گذار همچنین جرائم دیگری را در خصوص عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی پیش بینی کرده است. مطابق ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص حقیقی و حقوقی که زمره‌ی بدهکاران مالیاتی قرار گیرند بنا به تشخیص و درخواست سازمان امور مالیاتی ممنوع الخروج خواهند شد.
همچنین در صورتی که مودیان به منظور ایجاد زمینه برای فرار مالیاتی، اقدام به انتقال اموال خود به نام همسر و یا فرزندانشان کنند، سازمان امور مالیاتی قادر خواهد بود تا کلیه معاملات صوری را از طریق مراجع قضائی ابطال کند.
در سال‌های اخیر سازمان امور مالیاتی به منظور تقویت فرهنگ مالیاتی و تسهیل وصول درآمدهای خود، سیاست‌ها و رویه‌های جدیدی را در پیش گرفته است. از جمله‌ی این سیاست‌ها «خود اظهاری» است، که علاوه بر تسهیل فرآیندها و کاهش هزینه و زمان در رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی، امتیازات و مشوق‌هایی را نیز برای مودیان لحاظ داشته است.
چنانچه مودی، سه سال پیاپی بطور منظم و در مواعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم کند و هیچ‌گونه ایرادی به اظهارنامه و مدارک مربوطه وارد نشود، می تواند از 5 درصد جایزه‌ی خوش‌حسابی بهره‌مند شود که این رقم در شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ رقمی قابل توجه خواهد بود.
در این شیوه، مودی با اظهار معاملات، درآمد و هزینه‌ها و میزان سود و زیان‌اش، رقم مالیات متعلقه‌ی خود را محاسبه می‌کند. سپس طی جلسات رسیدگی و نیز بانک‌های اطلاعاتی که در اختیار این سازمان قراردارد صحت مندرجات موجود در اظهارنامه بررسی و صحت سنجی می‌شوند.
در صورت وجود مغایرت و یا کسری در مدارک، به مودی فرصت داده می‌شود تا نسبت به رفع نواقص اقدام کند؛ اما در صورت تشخیص تقلب و اظهارات خلاف واقع وفق مقررات به جرائم مربوطه رسیدگی خواهد شد.
یکی از رویه‌های بسیار موثر و قابل اعتنایی که توسط سازمان امور مالیاتی پیاده‌سازی شده، دریافت الکترونیکی اظهارنامه های مالیاتی است.
در این سامانه‌ی آنلاین علاوه بر کاهش زمان و هزینه‌ها، امکان ویرایش اطلاعات شرکت و جداول اظهارنامه وجود دارد و مودیان تا یک ماه پس از اتمام مهلت تسلیم اظهارنامه نیز اجاره انجام این تغییرات را خواهند داشت.
شرکت‌ها موظف هستند حداکثر تا 2 ماه پس از تاسیس درخصوص تشکیل پرونده مالیاتی خود اقدام کنند. در غیر این‌صورت شرکت از انجام سایر تکالیف مالیاتی خود نیز محروم خواهد شد. از آنجایی که اخذ کد اقتصادی از اصلی‌ترین ملزومات فعالیت شرکت‌ها است؛ دریافت کد اقتصادی بدون تشکیل پرونده مالیاتی امکان‌پذیر نخواهد بود.
به منظور تشکیل پرونده مالیاتی و همچنین تکمیل ثبت نام اظهارنامه، شرکت‌ها باید علاوه بر ارائه مدارک مورد نیاز نسبت به دریافت تاییدیه کدپستی نیز اقدام کند. این تاییدیه به منظور بررسی تطابق آدرس و کدپستی انجام می‌پذیرد.
علاوه بر این لازم است تا شرکت معادل 2 در هزار از سرمایه ثبتی خود را به عنوان حق‌التمبر مالیاتی به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.
به موجب قوانین سازمان امور مالیاتی کشور عدم تشکیل پرونده مالیاتی به عنوان جرم تلقی خواهد شد. مدیران شرکت‌ها باید حتی در صورت عدم شروع فعالیت نیز نسبت به تشکیل این پرونده اقدام کند.
شرکت‌هایی که از تشکیل پرونده مالیاتی در موعد مقرر قانونی استنکاف کنند به پرداخت 6 در هزار از سرمایه ثبتی خود محکوم خواهند شد.
تشکیل پرونده مالیاتی علاوه بر اظهارنامه مالیات‌های مستقیم، برای ثبت اظهارنامه‌های فصلی مربوط به مالیات بر ارزش افزوده نیز مورد نیاز خواهد بود.
از نکات حائز اهمیت در خصوص تشکیل پرونده مالیاتی تعیین وضعیت مالکیت و یا اجارهی ملک است. در صورت استقرار در ملک استیجاری می‌بایست اجاره‌نامه حتما دارای کد رهگیری باشد.
مودیان موظف هستند تا پس از تشکیل پرونده مالیاتی نسبت به دریافت کد اقتصادی اقدام کند.
به منظور تسلیم اظهارنامه مودیان باید ابتدا در به سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به نشانی tax.gov.ir مراجعه کرده و اقدام به پیش‌ثبت‌نام کند. در این فرآیند بخش محدودی از اطلاعات و مدارک در سیستم ثبت شده و پس از استعلام و اخذ تاییدیه توسط کارشناسان سازمان امور مالیاتی، ثبت نام تکمیل و نام کاربری و رمز عبور برای انجام مراحل بعدی و ارسال اظهارنامه در اختیار مودی قرار خواهد گرفت.
همچنین پس از تکمیل مدارک مورد نیاز در سامانه، مودیان باید نرم افزار مربوط به تکمیل اظهارنامه را دریافت و در رایانه‌ی خود نصب کنند.
اظهارنامه‌های مالیاتی به چند گروه طبقه بندی می‌شوند. اظهارنامه مربوط به درآمدهای اشخاص حقیقی، اشخاص حقوقی، و اجارهی املاک از جمله‌ی آنها هستند. اظهارنامه‌های مورد اشاره به طور سالیانه تکمیل و در مواعد مقرر قانونی تسلیم خواهند شد. نوع دیگری از اظهارنامه‌ها که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اظهارنامه ارزش افزوده است که باید به صورت فصلی تکمیل و در پورتال مربوطه بارگذاری شود.
لازم به ذکر است، تکمیل و تسلیم اظهارنامه حتی در مورد مشاغل معاف از مالیات و یا دارای مالیات صفر و همچنین شرکت‌های ثبت شده در مناطق آزاد نیز الزامی است.
مودیان باید در رابطه با اظهارنامه مالیاتی به رعایت سه نکته توجه داشته باشند؛ نخست اینکه به هیچ‌عنوان نباید انجام مراحل مربوطه را به روزهای پایانی موکول کنند. زیرا هریک از مراحل مورد اشاره ازجمله تشکیل پرونده، دریافت کد اقتصادی و ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی دارای فرآیندهایی زمان‌بر خواهند بود. علاوه بر این، در صورت وجود مغایرت و یا کسر مدارک ممکن است مشکلات گوناگونی ایجاد شود.
دومین نکته حائز اهمیت در این رابطه واگذاری مراحل تکمیل اظهارنامه به شخص واجد شرایط است. معمولا بسیاری از شرکت‌ها تسلیم اظهارنامه و پیگری مراحل رسیدگی را به مشاوران مالیاتی و اشخاص متبحر واگذار می‌کنند.
موضوع سومی که باید مدنظر قرار گیرد اطلاع از این نکته است که اگر چه رعایت استانداردهای حسابداری و ثبت دقیق در اسناد حسابداری شرط لازم برای رسیدگی‌های مالیاتی است؛ اما شرط کافی نیست.
قصور و یا بی‌تجربگی در واحدهای مالی، هر ساله ضررهای مالیاتی قابل توجهی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کند.
از آنجایی که انجام رسیدگی‌ها بر مبنای مندرجات اظهارنامه‌های مالیاتی انجام می‌پذیرد؛ و معمولا ممیزان مالیاتی به دلیل ضیق‌وقت امکان بررسی‌کامل اطلاعات را ندارند، احتمالا ارزیابی‌های غلط حسابداران و مدیران مالی مبنای محاسبه‌ی مالیات برای شرکت‌ها قرار خواهند گرفت.
بنابراین توصیه می‌شود کلیه مودیان، به منظور تسهیل در روند رسیدگی و همچنین بهره‌مندی از معافیت‌ها و مشوق‌های قانونی ضمن مطالعه و حصول اطلاع از تکالیف قانونی خود، اقدام به‌موقع و واگذاری امور به اشخاص صاحب صلاحیت را مدنظر قرار دهند.
همچنین لازم است صاحبان مشاغل و مدیران سازمان‌ها به روند دریافت و بایگانی اسناد مثبته، مانند فاکتورهای خرید و بیمه و مالیات‌های پرداختی نظارت کافی را داشته باشند.
انتشار محتوا: اخبار رسمی
