شرح مختصری از زندگی حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)/ امامزاده‌ای که همنشین پنج امام معصوم (ع) بود

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در روز پنجشنبه چهارم ماه ربیع الاول سال ۱۷۳ هجری قمری مطابق با ۲۵ تیر ماه ۱۵۸ یزدگردی، ۱۳ شهریور سال ۱۶۸ خورشیدی، ۷۸۹ میلادی، در زمان پیشوای هفتم شیعیان امام موسی کاظم (ع) و هارون الرشید در مدینه در خانه جدش حضرت امام حسن مجتبی (ع) متولد شد و پس از مدّت ۷۹ سال و شش ماه و یازده روز قمری عمر، در روز آدینه پانزدهم شوال سال ۲۵۲ هجری قمری، مطابق سیزده مهر ماه قدیم سال ۲۳۵ یزدگردی، در زمان المعتز عباسی از دنیا رفت.

پدر گرامی حضرت عبدالعظیم حسنی عبدالله بن علی (ع)؛ در زمان حیات جدش حسن بن زید (ع) متولّد شد و چون قبل از تولدش ، پدرش علی در زندان درگذشت ،جدش کفالت او را به عهده گرفت) و مادرش فاطمه (س) یا حیفا نام داشتند، همسر آن حضرت (ع) خدیجه دختر قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی (ع) «پسرعموی پدرش که در تجریش تهران به نام امامزاده قاسم (ع) مدفون است» بود؛ کنیه ایشان ابوالقاسم و ابوالفتح است.

از حضرت عبدالله (ع) پدر عبدالعظیم حسنی (ع)، به نقلی، پنج پسر و به نقلی، نُه پسربر جای ماند که یکی از آن‌ها حضرت عبدالعظیم (ع) بوده است؛ علی بن حسن (ع) نام جدّ اوّل حضرت عبدالعظیم (ع)، علی و لقب او سدید است. او همراه پسرعمویش عبدالله محض و گروهی دیگر از سادات حسینی، در دوران خلافت منصور بر ضد عباسیان قیام کرد. جمعی از آنان و از جمله او، دستگیر و به بغداد منتقل شدند و پس از مدتی در زندان از دنیا رفت؛ حسن بن زید (ع) جد دوم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، حسن نام داشت؛ ایشان تنها فرزند پسر زید (ع) بود که از بزرگان عصر خودش به شمار می‌رفت و در بین بنی هاشم، به بخشش، کرم، سخاوت و خدمت به محرومان، شهرت داشته است. آن حضرت (ع) از سوی منصور عباسی به ولایت مدینه انتخاب شد؛ ولی پس از مدتی، مورد خشم او قرار گرفت و به زندان افتاد و در سال ۱۶۸ هجری قمری، در سن هشتاد سالگی از دنیا رفت؛ زید بن حسن مجتبی (ع) جد سوم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) فرزند بزرگ امام حسن مجتبی (ع) است و متولی اوقاف پیامبر (ص) بوده و به جلالت قدر، کرامت طبع، عزّت نفس و کثرت نیکوکاری، توصیف شده است.

ایشان دوران خود حیات پنج امام از امامان اهل بیت (ع)؛ امام موسی کاظم (ع) تا امام حسن عسکری (ع) را درک کرده‌اند؛ امّا این به این معنا نیست که به محضر همه آنها هم رفته و یا از آنها سخنی نقل کرده است.

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به فرمان امام علی النقی (ع) به شهر ری رفت و در سرداب خانه یکی از شیعیان آن شهر به زندگی پنهانی روی آورد؛ او روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به نماز می‌ایستاد. گاهی پنهانی از خانه بیرون می‌آمد و قبری را که اکنون روبروی آرامگاهش است زیارت می‌کرد. او پس از مدتی بیمار می‌شود و چندی بعد در روز سه‌شنبه پانزدهم شوال سال ۲۵۲ قمری (۱۱ آبان ۲۴۵ خورشیدی، ۸۶۶ میلادی)، در زمان پیشوای دهم شیعیان امام علی النقی (ع) وخلافت عباسیان درگذشت.