
به گزارش روزپلاس، یکی از مشکلاتی که اینروزها بیش از هر زمان دیگری با آن دستوپنجه نرم میکنیم، بحران زودباوری یا به عبارت دیگر، برخورد سادهلوحانه با پدیدههایی است که تمام یا بخشی از جامعه را درگیر خود کرده است.
همین موضوع کرونا نشان داد که بخش بزرگی از مخاطبان، با باورکردن اخبار و شایعههایی که عمر آنها بیش از چند ساعت یا روز نبود، رفتارهای خود را تنظیم و مبتنی بر باوری که پیدا کردهاند با ویروس کرونا مقابله میکنند؛ باورهایی که گاه کاملا متضاد با واقعیتها بود و نهتنها کمکی به شکست کرونا نکرد بلکه به دامنزدن به آن در جامعه هم منجر شد. همشهری برای بررسی اینکه چرا باورپذیری ما از هر مسئلهای اینقدر بالاست؟ چطور میتوان مهارت برخورد با رویدادها را پیدا کرد؟ با دکتر مرجان ابراهیمی روانشناس گفتگو کرده است.
حربه تکرار برای باورپذیری
ما معمولا به کسانی اعتماد میکنیم که آنها را میشناسیم؛ به این معنی که هر قدر تعداد افرادی که درباره موضوعی حرف میزنند اطراف ما بیشتر باشد، احتمال اینکه ما آن موضوع را باور کنیم، بیشتر خواهد شد. علاوه بر این، ما نمیتوانیم تعداد کسانی را که آن گفته را باور دارند، بهخاطر داشته باشیم. وقتی یک مطلب مکررا در برنامههای خبری، دیدارهای دوستانه و مجامع مختلف تکرار میشود، این توهم را ایجاد میکند که آن مطلب احتمالا بیش از آنکه در واقعیت وجود دارد محبوبیت و فراگیری دارد. در این صورت نتیجه این خواهد شد که ما آن را بهعنوان حقیقت باور میکنیم.
سریع قضاوت نکنید
از قدیم گفتهاند یککلاغ چهلکلاغکردن باعث بزرگنمایی موضوع و باورپذیرترشدنش برای دیگران میشود. برخی عادت دارند وقتی مطلبی را میشنوند، دیدگاهها و نظرات خود را هم به آن قلاب کنند و با انتقال مطالب شنیدهشده به افراد دیگر، سعی در مجابکردن مخاطبان تازه به پذیرش مطلب ساخته و پرداختهشده ذهن خود دارند. باید بدانید که با شنیدن چنین مطالبی دست به قضاوت درباره واقعیبودن آن نزنید و حرفهایی را که میشنوید باور نکنید. در چنین موقعیتهایی تنها نظرات کسانی را که به آنها اطمینان دارید و از درستی حرفشان مطمئن هستید باور کنید.
میل به باورکردن
با وجود اینکه ممکن است بدانیم برخی اخبار و اطلاعاتی که دریافت کردهایم منطق درستی ندارد و با هیچ متر و معیاری پذیرش اش درست بهنظرنمیرسد، اما برخی میل به باورکردن اتفاقات و رویدادهایی را دارند که در اطراف آنها رخ میدهد. شاید دلیل این موضوع را باید تمایل مغز به صرفهجویی در وقت و انرژی دانست. مغز ما بیشتر مایل است به جای استفاده از تحلیلها و بررسی موضوعات، بر پایه شهود تصمیمگیری کند. دلیل دیگری که باعث میشود میل افراد به باورکردن مسائل، بیشتر از باورنکردن آن باشد این است که شایعهها گاهی آنچنان حرفهای طراحی و تبلیغ میشود که بتواند بهراحتی پذیرفته شود. تکرار چنین مواردی به باورپذیرشدن ما در مقابل هر رویدادی منجر میشود.
تجربه خودتان را ملاک بدانید
کمتر جمع و گروهی را میتوان پیدا کرد که شایعه بین آنها جایی نداشته باشد. شایعه را بهراحتی میتوان در شوخیهای دوستانه جوانان، درددلهای میانسالان و حرفهای پیرمردان و پیرزنان یافت. مردم بدون هیچ شناختی و تنها با تکیه بر شنیدارهای خود، فردی را به اوج رسانده یا به قهقرا میفرستند، روابط خانوادگی را بر هم زده و زوجهای جوان را از هم جدا میکنند، از شخصی یا گروهی بیدلیل تمجید کرده و به شخص یا گروهی دیگر ناسزا میگویند. هیچ وقت به این رفتارها و حرفها دقت نکنید. تا زمانی که خودتان تجربه برخورد با فردی که دربارهاش صحبت منفی میشود نداشتهاید، درباره آن فرد موضعگیری نکنید و حرف مثبت و منفی را درباره او باور نکنید.
یک شرط مهم برای باورپذیری
بخشی از اطلاعاتی که در طول روز به دستمان میرسد و بهنظر واقعی میآیند را از دایره دوستان، همکاران، اقوام و نزدیکان خود میشنویم. تجربه ثابت کرده است بسیاری از این افراد اطلاعاتی که به ما میدهند را از فرد دیگری گرفتهاند و خود با پدیدهای که دربارهاش حرف میزنند روبهرو نبودهاند. هرچه مقدار برخورد فرد نقلکننده اطلاعات به شما در مورد پدیدهای که با شما حرف میزند کم باشد، پذیرش و باور آن از سوی شما باید با سختگیری بیشتری همراه شود؛ چرا که ممکن است فرد با شاخ و برگدادن مطلبی که به شما منتقل کرده است تلاش کرده باشد برای گرفتن واکنش مورد انتظار از شما، با غلوکردن در اطلاعات آن را باورپذیر کرده و شما را به اشتباه بیندازد.
بیشتر مطالعه کنید!
هرچه مقدار اطلاعاتی که خودتان از منابع موثق به دست میآورید بیشتر باشد د ر برابر افتادن به دام شایعهها و باورکردن آنها مصونتر میشوید. برای اینکه کمتر دچار این مشکل شوید باید مطالعه کنید. منظور این نیست که حتما کتاب بخوانید بلکه باید با مطالعه در فضای مجازی و خواندن خبرهای متنوع و متفاوت از منابع رسمی شناختهشده، دانش خود را برای برخورد با اخبار اغواکننده بالا ببرید؛ با این روش، هر خبری که به گوشتان خورد را باور نمیکنید؛ چراکه از قبل میدانید واقعیت ماجرا چیست و خبر تا چه اندازه درست و دقیق است.
احساسات خود را کنترل کنید
برخی افراد هستند که بهسادگی به دیگران اعتماد زیادی دارند. اعتماد بیش از حد، باعث زودباوری و بیاعتمادی، موجب دیرباوری میشود. در دریافت خبر، نه باید زیاد اعتماد کرد و نه باید بیاعتماد بود؛ چون در هر دو صورت، خود را از شنیدن واقعیتها محروم میکنیم. این را در نظر بگیرید که هیجانات فردی و احساسات، در دیرباوری یا زودباوری ما اثر منفی دارند. این هیجانات را کنترل کنید و نگذارید احساس خوشایند شما نسبت به یک فرد، سبب شود که هر حرفی را که میزند باور کنید. یا بر عکس، نظر منفی شما نباید سبب شود که نظرات او را نادیده بگیرید و حرفهایی را که میزند باور نکنید. اگر احساساتتان را کنترل نکنید ممکن است خسارتها و صدماتی به شما وارد شود که جبران آن، گاه غیرممکن است.
تفکر نقادانه داشته باشید
محمد علی سلیمانیان؛ مدرس مهارتهای بهبود فردی دانشگاه تهران:
جهان امروز پیوسته درگیر بحران است و ترس و نگرانی از بحرانها بر زندگی روزمره ما تأثیر میگذارد. اما این پرسش مطرح است که چرا بحرانهای امروزی از همیشه پیچیدهتر و ترسناکتر بهنظر میآیند؟ ۲ دلیل میتواند عامل این رویداد باشد؛ نخست پیوستگی دنیای امروز به هم که سبب همهگیری و تأثیرگذاری یک بحران در منطقهای از جهان به مناطق دیگر میشود و دوم رسانهها و شبکههای خبری و اجتماعی که سبب اطلاعرسانی بحرانها و مخابره آنها درسریعترین زمان ممکن به سراسر جهان میشوند.
شاید اگر چند سال قبل شیوع کرونا اتفاق میافتاد، سالها زمان میبرد تا خبر یا خطر همهگیری آن به سراسر جهان مخابره شود. اما آیا به همان اندازه که در اطلاعرسانی و سرعت آن توجه کردهایم به موضوع مخاطبان و باورهای آنها و اینکه چطور اخباری را که به آنها میدهیم درست باشد تا باورش کنند، توجه کردهایم؟ آیا فکری برای مهار اخبار جعلی که باورهای مردم را نسبت به پدیدههای طبیعی و غیرطبیعی هدف میگیرند کردهایم؟ بسیاری از مردم در سراسر جهان در رویارویی با بحرانها راه درماندگی در پیش گرفته و خود را قربانی سرنوشت میدانند.
نخستین گام برای مدیریت هر بحران، پذیرش آن است. با پذیرش بحران، مرحله چارهاندیشی آغاز میشود. در رویارویی و پذیرش بحران باید از افراط و تفریط خودداری کرد. در واقع نه باید بسیار بدبین بود و نه زیاد خوشبین؛ چرا که خوشبینی زیاد نیز سبب میشود بحران را دستکم گرفته و کاری برای مدیریت آن انجام ندهیم. سازمان بهداشت جهانی ۱۰ مهارت را برای داشتن زندگی فردی و اجتماعی موفق معرفی کرده است که مهارت نخست، تفکر نقادانه است.
تفکر نقادانه به ما میآموزد که نباید هر خبری را به سادگی بپذیریم یا رد کنیم. باید موضوع یادشده را به خوبی بررسی کرده و از منابع معتبر در جستوجوی درستی یا نادرستی آن مطلب باشیم. همانگونه که میدانیم بسیاری از افراد در بحبوحه بحرانها با سوءاستفاده از نگرانیهای مردم دست به کلاهبرداری میزنند. آنها اخبار و رویدادهایی را که به ظاهر با بحران پیشآمده مرتبط هستند جعل کرده و روی زودباوری دیگران حساب باز میکنند.
درموضوع ویروس کرونا کم نبوده و نیستند اخباری که جعلی بوده و سازندگان آنها قصد و نیتشومی در ساخته و پرداختن آن داشتند؛ از مطالبی درباره ساخت داروی ضدکرونا گرفته تا ماسکهای قلابی که به قیمتهای گزاف به مردم فروخته میشوند. متأسفانه غالب مردم چنین حرفهایی را باور میکنند؛ باورهایی که در بسیاری از موارد بعد از عیانشدن واقعیتها به شکست اعتماد به رسانهها و جامعه منجر شده و کار را برای برنامهریزان و جهت دهندگان به افکار عمومی سخت میکند. بنابراین، یکی از گامهای اساسی در مدیریت بحران این است که با کمک تفکر نقادانه از افتادن در گرداب اخبار منفی که روح و روان ما را تحتتأثیر قرار میدهند دوری کنیم و اجازه ندهیم دیگران بحران را برای جامعه سختتر کنند.
مطالعه کنید
هرچه مقدار اطلاعاتی که خودتان از منابع موثق به دست میآورید بیشتر باشد د ر برابر افتادن به دام شایعهها و باورکردن آنها مصونتر میشوید. برای اینکه کمتر دچار این مشکل شوید باید مطالعه کنید. منظور این نیست که حتما کتاب بخوانید بلکه باید با مطالعه در فضای مجازی و خواندن خبرهای متنوع و متفاوت از منابع رسمی شناختهشده، دانش خود را برای برخورد با اخبار اغواکننده بالا ببرید
اولین روز سخت کاری بایدن در کاخ سفید!+ عکس
برکناری یک مسئول به خاطر رفتارهای پرخاشگرانه/عکس
عکسی متفاوت از نسیم ادبی و همسر مرحومش
بلایی که واکسن کرونا فایزر سر یک مادر آورد +عکس
مار سمی در دانشگاه اهواز +عکس
تغییر لباس ملانیا ترامپ در هواپیما+عکس
استتار خنده دار سربازان رژیم صهیونیستی +عکس
تنها موجودی که قلبش تو سرشه! +عکس
جریمه عجیب نزدن ماسک در خیابان/عکس
کار غیر اخلاقی کادردرمان/ عکس یادگاری با مهرداد میناوند+عکس
بازیگر زن معروف کرونا گرفت +عکس
جشن و آتش بازی پس از مراسم تحلیف جو بایدن + عکس
عمارت لاکچری ترامپ معروف به بهشت!+عکس
سر جدا شده عامل انتحاری انفجار بغداد+عکس18+
سالار عقیلى مهمان امشب «دورهمی» +عکس
تغییرات بایدن در اتاق ریاست جمهوری آمریکا+عکس
ظاهر متفاوت لعیا زنگنه در خیابان+عکس
لباس های ملانیا ترامپ هنگام ترک کاخ سفید جنجالی شد/عکس
بارش شدید برف در شهرستان اشنویه/عکس
اجساد قربانیان انفجار در بغداد+عکس
گریه ایوانکا ترامپ در هنگام سخنرانی خداحافظی پدرش+ عکس
واژگونی اتوبوس در گرمسار با ۱۵ کشته و زخمی/ عکس
مراسم تحلیف ترامپ و بایدن در یک قاب + عکس
بایدن در اتاق ریاست جمهوری آمریکا+عکس
چرت زدن بیل کلینتون در مراسم تحلیف+عکس
نصب تصویر بایدن و همسرش در کاخ سفید+عکس
سقوط بالگرد نظامی در نیویورک +عکس
خوش و بش کرونایی بایدن و اوباما+عکس
وقتی کرونا در مراسم تحلیف جو بایدن حضور ندارد!+عکس
شقایق دهقان از بازیگری خداحافظی کرد؟+عکس
خودروی خاص و لوکس جو بایدن/عکس
۱۷ فرمان اجرایی در اولین روز از ریاست جمهوری بایدن +عکس
تخلیه کاخ سفید در آخرین لحظات حضور ترامپ/عکس
وضعیت شدید امنیتی واشنگتن ساعاتی پیش از تحلیف بایدن/عکس
عمارت ۱۵۰ میلیاردی در اقدسیه تهران!+عکس
خندههای ظریف هنگام پاسخ به خبرنگاران/عکس
ادای احترام بایدن به 400 هزار قربانی کرونا در آمریکا/عکس
مهمان امشب دورهمی کیست؟ +عکس
خانواده بایدن به واشنگتن رسیدند/عکس
گریه جو بایدن هنگام سخنرانی+عکس
تجمع اعتراضی معلمان مقابل مجلس در روزهای کرونایی/عکس
تیپ و چهره الناز حبیبی در کنار خواهرش+عکس
نصب شیشه ضدگلوله در محل سخنرانی بایدن/عکس
ورود جو بایدن به واشنگتن+عکس
استقرار تک تیراندازها در واشنگتن/عکس
شهروند ۱۰۸ ساله؛ پیرترین فردی که واکسن کرونا زد/ عکس
دختر خردسال شهید مدافع حرم در آغوش حاج قاسم/عکس
آر پی جی زنی میهمانان برای هیجان عروسی+عکس
لباس عجیب معترضان در اتریش سوژه شد +عکس
مد جدید ریش مردانه با نام دم میمون! +عکس
انفجار دینامیت در نیروگاه هستهای ترکیه +عکس
جلسه بورسی مجلس با حضور وزیر اقتصاد/عکس
نوجوان آزاده ایرانی در اسارت ارتش عراق سال ۶۳ +عکس
بازیگر تاجیک «در چشم باد» درگذشت +عکس
مجری برنامه جنجالی شبکه دو ممنوع التصویر شد؟
چهره متفاوت نیوشا ضیغمی بعد از جراحی زیبایی/عکس
دستخط رئیس ستاد کل نیروهای مسلح/عکس
هومن سیدی در کنار بازیگران سریال قورباغه/عکس
تمرین شبانه مراسم تحلیف بایدن+تصاویر
عکسی جالب و دیده نشده از وزیر ارتباطات و مادرش
خبر مهم درباره نحوه پرداخت یارانه در سال ۱۴۰۰
حقوق بازنشستگان از شاغلان بیشتر شد؟
وقوع انفجار در سوریه/مقابله پدافند هوایی سوریه با تجاوز اسرائیل
اولین تصمیم جو بایدن درباره ترامپ
خبر مهم درباره همسانسازی بازنشستگان
علائم اصلی تب که باید بدانید
سقف پاداش بازنشستگی چقدر شد؟
تازهترین رنگبندی کرونا در استانها/۱۰ شهرستان همچنان قرمز +نقشه
خبری خوش/ وام ازدواج بدون ضامن میشود
واریز سود سهام عدالت سهامداران غیر مستقیم به ۲ روش
احتمال تغییر رنگ کرونایی در تهران +نقشه
شعر محسن رضایی برای دونالد ترامپ
ترامپ بعد از خروج از کاخ سفید چه خواهد کرد؟
هشدار درباره خطر انتقال کرونا در عابربانک ها
پیشکسوت پرسپولیس به کرونا مبتلا شد
اظهارات گزینههای کابینه دولت بایدن درباره ایران
باد شدید و سرمای زیرصفر در پایتخت
حقوق چه کسانی در سال جدید افزایش مییابد؟
ارزش سبد سهام عدالت (۱ بهمن)+جدول
اولویتهای تزریق واکسن کرونا تشریح شد
حکم جلب بینالملل خاوری صادر شد
آیا کرونا در تابستان تمام می شود؟
در روزهای آلودگی هوا بهتر است چه بخوریم؟
چرا درد در برخی از مبتلایان کرونا شدیدتر است؟
کاهش محسوس دما در کشور
ترامپ: تنها رئیس جمهور بدون جنگ تاریخ آمریکا هستم!
ایوانکا ترامپ به دنبال شغلی برای پدر
فرمان جدید ترامپ علیه ایران و چین
آیا در صورت سرماخوردگی یا تب می توان واکسن کرونا زد؟
تازهترین رنگبندی کرونا در استانهای ایران/نقشه
سریال جدید کارگردان پایتخت
برف و باران و باد شدید فردا شب در پایتخت
مهمترین شروط بهداشتی بازگشایی مدارس
آغاز واکسیناسیون عمومی کرونا ازخردادماه ۱۴۰۰
جزئیات واریز سه یارانه در بهمن ماه+ جزئیات
۸۷ فوتی جدید کرونا در کشور/۴۲۷۲ تن در وضعیت شدید بیماری
نسخه آلمانی ویروس کرونا آمد
رئیس سازمان بورس استعفا کرد
جزئیات بازداشت دو شهردار در تهران
زنگ خطر پیک چهارم کرونا در این استان!
دلیل شکایت مجلس از رئیس جمهور چیست؟ +متن کامل
حال ۱۴ داوطلب واکسن ایرانی کرونا خوب است
حداقل و حداکثر وام ازدواج در سال ۱۴۰۰
تصمیم مجلس برای افزایش منابع یارانه نقدی
ابتلا به کرونای انگیسی چه علائمی دارد؟
دومین کارت زرد به ظریف در یک روز
وراث برای دریافت سود و سهام عدالت چه کنند؟
هشدار هواشناسی/ سردشدن ۲۰ درجهای دما در کشور
ظریف از مجلس کارت زرد گرفت
هشدار زالی از مشاهده بیماران کرونایی ۵ تا ۱۷ ساله
سهمیه بنزین بهمن ماه امشب واریز میشود
برنامه مجلس پرداخت یارانه 300 هزار تومانی
افزایش تعداد بستریهای روزانه کرونا در ایران
طرح بازنشستگی پیش از موعد به کجا رسید؟
ارزش سهام عدالت در ۲۹ دی ماه ۹۹
پیک چهارم کرونا در راه تهران
زمان پخش «عصر جدید» روی آنتن شبکه سه سیما
تکلیف سهام عدالت متوفیان چه شد؟
بایدها و نبایدهای تغذیهای هنگام بروز تب
زندگی در کنار آتشفشان بیدار شده + عکس