به گزارش روزپلاس، هرچند که دنیا فرصتی برای انجام اعمال صالح است، اما رشد معنوی و تکامل در این مرحله به اتمام نمیرسد. عالم برزخ نیز فرصتی را برای انسانهای مؤمن فراهم میکند تا هر کسی به نسبت ایمان و اعمال صالحی که در این دنیا انجام داده، مورد رشد قرار بگیرد و به درجات بالاتری برسد. درواقع با وجود اینکه در عالم برزخ امکان انجام عبادات و کارهای نیک و خیر برای ما وجود ندارد، اما این فرصت را خدای متعال برای مؤمنان قرار داده تا در آن عالم و پیش از رسیدن قیامت مرحله به مرحله رشد کنند؛ هرچند که رشد و تکامل هر کسی به نسبت و میزان اعمال خیر و خداپسندانه او در دنیا بستگی دارد.
خبرنگار ما در گفتوگویی که با حجتالاسلام رضا محمدی، محقق قرآنی و پژوهشگر دینی، انجام داده به بررسی شرایط رشد و کمال در عالم برزخ و ویژگیهای آن عالم پرداخته است. آن طور که این محقق دینی توضیح میدهد، همه مؤمنان و کسانی که در دنیا به کارهای خیر مشغول بودهاند، در برزخ در حال تکامل به سر میبرند. البته هر اندازه کسی در این دنیا بیشتر اعمال انجام بدهد و رشد کند، در عالم برزخ هم به همان اندازه سرعت رشد و تکامل بالاتری از دیگران دارد.
به همین علت است که یکی از دلایل اصلی غبطه خوردن افراد بر یکدیگر همین سرعت رشد و تکامل و بهرهمند شدن از نعمتهای ابدی است. در حقیقت پرتو عنایتها و لطفهای خدای متعال بر مؤمنان میتابد و هر کسی در این دنیا توشه پربارتری داشته باشد، در آن عالم هم رشد بیشتر دارد و با سرعتی متناسب با رشد در این عالم، به ساخت و بارگاه قدس الهی نزدیکتر میشود.
به نسبت همین تقرب به درگاه الهی هم از نعمتهای بیشتر و بهتری بهرهمند میشود. البته به این موضوع هم باید دقت کنیم که نعمتهای آن عالم بسیار بالاتر و گواراتر و دوستداشتنیتر از لذتها و نعمتهای این دنیا هستند. به قدری که ما در این دنیا نمیتوانیم به طور عادی آن لذتها و نعمتهای ابدی را درک کنیم و یا فرض کنیم. به همین دلیل باید هر اندازه میتوانیم توشه پربارتری از دنیا برداریم تا دچار آن پشیمانی بینهایت نشویم.
رشد و تکامل در برزخ
یکی از سؤالاتی که در مورد عالم برزخ مطرح میشود این است که واقعاً ارواح انسانها در آنجا به چه کاری مشغول هستند؟
باید بدانیم که اگر در دنیا کارهای خیر و نیک انجام بدهیم، پرونده اعمال ما همین جا بسته میشود و بعد از مرگ دیگر نمیتوانیم توشهای از دنیا برداریم. همان طور که در اینجا میتوانیم کار خیر انجام بدهیم، اختیار داریم که مرتکب گناه هم بشویم. گناهان و خیرات مخصوص به این دنیا است و ربطی به عالم برزخ ندارد. چون این دنیا دار تکلیف است و ما در این محله اختیار داریم و بر طبق اختیار و آزادی عمل خود میتوانیم هر کاری را انجام بدهیم.
اما بعد از اینکه از دنیا برویم، دیگر اختیار و آزادی عمل از ما گرفته میشود و دیگر تکلیفی بر عهده ما نیست. البته این امر طبق برخی از روایتها مخصوص به انسانهای گناهکار است.
یعنی چه؟
یعنی انسانهای وارسته در عالم برزخ هم تا اندازهای دارای اختیار عمل هستند. یعنی آنها آزادتر از سایر ارواح انسانها هستند و به عنوان مثال میتوانند به خانواده خود در این عالم سر بزنند و از احوال آنها جویا شوند. این امکان برای ارواح انسانهای گناهکار وجود ندارد.
تفاوت عالم برزخ با قیامت
با این وجود چه تفاوتی بین بهشت و جهنم برزخی و بهشت و جهنم بعد از قیامت وجود دارد؟
یکی از وجوه تفاوت میان عالم برزخ با عالم قیامت و بعد از آن، این است که در عالم برزخ انسانهای مؤمن که در دنیا به کارهای خیر و نیکو مشغول بودهاند، امکان رشد و تکامل دارند. درواقع انسانهایی که جای آنها در بهشت برزخی است، مثل گناهکاران در جا نمیزنند و سکون ندارند. بلکه آنها میتوانند رشد کنند و به مرور کاملتر شوند.
همه مؤمنان همین طور هستند یا فقط گروهی از آنها؟
همه مؤمنان و کسانی که در دنیا به کارهای خیر مشغول بودهاند، همین طور هستند و در حال تکامل به سر میبرند. البته هر اندازه کسی در این دنیا بیشتر اعمال انجام بدهد و رشد کند، در عالم برزخ هم به همان اندازه سرعت رشد و تکامل بالاتری از دیگران دارد. به همین علت است که یکی از دلایل اصلی غبطه خوردن افراد بر یکدیگر همین سرعت رشد و تکامل و بهرهمند شدن از نعمتهای ابدی است.
درواقع پرتو عنایتها و لطفهای خدای متعال بر مؤمنان میتابد و هر کسی در این دنیا توشه پربارتری داشته باشد، در آن عالم هم رشد بیشتر دارد و با سرعتی متناسب با رشد در این عالم، به ساخت و بارگاه قدس الهی نزدیکتر میشود. به نسبت همین تقرب به درگاه الهی هم از نعمتهای بیشتر و بهتری بهرهمند میشود.
البته به این موضوع هم باید دقت کنیم که نعمتهای آن عالم بسیار بالاتر و گواراتر و دوستداشتنیتر از لذتها و نعمتهای این دنیا هستند. به قدری که ما در این دنیا نمیتوانیم به طور عادی آن لذتها و نعمتهای ابدی را درک کنیم و یا فرض کنیم. به همین دلیل باید هر اندازه میتوانیم توشه پربارتری از دنیا برداریم تا دچار آن پشیمانی بینهایت نشویم.
تأثیر اعمال خیر در برزخ
برای این رشد در عالم برزخ، آیا باید اعمال خاصی را انجام بدهیم؟
بله. اما این اعمال مربوط به این دنیا است و به برزخ مربوط نمیشود. در حقیقت عالم برزخ برای اطاعات و عبادات و کارهای خیر نیست، چون اصلاً اسباب و لوازم تکلیف و مسئولیتی در آنجا وجود ندارد. با این حال ما با کارهای خیر و عبادتهایمان میتوانیم مسیر بهرهمندی از نعمتهای عالم بعد از مرگ را مهیا کنیم و در عین حال امکان رشد و بیشتر را ایجاد میکنیم.
هر کسی به قدر عبادتها و اعمال خوب و خداپسندانه خود از نعمتهای آن عالم بهره میبرد و همچنین رشد بیشتر و تکامل سریعتری نسبت به سایر مردم خواهد داشت.
نعمتهای معنوی متناسب با خیرات انسان است
آیا این موضوع در آیات قرآن کریم هم مورد تأکید قرار گرفته است؟
بله. خدای متعال در آیات متعددی به رشد و تکامل و بهرهمندی انسانهای خیر و مؤمن در عالم بعد زا مرگ اشاره فرموده است. به عنوان مثال در سوره مبارکه مریم میفرماید: «لَا یسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکرَةً وَ عَشِیا؛ در آن جا هرگز گفتار لغو و بیهودهاى نمىشنوند؛ و جز سلام در آن جا سخنى نیست؛ و هر صبح و شام، روزى آنان در بهشت مقرّر است.»
طبق این آیه بهشتیها هرچه بخواهند هر صبح و شام به آنها داده میشود. اما منظور از این نعمتها چیست؟ آیا شباهتی با نعمتهای دنیایی دارند؟
منظور از موهبتها و نعمتهایی که هر صبح و شام به انسانها در بهشت داده میشود، هم نعمتهای مادی است و هم نعمتهای معنوی. هر بار هم آنها به مراتب بالاتری میرسند و رشد کمال را تجربه میکنند. حدیثی از رسول خدا صلیالله علیه و آله در این باره عنوان شده مبنی بر اینکه آن حضرت فرمودهاند: «و تاتیهم طرف الهدایا من الله تعالی لمواقیت الصلاه التی کانوا یصلون فیها فی الدنیا، تسلم علیهم الملائکه؛ هدایای نخبه و جالب از سوی خداوند بزرگ در اوقاتی که در دنیا نماز میخواندند به آنها میرسد و فرشتگان به آنها سلام و درود میفرستد.»
توجه کنید که نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه فرمودهاند هر زمان که آنها در دنیا نماز میخواندند، به آنها نعمت داده میشود. این نکته نشاندهنده تأثیر نماز و عبادت خدای متعال در بهرهمندی از نعمتهای بهشتی است.
همچنین آن حضرت در حدیث دیگری فرمودهاند: «و الذی انزل الکتاب علی محمد (ص) ان اهل الجنة لیزدادون جمالا و حسنا کما یزدادون فی الدنیا قباحة و هرما: سوگند به خدایی که قرآن را بر محمد (ص) نازل کرده اهل بهشت (هر قدر زمان بر آنها میگذرد) جمال و زیباییشان بیشتر میشود آن گونه که در دنیا با گذشت زمان زشتی و پیری آنها افزایش مییافت.»
منظور از روز و شب در بهشت چیست؟
یک سؤال دیگر در آیه شریفه ایجاد میشود، این است که آیا در بهشت شب و روز وجود دارد که خداوند فرموده نعمتها هر صبح و شام به آنها داده میشود؟
دقت کنید که بهشت کانون روشنایی و نور است و از این منظر در بهشت شب و روزی وجود ندارد. بلکه انسانها در بهشت همیشه در نور و روشنایی به سر میبرند. البته این نور در حال کم و زیاد شدن است و با نوسانهای آن نور اهل بهشت متوجه گذران شب و روز میشوند.
به عبارت دیگر از آیات قرآن کریم این مطلب مشخص میشود که افراد در بهشت هر چه بخواهند، برای آنها حاضر و آماده خواهد بود. ولی نعمتهای ویژهای وجود دارد که فقط در زمانهای معینی به آنها داده میشود. اینها نعمتهای مخصوص و ویژهای هستند که علاوه بر نعمتهایی که دائماً در دسترس آنها قرار دارد، به آنها در زمانهای مشخصی داده میشود. البته ماهیت آنها را نمیتوانیم با مادیات دنیایی بسنجیم و درک کنیم.
بهشت برزخی
با این توضیحات آیا درست است نتیجه بگیریم که بهشت برزخی، فرصتی برای تکامل انسانهای مؤمن است؟
همین طور است. درواقع بهشت در عالم برزخ موقعیتی را برای انسانهای مؤمن و خداشناس ایجاد میکند تا بتوانند در پرتو نعمتهای الهی قرار بگیرند، هم از نعمتهای بهشتی بهر ببرند و هم سیر و تکامل و رشدی داشته باشند تا در قیامت که مورد حساب نهایی قرار میگیرند، موفقتر بوده و از سعادت بیشتری برخوردار شوند.
یکی از آیاتی که به این موضوع اشاره میکند، آن است که خدای متعال فرموده است: «إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء؛ ما آنها را آفرینش نوینى بخشیدیم.»
در برخی از تفاسیر نوشته شده این جمله ممکن است اشارهای به همسران انسانهای مؤمن در این دنیا باشد که خدای متعال از کرم و لطف خود در آن عالم آفرینش تازهای به آنها میدهد و همه آنها در نهایت شادابی، جوانی و تازگی در ظاهر و باطن وارد بهشت میشوند. چون طبیعت آن بهشت تکامل و خروج از هر نوع عیب و نقص است.
تفاوت در مراتب انسانها
آیا همه افراد مؤمن در عالم برزخ به یک نسبت رشد و کمال دارند و یا مراتب آنها با یکدیگر متفاوت است؟
رشد و تکامل هر کسی در عالم برزخ این بستگی دارد که چقدر در این دنیا انسان مؤمنتر، خداشناستر و پرهیزکارتر بوده. هر قدر انسان در این دنیا با عبادات و توحید انس بیشتری داشته باشد و کارهای خیر بیشتری انجام بدهد، در آن عالم هم به همان نسبت سریعتر رشد میکند. به همین دلیل بهشتیان هم در مراتب و موقعیتهای خود با هم تفاوت دارند. برخی در درجات بالاتری هستند و برخی هم پایین تر. همه هم در آن عالم آگاه هستند که تفاوت در مرتبه آنها به دلیل اعمال آنها در این دنیاست.
همان طور که در قرآن کریم میفرماید: «وَ لِکلٍّ دَرَجَاتٌ مِّمَّا عَمِلُواْ وَ مَا رَبُّک بِغَافِلٍ عَمَّا یعْمَلُونَ؛ و براى هر یک (از این دو دسته) درجات (و مراتبى) است از آنچه عمل کردند و پروردگارت از اعمالى که انجام مىدهند، غافل نیست.» به این مفهوم که ارتقای درجه و رتبه هر کسی در بهشت عالم برزخ به این بستگی دارد که درجه ایمان و اعمال صالح او چه اندازه بوده است و هر کسی به قدر اعمالی که در دنیا انجام داده، رتبه پیدا میکند.
تسنیم
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
محبوس شدن در سرویس بهداشتی؛ اولین حادثه پایتخت در سال ۱۴۰۳
اینفوگرافیک/تولید دغدغه ی جدی رهبر انقلاب
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟