
به گزارش روزپلاس، فکر و خیال ناخواسته گاهی دست از سر آدم برنمیدارد. مخصوصا در این روزها که اوضاع نابسامان اقتصادی فکر همه را مشغول کرده، شاید بیشتر از قبل دچار فکرو خیال ناخواسته میشویم و یا به قول خودمان فکرمان هزارجا میرود. توصیه میکنیم باما همراه باشید تا به شما بگوییم چطور میتوانید از این فکر و خیالها رهایی پیدا کنید.
فیودور داستایفسکی در یکی از کتابهایش با عنوان یادداشتهای زمستانه درباره خاطرات تابستانه مینویسد: سعی کنید این تمرین را انجام دهید که اصلا به خرس قطبی فکر نکنید و سپس خواهید دید که آن چیز لعنتی هر دقیقه به خاطرتان میآید. ظاهرا این گفته داستایفسکی ریشه در واقعیتی روانشناختی دارد.
دَنیل وِگنِر (Daniel Wegner) پژوهشگری بود که بیش از بیست سال از عمر گرانبها را صرف تحقیق و آموختن درباره فکر و خیال کرد. این استاد برجسته روانشناسی اجتماعی دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۱۳ در سن ۶۵ سالگی درگذشت، اما میراثی که بر جای گذاشت، ناشناختههای زیادی را از فرایندهای ذهنی انسان روشن کرد.
فرایند سرکوب افکار یکی از حوزههای مهم پژوهشی وگنر بود. تحقیقات وی تاییدی است بر نظر داستایفسکی که وقتی انسان تلاش میکند جلوی فکر و خیالی را در ذهنش بگیرد، برعکس، آن گمان و اندیشه رهایش نمیکند. پرسش مهم اینجاست که اصلا چرا افراد تمایل دارند مانع بعضی افکارشان شوند؟
وگنر خاطر نشان میکند که پاسخ این سوال را هم داستایفسکی در همان کتاب داده است: هر انسانی خاطراتی را دارد که با هیچکس به جز دوستان نزدیکش در میان نمیگذارد. چیزهای دیگری نیز در ذهن دارد که آنان را حتی با دوستانش در میان نمیگذارد و پیش خودش، چون راز نگاه میدارد. اما چیزهای دیگری هم در ذهن هست که فرد میترسد آنها را حتی با خودش در میان گذارد و هر انسان شرافتمندی چندتایی از چنین چیزهایی را در ذهن انبار کرده است.
به زبان ساده هر فردی فکر و خیالهایی در اعماق ذهن دارد که بینهایت میل دارد آنها را سرکوب و حتی از خودش پنهان کند: از عادات شخصی مضحک گرفته تا ترسهای پنهان از کرداری در گذشته و رازهای سر به مهر.
سرکوب افکار ممکن است موقتا چاره ساز باشد، اما تحقیقات گسترده وگنر نشان میدهد هرگاه فرد آگاهانه جلوی فکری را میگیرد، شش اتفاق میافتد:
احتمال اینکه آن فکر در روزهای آینده خود به خود به ذهن متبادر شود بالا میرود.
پرت کردن حواس باعث میشود فرد حتی بیشتر به موضوع فکر کند.
ایدههای مرتبط با آن موضوع، آن فکر را دوباره بالا میآورد در حالیکه خود آن فکر بعید است آن ایدهها را در ذهن تداعی کند.
ممکن است فرد حتی بدون اینکه متوجه باشد آن فکر را در سر داشته باشد و تنها زمانی آگاه شود که داشته به آن موضوع خاص فکر میکرده که کسی سوالی بپرسد.
ممکن است آن خیال ناخواسته در خواب هم پدیدار شود حتی بیشتر از زمانی که فرد آگاهانه به آن موضوع فکر میکند.
وقتی که فرد تلاش میکند فکری را از سر خارج کند، قسمتهایی از مغز که به حافظه مربوطند فعالتر میشوند.
نکته آخر نشان میدهد وقتی انسان تلاش میکند فکری را از سر خارج کند، مغز با تمام قدرت به جستجوی آن میرود تا ته و تویش را درآورد و در نتیجه فرد به شکل خودکار بیشتر به آن موضوع میاندیشد. در چنین حالتی تلاش آگاهانه برای جلوگیری از یک فکر، با فرایند خودکار ذهن برای یافتن آن فکر تداخل و ذهن را پریشان میکند. به همین دلیل سرکوب افکار اثرات جانبی ناگواری دارد.
هرگاه فرد میخواهد فکر و خاطرهای را از سرش بیرون کند، احساسات و عواطف مربوط به آن در ذهنش پدیدار میشوند؛ مثلا در یکی از پژوهشهای وگنر، از افراد خواسته شد پیش از مراجعه به دندانپزشک از فکر کردن به آن خودداری کنند. نتیجه جالب اینکه حتی آنها که سابقه هیچ ترسی از دندانپزشکی نداشتند، از افزایش اضطراب و افکار مزاحم خبر میدادند.
مثال دیگر افرادی هستند که تمایل دارند وزنشان را کاهش دهند و در نتیجه باید رژیم غذایی متناسبی را رعایت کنند. هر چقدر این افراد تلاش کنند که به غذا خوردن فکر نکنند، بیشتر احساس گرسنگی به سراغشان میآید.
در تحقیقی دیگر از شرکتکنندگان خواسته شد به یکی از رابطههای عاطفی گذشتهشان مدتی فکر نکنند، بعد حس و حالشان را گزارش دهند. نتایج نشان میداد که برای بیشتر شرکتکنندگان تازه معلوم شده بود که آتش آن عشق قدیم هنوز چقدر در دلشان زبانه میکشید.
پژوهشهای بعدی نشان داد که سرکوب مدام افکار، افراد را بیشتر مستعد اختلالات ذهنی همچون افسردگی، وسواس و اضطراب میکند. البته باید توجه داشت که سرکوب افکار نقشی فزاینده در چنین اختلالات ذهنی ایفا میکند، ولی عامل به وجودآورنده آنها نیست؛ مثلا سرکوب افکار در فردی که با افسردگی دست و پنجه نرم میکند به مثابه فزونساز افسردگی عمل میکند.
مطالعاتی از این دست به روشنی نشان میدهند که بین سرکوب افکار و افزایش اختلالات روانشناختی رابطه مستقیمی برقرار است. در عین حال پژوهشهای وگنر نشان میدهد وقتی افراد نشانههای اختلالات ذهنیشان را با آغوش باز میپذیرند و با افکاری روبرو میشوند که مدتها تلاش میکردند جلویشان را بگیرند، به آرامشی درخور توجه میرسند.
انسانها از هر راهی استفاده میکنند افکاری را از سر برون کنند چرا که فکر کردن به برخی چیزها برایشان به غایت دردناک است. اما اگر به جای تلاش برای سرکوب آن افکار، فرد سعی کند با آنها مواجه شود، احتمالا رنج کمتری خواهد کشید. وگنر میگوید بیرون کردن افکار ناخواسته اصلا کار آسانی نیست، اما اگر بتوان انجامش داد، آنگاه میتوان بر عواطف قدرتمند ناشی از سرکوب چنین افکاری نیز فائق آمد. دنیل وگنر در این راه افراد را به خواندن جملات زیر از کتاب تسخیر خوشبختی اثر برتراند راسل دعوت میکند:
هر ترسی با ندیدن بدتر میشود. روش درست این است که با تمرکز بالا به آن ترس فکر کرد تا آنجا که کاملا آشنا شود. در نهایت، آشنایی ترسها را کمرنگ میکند و از آن پس کل موضوع ملالآور خواهد شد و افکار از آن دست خواهند کشید؛ نه مثل قبل با تلاشی ارادی بلکه تنها از روی نبود علاقه به آن موضوع. هرگاه دیدید به خاطر موضوعی توی فکر فرو رفتهاید، همیشه بهترین راهکار این است که بیشتر از حالت طبیعی به آن موضوع فکر کنید تا آنجا که فریفتگی بیمارگونهاش رخت بربندد.
ورزش لاکچری و اروپایی بازیگران تلویزیون+عکس
بلایی که گردباد بر سر آمریکاییها آورد/عکس
پوستر جدید سایت رهبر انقلاب/عکس
شرکت کنندگان کنسرت داخل حباب + عکس
سینا مهراد و ساعد سهیلی در جشن تولد پدرشان+عکس
گریه های یک روبات تمیز کننده سطوح در بیمارستان!+عکس
امضای موافقتنامه همکاری توسط ظریف و همتای روس/عکس
تغذیه توله شیر با شیشه شیر+عکس
غش کردن یک سرباز در مراسم رسمی روز جمهوری هند/عکس
واژگونی تانکر حامل بنزین در اصفهان+عکس
زل زدن «پلنگ وحشی ملانیست» به دوربین!
سلام کرونایی کاملا هریس؛ معاون بایدن/عکس
شمشیر کشی یک کشاورز معترض!+عکس
کورههای سوزاندن اجساد قربانیان کرونا در آلمان+عکس
حمله موش غول پیکر به یک نوزاد+عکس
«نیوشا ضیغمی» هم کرونا گرفت/ عکس
هواپیمای حامل ۲ میلیون دوز واکسن کرونا+عکس
سگ های خانگی و عجیب جو بایدن در کاخ سفید+عکس
ساخت تابوت در میان موج مرگبار کرونا+عکس
تزریق واکسن کرونا به سالمندان+عکس
درخواست طلاق ملانیا از ترامپ!+عکس
اولین زن وزیر خزانهداری آمریکا انتخاب شد/عکس
زنی که به خودش حسودی کرد و شوهرش را کشت! +عکس
نخستین پیک غذا در تاریخ ایران +عکس
گونه ای کمیاب از لاکپشت دریایی با بدن رنگارنگ+عکس
اقدام جالب پرسپولیسیها برای میناوند و انصاریان
ارسال پیام برای ترامپ بر فراز محل اقامتش+عکس
ظاهر عجیب یک معترض به محدودیت های کرونایی+عکس
عکسی تلخ از تنبیه بدنی دانش آموز قزوینی توسط معلم!
کودکآزار معروف دستگیر شد +عکس شکنجه
دیدار ظریف با وزیر امورخارجه جمهوری آذربایجان/عکس
نجات عجیب معدنچی از زیر آوار پس از دو هفته+عکس
آتش زدن یک مرکز تست کرونا+عکس
خودروی سخنگوی وزارت خارجه+عکس
سفیر کره شمالی در کویت پناهنده شد! +عکس
تفریح پیمان معادی و همسرش در اروپا+عکس
حمله به معترضان با ماشین آبپاش در خیابان+عکس
اولین یکشنبه بایدن در کلیسا و نان فروشی صورتی/عکس
برخورد شدید پلیس با یک زن معترض/عکس
چهره ترامپ هنگام ورود و خروج از کاخ سفید / تصاویر
جشن شکست کرونا هم مد شد! + عکس
چهره خندان حاج قاسم سلیمانی در کنار سردار حاجی زاده/عکس
آشیانه ویژه بیخانمانها در آلمان+عکس
شکستن درختان تنومد بر اثر طوفان/عکس
غارت فروشگاهها در هلند+عکس
تصویری عجیب از سر یک مورچه!
سریال ساختن از روی کرونا گرفتن آقای سیاستمدار!+عکس
نمایش عجیب مد لباس زنانه در عربستان+عکس
تبلیغ جنجالی خودروی قدیمی +عکس
گرفتاری ۵ کولبر ایرانی در بهمن مرز ترکیه +عکس
افسانه بایگان در استخر برای فیلم جدیدش/عکس
خبر گارد ساحلی اندونزی از توقیف یک نفتکش ایرانی +عکس
تصادف خونین اتوبوس با کامیون در جاده قدیم قم+ عکس
عکسی عجیب از دختر روسی در اعتراضات!
اولین حضور ترامپ در انظار عمومی با محافظت مامور مخفی +عکس
مسیر منحنی شکل قطار در شیکاگو/عکس
عکسی جالب از یک کودک در رودخانه یخ زده پکن
تظاهرات گسترده در روسیه علیه پوتین+عکس
نوید محمدزاده با ماسک عجیب و پلیسی+عکس
ساعت مچی فوق لاکچری آقای رئیس جمهور جنجالی شد+عکس
عوارض مصرف بیش از حد چای سیاه برای سلامت بدن
در مذاکرات پوتین و بایدن چه گذشت؟
ارتباط مصرف قهوه با سرطانهای مردانه
خواص جادویی زنجبیل برای لاغری و چربی سوزی
وضعیت جسمانی جدید مهرداد میناوند
حقوق سربازان ۴ برابر میشود
ارزش سبد سهام عدالت (۸ بهمن) / کاهش اندک قیمت
پیش دبستانی ۳ ساله شد +جزئیات
انفجار بمب در نجف اشرف
موقع خرید این نکات کرونایی را رعایت کنید
بعد از کرونا چه بخوریم؟
واکسن کرونا حریف ویروس جهش یافته می شود؟
پیشنهاد عجیب و جنجالی جواد خیابانی به وزیر ورزش!
پاسخ عجیب جهانگیری به کاندیدا شدنش
زمان آغاز ثبتنام کنکور ۱۴۰۰ اعلام شد
در زمستان دوش آب داغ نگیرید!
درهای ورزشگاه به روی هواداران باز میشود؟
هوا از امروز گرم میشود/ ورود سامانه بارشی به ایران
۱۱ اشتباهی که به خودروی شما آسیب وارد میکند
زنگ خطر پیک چهارم کرونا به صدا درآمد
محدودیتهای کرونا در تهران چه زمانی لغو میشود؟
عیدی امسال کارکنان چقدر است؟
آمریکا مدعی توقیف یک محموله نفتی ایران شد
مبتلایان به کرونا در ICU چگونه درمان میشوند؟
کدام واکسن در کدام کشور تزریق میشود؟
ونزوئلا از داروی معجزهآسای درمان کرونا رونمایی کرد
رئیس سازمان بورس مشخص شد
چه کسانی باید برای یارانه ۹۱ هزار تومانی ثبت نام کنند؟
زلزله در استان سیستان و بلوچستان
آلودهترین نقطه تهران کجاست؟
یارانه معیشتی 910 هزار تومان می شود؟ +جزئیات مهم
نحوه پیگیری جرایم ترددهای شبانه
رنگبندی استانهای کشور از نظر وضعیت کرونا+نقشه
حمله ویروس انگلیسی به کودکان/کرونا قدرتمندتر شده است
زمان واریز عیدی بازنشستگان اعلام شد
نشانه جدید ابتلا به کرونا
شرط پایان پاندمی کرونا در سال ۲۰۲۱ !
یک شغل عجیب در روزنامه!/ کمک به دروغگویی و پنهانکاری
تنها واکسن مورد تأیید و کم خطر برای کرونا کدام است؟
فوت نوجوان آسیب دیده در حادثه کانکس دزفول
علائم هشداردهنده سرطان روده بزرگ!
از پنجشنبه منتظر برف و باران باشید
زمان واریز یارانه معیشتی بهمن ماه
پاسخ به ۶۰ سوال متداول درباره سهام عدالت و سهام متوفیان
برق کدام مناطق تهران امروز قطع میشود؟/ جدول
مثبت شدن تست کروناویروس یک گربه در کره جنوبی
حداکثر عیدی کارگران اعلام شد+جدول
ماندگاری کرونا در کدام غذاها بیشتر است؟
افزایش ارزش سهام عدالت در بورس
خبرخوش رامبد جوان درباره «خندوانه»
یارانه جدید در راه است +شرایط و ثبت نام
۹۸ فوتی جدید کرونا در کشور/ شناسایی ۶۳۰۹ بیمار دیگر
خبر خوش برای جاماندگان یارانه نقدی
چه کسانی یارانه ۲۰۰ هزار تومانی دریافت می کنند؟
واکسن کرونای سوئدی بزودی در کشور
ارائه خدمات بانکی به این افراد ممنوع شد!
طرح واریز سهمیه بنزین به خانوارهای بدون خودرو +جزئیات
ورود سامانه بارشی جدید از پنج شنبه
محدودیت تردد در کدام شهرها برقرار است؟
ترفندهایی طلایی برای لاغر شدن تا پایان سال