اگر زیاد فکر و خیال می‌کنید، بخوانید

فکر و خیال ناخواسته گاهی دست از سر آدم برنمی‌دارد. ما در این مطلب می‌خواهیم به شما بگوییم چطور می‌توانید از این فکر و خیال‌ها رهایی پیدا کنید.
کد خبر: ۱۷۵۲۵۹
تاریخ انتشار:۱۱ مهر ۱۳۹۹ - ۱۹:۵۹ - 02 October 2020
به گزارش روزپلاس، فکر و خیال ناخواسته گاهی دست از سر آدم برنمی‌دارد. مخصوصا در این روزها که اوضاع نابسامان اقتصادی فکر همه را مشغول کرده، شاید بیشتر از قبل دچار فکرو خیال ناخواسته می‌شویم و یا به قول خودمان فکرمان هزارجا می‌رود. توصیه می‌کنیم باما همراه باشید تا به شما بگوییم چطور می‌توانید از این فکر و خیال‌ها رهایی پیدا کنید.

فیودور داستایفسکی در یکی از کتاب‌هایش با عنوان یادداشت‌های زمستانه درباره خاطرات تابستانه می‌نویسد: سعی کنید این تمرین را انجام دهید که اصلا به خرس قطبی فکر نکنید و سپس خواهید دید که آن چیز لعنتی هر دقیقه به خاطرتان می‌آید. ظاهرا این گفته داستایفسکی ریشه در واقعیتی روان‌شناختی دارد.

دَنیل وِگنِر (Daniel Wegner) پژوهشگری بود که بیش از بیست سال از عمر گران‌بها را صرف تحقیق و آموختن درباره فکر و خیال کرد. این استاد برجسته روان‌شناسی اجتماعی دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۱۳ در سن ۶۵ سالگی درگذشت، اما میراثی که بر جای گذاشت، ناشناخته‌های زیادی را از فرایند‌های ذهنی انسان روشن کرد.

فرایند سرکوب افکار یکی از حوزه‌های مهم پژوهشی وگنر بود. تحقیقات وی تاییدی است بر نظر داستایفسکی که وقتی انسان تلاش می‌کند جلوی فکر و خیالی را در ذهنش بگیرد، برعکس، آن گمان و اندیشه رهایش نمی‌کند. پرسش مهم اینجاست که اصلا چرا افراد تمایل دارند مانع بعضی افکارشان شوند؟

وگنر خاطر نشان می‌کند که پاسخ این سوال را هم داستایفسکی در همان کتاب داده است: هر انسانی خاطراتی را دارد که با هیچ‌کس به جز دوستان نزدیکش در میان نمی‌گذارد. چیز‌های دیگری نیز در ذهن دارد که آنان را حتی با دوستانش در میان نمی‌گذارد و پیش خودش، چون راز نگاه می‌دارد. اما چیز‌های دیگری هم در ذهن هست که فرد می‌ترسد آن‌ها را حتی با خودش در میان گذارد و هر انسان شرافتمندی چندتایی از چنین چیز‌هایی را در ذهن انبار کرده است.

به زبان ساده هر فردی فکر و خیال‌هایی در اعماق ذهن دارد که بی‌نهایت میل دارد آن‌ها را سرکوب و حتی از خودش پنهان کند: از عادات شخصی مضحک گرفته تا ترس‌های پنهان از کرداری در گذشته و راز‌های سر به مهر.

سرکوب افکار ممکن است موقتا چاره ساز باشد، اما تحقیقات گسترده وگنر نشان می‌دهد هرگاه فرد آگاهانه جلوی فکری را می‌گیرد، شش اتفاق می‌افتد:

احتمال اینکه آن فکر در روز‌های آینده خود به خود به ذهن متبادر شود بالا می‌رود.
پرت کردن حواس باعث می‌شود فرد حتی بیشتر به موضوع فکر کند.
ایده‌های مرتبط با آن موضوع، آن فکر را دوباره بالا می‌آورد در حالیکه خود آن فکر بعید است آن ایده‌ها را در ذهن تداعی کند.
ممکن است فرد حتی بدون اینکه متوجه باشد آن فکر را در سر داشته باشد و تنها زمانی آگاه شود که داشته به آن موضوع خاص فکر می‌کرده که کسی سوالی بپرسد.
ممکن است آن خیال ناخواسته در خواب هم پدیدار شود حتی بیشتر از زمانی که فرد آگاهانه به آن موضوع فکر می‌کند.
وقتی که فرد تلاش می‌کند فکری را از سر خارج کند، قسمت‌هایی از مغز که به حافظه مربوطند فعال‌تر می‌شوند.
نکته آخر نشان می‌دهد وقتی انسان تلاش می‌کند فکری را از سر خارج کند، مغز با تمام قدرت به جستجوی آن می‌رود تا ته و تویش را درآورد و در نتیجه فرد به شکل خودکار بیشتر به آن موضوع می‌اندیشد. در چنین حالتی تلاش آگاهانه برای جلوگیری از یک فکر، با فرایند خودکار ذهن برای یافتن آن فکر تداخل و ذهن را پریشان می‌کند. به همین دلیل سرکوب افکار اثرات جانبی ناگواری دارد.

هرگاه فرد می‌خواهد فکر و خاطره‌ای را از سرش بیرون کند، احساسات و عواطف مربوط به آن در ذهنش پدیدار می‌شوند؛ مثلا در یکی از پژوهش‌های وگنر، از افراد خواسته شد پیش از مراجعه به دندان‌پزشک از فکر کردن به آن خودداری کنند. نتیجه جالب اینکه حتی آن‌ها که سابقه هیچ ترسی از دندان‌پزشکی نداشتند، از افزایش اضطراب و افکار مزاحم خبر می‌دادند.

مثال دیگر افرادی هستند که تمایل دارند وزن‌شان را کاهش دهند و در نتیجه باید رژیم غذایی متناسبی را رعایت کنند. هر چقدر این افراد تلاش کنند که به غذا خوردن فکر نکنند، بیشتر احساس گرسنگی به سراغ‌شان می‌آید.

در تحقیقی دیگر از شرکت‌کنندگان خواسته شد به یکی از رابطه‌های عاطفی گذشته‎‌شان مدتی فکر نکنند، بعد حس و حال‌شان را گزارش دهند. نتایج نشان می‌داد که برای بیشتر شرکت‌کنندگان تازه معلوم شده بود که آتش آن عشق قدیم هنوز چقدر در دلشان زبانه می‌کشید.

پژوهش‌های بعدی نشان داد که سرکوب مدام افکار، افراد را بیشتر مستعد اختلالات ذهنی همچون افسردگی، وسواس و اضطراب می‌کند. البته باید توجه داشت که سرکوب افکار نقشی فزاینده در چنین اختلالات ذهنی ایفا می‌کند، ولی عامل به وجودآورنده آن‌ها نیست؛ مثلا سرکوب افکار در فردی که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کند به مثابه فزون‌ساز افسردگی عمل می‌کند.

مطالعاتی از این دست به روشنی نشان می‌دهند که بین سرکوب افکار و افزایش اختلالات روان‌شناختی رابطه مستقیمی برقرار است. در عین حال پژوهش‌های وگنر نشان می‌دهد وقتی افراد نشانه‌های اختلالات ذهنی‌شان را با آغوش باز می‌پذیرند و با افکاری روبرو می‌شوند که مدت‌ها تلاش می‌کردند جلویشان را بگیرند، به آرامشی درخور توجه می‌رسند.

انسان‌ها از هر راهی استفاده می‌کنند افکاری را از سر برون کنند چرا که فکر کردن به برخی چیز‌ها برایشان به غایت دردناک است. اما اگر به جای تلاش برای سرکوب آن افکار، فرد سعی کند با آن‌ها مواجه شود، احتمالا رنج کمتری خواهد کشید. وگنر می‌گوید بیرون کردن افکار ناخواسته اصلا کار آسانی نیست، اما اگر بتوان انجامش داد، آنگاه می‌توان بر عواطف قدرتمند ناشی از سرکوب چنین افکاری نیز فائق آمد. دنیل وگنر در این راه افراد را به خواندن جملات زیر از کتاب تسخیر خوشبختی اثر برتراند راسل دعوت می‌کند:

هر ترسی با ندیدن بدتر می‌شود. روش درست این است که با تمرکز بالا به آن ترس فکر کرد تا آنجا که کاملا آشنا شود. در نهایت، آشنایی ترس‌ها را کم‌رنگ می‌کند و از آن پس کل موضوع ملال‌آور خواهد شد و افکار از آن دست خواهند کشید؛ نه مثل قبل با تلاشی ارادی بلکه تنها از روی نبود علاقه به آن موضوع. هرگاه دیدید به خاطر موضوعی توی فکر فرو رفته‌اید، همیشه بهترین راهکار این است که بیشتر از حالت طبیعی به آن موضوع فکر کنید تا آنجا که فریفتگی بیمارگونه‌اش رخت بربندد.


بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
ارسال نظر
روایت تصویری
نگاه دوم
پیشنهاد سردبیر
پربازدیدها

اتفاقاتی که بعد از گرم کردن دوباره روغن سرخ شده در بدنمان می افتد

تمام روش های استعلام کالابرگ

بازخوانی پرونده نقض حقوق یک شهروند ایرانی در سوئد/ «حمید نوری»؛ ۱۶۰۰ روز بازداشت غیرقانونی در بهشت گردشگران

فرزند آیت الله علم الهدی چه نقشی در هلدینگ گردشگری جوانمرد دارد؟

ابعاد مختلف تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت برای برقراری آتش بس فوری/ بن بست اسرائیل در غزه

ثبات قیمت دلار و درهم و کاهش بهای یورو در مرکز مبادله ارز

فرانسه ناو هواپیمابر هسته‌ای تولید می‌کند

مرگ سناتور ضدایرانی در ۸۲ سالگی

ایستادگی مردم غزه و فلسطین و ناکامی‌های رژیم صهیونیستی در جنگ شش ماهه پدیده‌ای الهی است/ مردم غزه و نیرو‌های مقاومت بر استمرار ایستادگی تا پیروزی نهایی مصمم هستند

حمله موشکی حزب الله لبنان به مواضع نظامیان صهیونیست

کی‌یف برای تامین تجهیزات دفاعی به ناتو متوسل شد

تدابیر جدید دیوان لاهه در رابطه با جنگ در غزه

دستگاه قضایی مقابل زمین خواری ۳۰۰۰ میلیارد تومانی در گیلان ایستاد/ سازمان بازرسی جلوی تصرف غیرقانونی زمین معروف آستارا را گرفت

نتانیاهو به دنبال چراغ سبز آمریکا برای حمله به رفح

ویدیو دلخراش از حمله تروریستی به مسکو/ بیش از 100 کشته تاکنون/ احتمال گروگان گرفته شدن صدها نفر در تالار کنسرت/ روسیه خواستار توضیح آمریکا درباره حمله تروریستی شد 

گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما

امشب ساعت را به وقت زمین کوک کنید

 انتشار همزمان چند ویدیو هنجارشکن در فضای مجازی/ عادی سازی و ترویج فساد/ با اقدام به موقع فراجا صفحات مسدود شد

حضور باقری در سفارت روسیه در تهران

هنیه: مقاومت مردم غزه، افسانه‌ای است/ اشغالگران با انزوای بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند

چرا روسیه مسؤلیت داعش در حمله تروریستی مسکو را نمی پذیرد؟!

جشنواره گل نوروزی یوزها برابر ترکمنستان/ پایان دور رفت با صدرنشینی ایران

بزرگترین پیشرفت‌های فناوری در سال گذشته چه بود؟

تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

شهادت یکی از رزمندگان سپاه در سوریه

اتفاقاتی که بعد از گرم کردن دوباره روغن سرخ شده در بدنمان می افتد

ویدیویی بسیار دلخراش از حمله تروریستی مسکو

بخشی از پیام نوروزی متفاوت وزیر ارشاد/ پرسش‌هایی درباره تتلو، معین و قربانی

آخرین نتایج دوازدهمین دوره انتخابات مجلس به تفکیک استان‌ها/ کدام کاندیداها به مجلس راه یافتند

نتایج نهایی انتخابات مجلس در تهران/ دو مرحله ای شدن انتخابات تهران قطعی شد /۱۴ نفری که از تهران مستقیم به مجلس راه یافتند/ چه کسانی به دور دوم رفتند؟

پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد

نتایج انتخابات ۱۴۰۲ خبرگان رهبری در سراسر کشور/ آرای خبرگان تهران اعلام شد+ جدول

ویدیو دلخراش از حمله تروریستی به مسکو/ بیش از 100 کشته تاکنون/ احتمال گروگان گرفته شدن صدها نفر در تالار کنسرت/ روسیه خواستار توضیح آمریکا درباره حمله تروریستی شد 

گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما

انتخاب نکردن و آسیب‌هایش/ چگونه انتخاب صحیح داشته باشیم

2 بانک غیردولتی مشتری جدید استقلال و پرسپولیس

بزرگ‌ترین پایگاه فضایی غرب آسیا در حال ساخت است/ صنعت فضاییِ کشور در مسیر توسعه پرشتاب پیش می‌رود

واگذاری پتروشیمی شازند توسط بانک ملی،یک اقدام بی نظیر و به نفع مردم است/ این اقدام می‌تواند الگویی مناسبی برای شبکه بانکی کشور جهت اجرای منویات رهبری باشد

بی رقیب شدن ترامپ در میان جمهوری خواهان/ نیکی هیلی از رقابت در انتخابات انصراف داد

بانک مرکزی عراق فعالیت مجدد بانک ملی ایران را ابلاغ کرد

بدعت لغو کنسرت ها/ کنسرت علیرضا قربانی دوباره در اصفهان لغو شد

عملیات ضد صهیونیستی در جنوب نابلس