به گزارش روزپلاس، مهدی پورصفا: «جنگ تمامعیار در اوکراین شاید»؛ این بخشی از نشست خبری «ولادیمیر زلنسکی» رئیسجمهور اوکراین در گفتوگو با رسانهها بود. البته شاید این روزها نگاه تحلیلگران فراوانی به اوکراین دوخته شده است؛ یکی از نقاطی که به احتمال زیاد شاهد بالا رفتن تقابل آمریکا و روسیه خواهد بود.
اوکراین تقریباً از سال 2014 میلادی و به دنبال کودتای نرم طرفداران غرب عملاً به دو قسمت تبدیل شده و تمامی تلاشها برای بازگرداندن آن به حالت عادی به شکست انجامیده است. حالا برخی دوباره از آغاز جنگی دیگر سخن میگویند؛ نبردی که میتواند پای روسیه، مهمترین شریک استقلالطلبان شرق اوکراین را نیز به این منازعه باز کند.
* نبرد از کجا شروع شد
شکاف بین مناطق شرقی و غربی اوکراین مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه شاید رد آن را بتوان در نبردهای تشکیل اتحاد جماهیر شوروی در اواخر جنگ جهانی اول پیدا کرد؛ جایی که ناسیونالیستهای اوکراینی به دنبال تشکیل کشور مدنظر خود بودند. اگرچه اوکراین در سال 1919 به کنترل ارتش سرخ درآمد اما سالها طول کشید تا فعالیت ناسیونالیستهای اوکراینی سرکوب شود. در جنگ جهانی دوم هم اوکراینیهای ناراضی مهمترین همکار ارتش نازی در مقابله با اتحاد جماهیر شوروی بودند.
با این حال بخشی از مردم اوکراین بر خلاف مناطق غربی تمایلی به جدایی اوکراین از روسیه ندارند. حضور گسترده صنایع وابسته به داد و ستد با روسیه و همینطور وابستگی زبانی و فرهنگی سبب شده تا پیوندهای عمیقی بین آنان و همسایه شرقی ایجاد شود.
به همین دلیل زمانی که در سال 2014 میلادی دولت «ویکتور یانوکوویچ» در اوکراین سرنگون شد اولین اعتراضها به چنین اقدامی از مناطق شرقی این کشور بلند شد و در نهایت جرقه یک جنگ داخلی بزرگ را زد که همچنان هم ادامه دارد.
از آوریل سال 2014 میلادی جنگ در این مناطق آغاز شد و نزدیک به 10 هزار کشته باقی گذاشت. روستبارها که از رویدادهای کییف ناراضی بودند و خواستار نوعی خودمختاری، استقلال جمهوریهای دونتسک و لوهانسک را اعلام کردند؛ اقدامی که حتی یک همهپرسی نمادین در ماه مه سال 2014 را نیز در پشت سر خود دارد.
در نهایت آتش شعلههای نبرد موقتا با امضای توافق مینسک در سال 2015 پایین کشیده شد اما چشمانداز بازگشت این مناطق به خاک اوکراین هر روز کمتر میشود. در برخی از این مناطق حتی پول رایج ویژه این مناطق خودگردان در حال استفاده است.
در دوران اوباما، دولت اوکراین امیدوار بود که فشارهای اقتصادی و تحریمهای یکجانبه آمریکا بتواند موضع روسها در حمایت از این مناطق را عقب براند. عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی و ارائه کمکهای تسلیحاتی ویژه نیز جزو اولویتهای بعدی بود.
با این حال روسها که توانسته بودند شبهجزیره کریمه را به خاک خود منضم کنند، سرسختانه در مقابل اعطای هر امتیازی به آمریکا با حربه تحریم و فشار نظامی مقاومت میکردند. به قدرت رسیدن دولت ترامپ و نگاه متفاوت او نیز تا حدودی به خروج اوکراین از اولویت درجه یک وزارت خارجه آمریکا کمک کرد.
* امید دوباره اوکراینیها با به قدرت رسیدن دموکراتها
با این حال به قدرت رسیدن دوباره دموکراتها که انقلاب رنگی اوکراین بخشی از پروژه وزارت خارجه تحت امر آنها در زمان «جان کری» و دولت اوباما بود، امیدها را در دولت «زلنسکی» برای آغاز دوباره فشارها بر روسیه احیا کرده است.
به همین دلیل در طول ماههای گذشته تحرکات جدیدی در مناطق شرقی اوکراین آغاز شده است. ارتش اوکراین در طول سالهای گذشته به خصوص در دولت «پترو پروشنکو» تلاش کرده تا با خرید تجهیزات جدید غربی خود را برای نبرد گسترده با استقلالطلبان و ورود احتمالی ارتش روسیه آماده کند.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۸ دولت آمریکا موافقت خود را با فروش ۲۱۰ تیر موشک و ۳۷ پرتابگر سامانه ضدزره مدرن جاولین به ارزش ۴۷ میلیون دلار به ارتش اوکراین اعلام کرد که میتواند نقش مهمی در مقابله مؤثر با قوای زرهی شبهنظامیان دونباس و یا ارتش روسیه داشته باشد.
در کنار این اوکراین در حال دریافت پرندههای بدون سرنشین بیرقدار از ترکیه است تا از تجربه مثبت این تسلیحات در نبرد بین آذربایجان و ارمنستان استفاده کند. حتی فرانسه نیز پیشنهاد استفاده از جنگندههای رافائل را به جای جنگندههای میگ 29 دست دوم نیز مطرح کرده است.
این تحرکات ارتش اوکراین بلافاصله با واکنش روسیه روبهرو شد. در فروردین ماه سال جاری ارتش روسیه با اضافه کردن صدها دستگاه تانک زرهی در مناطق شرقی و همچنین شبهجزیره کریمه به تحرکات ارتش اوکراین پاسخ داد. این برای اولین بار بود که ارتش روسیه این حجم از تجهیزات را در منطقه فوق مستقر کرده بود. طبیعی است که بلافاصله ارتش اوکراین از موضع خود برای حمله به منطقه دونتسک عقبنشینی کند اما شاید تحولات افغانستان امید جدیدی برای آنان فراهم کرده است.
زمانی که دولت «اشرف غنی» در افغانستان در مدت کوتاهی فروپاشید و فاجعه فرودگاه کابل در تخلیه شهروندان آمریکایی ایجاد شد، شک و تردید در انجام تعهدات آمریکا در بین همپیمانان این کشور به اوج رسید. در همان زمان «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا در اظهار نظری از ضرورت استحکام مواضع آمریکا در مناطقی همچون اوکراین، عراق و تایوان سخن گفته بود.
در واقع بسیاری در اوکراین امید دارند که آمریکا برای جبران اتفاقات افغانستان حمایت از این کشور را در مقابل روسیه افزایش دهد. این اتفاق شاید پایه و اساس تحولات این روزهای دولت اوکراین باشد. همزمانی سفر زلنسکی به واشنگتن با اتفاقات افغانستان نیز این گزاره را تقویت میکند.
البته دولت کییف همچنان تا نقطه جدی برای اطمینان از حمایت آمریکا فاصله دارد کمااینکه همچنان عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در هالهای از ابهام قرار دارد و طرف آمریکایی نیز پاسخ روشنی به اوکراینیها نمیدهد.
در صورت عضویت اوکراین در ناتو عملاً این کشور زیر چتر هستهای آمریکا قرار خواهد گرفت و به این ترتیب تقابل جدیدی در حوزه سلاحهای راهبردی بین واشنگتن و مسکو آغاز میشود که ثبات راهبردی در جهان را مورد تهدید قرار خواهد داد.
از همین رو تعلل واشنگتن در نشان دادن چراغ سبز به کییف در این چارچوب کاملاً قابل فهم است.
* استخوانی که برای منافع آمریکا باید لای زخم بماند
در یک نگاه کلی میتوان این نکته را درک کرد که عملیات نظامی اوکراین در منطق سرکش شرقی، کلید آغاز یک درگیری گستردهتر است. این درگیری گسترده نیز به معنای ورود روسیه به این نبرد خواهد بود. حالا سوال اینجاست که اساساً آمریکاییها برای چنین تقابلی آماده هستند یا نه؟
شاید در این میان بتوان به ماجرای درگیری روسیه و ترکیه بر سر سرنگونی یک سوخو 24 ارتش روسیه توسط یک اف 16 ترکیه اشاره کرد؛ اتفاقی که به یک تقابل جدی تمام عیار سیاسی و اقتصادی انجامید.
ترکیه بسیار امیدوار بود که واشنگتن بر اساس ماده 5 پیمان ناتو آماده دفاع تمامعیار از آنها باشد اما واکنش سرد جان کری وزیر خارجه وقت آمریکا، آب سردی بر تن اردوغان بود. جان کری به صراحت به آنکارا فهماند که آمریکا به دنبال تقابل با قدرت هستهای همآورد خود نیست.
در جریان ماجرای کریمه نیز به صراحت بحث استقرار سلاحهای هستهای در این جزیره مطرح شد. با در نظر گرفتن این دو تجربه جدی حتی در صورت آغاز دوباره درگیریها در شرق اوکراین آمریکاییها به دنبال درگیری هستهای با روسیه نخواهند بود.
حضور ارتش روسیه یک تضمین قوی خواهد بود که ارتش اوکراین از توانمندی یک تغییر جدی اوضاع به نفع خود ناتوان باشد. با این حال افزایش تنشها نیز به تحکیم موقعیت آمریکا در جنوب شرقی اروپا به خصوص مرزهای روسیه کمک خواهد کرد.
هماکنون نیروهای ناتو در کمترین فاصله ممکن از مسکو پایتخت روسیه در استونی مستقر شدهاند. فاصله نیروهای روسی در این منطقه تا مسکو کمی بیشتر از 700 کیلومتر است. اگر زمانی امکان حضور آمریکاییها در اوکراین فراهم شود این فاصله کمتر نیز میشود.
در حقیقت افزایش تنشها در این منطقه تنها به وابستهتر شدن اوکراین به حمایت نظامی آمریکا منجر خواهد شد. بدیهی است که آمریکاییها نیز تمایلی ندارند که وارد یک نبرد جدی با روسها شوند اما درمقابل ادامهدار شدن درگیریها در شرق اوکراین حضور آنان را موجه خواهد کرد.
از سوی دیگر آمریکاییها از زمان ترامپ به دنبال تمرکز هرچه بیشتر نیروهای خود در شرق اروپا از جمله لهستان و چکسلواکی هستند؛ روندی که با مطرح شدن استقرار سیستم پدافند ضد موشکی در شرق آغاز شد. آمریکاییها تاکون توانستهاند با استفاده از وجود روحیه ضدروسی در این منطقه نهتنها شرق اروپا را به حوزه نفوذ ناتو تبدیل کنند بلکه عملاً یک کمربند جدید نظامی برای فشار بیشتر بر اروپا ایجاد کنند.
طبیعی است که نگاه بسیاری از کشورها به ماجرای اوکراین و حمایت آمریکا خواهد بود. ادامه یافتن بحران در اوکراین و حمایت نصفه و نیمه واشنگتن تنها به تقویت موج ضدروسی در اروپا خواهد انجامید. کمااینکه کاهش نقش اوکراین در ترانزیت گاز به دلیل راهاندازی خط لوله «نورد استریم» در دریای بالتیک سبب ایجاد نوعی دوگانگی در نحوه تأمین امنیت انرژی اروپا شده است.
به این ترتیب میتوان حدس زد که زخم اوکراین از نگاه آمریکاییها باید همچنان تازه بماند و هیچ امیدی برای حل آن حداقل در کوتاهمدت و با استفاده از زور وجود ندارد. در صورت شروع درگیریهای جدید در اوکراین و هنگامی که کار به تقابل با روسیه بکشد به احتمال زیاد آمریکاییها بلافاصله در صدد تخفیف بحران و آتشبس دوباره برای جلوگیری از ورود جدی روسها به معرکه خواهند بود.
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
محبوس شدن در سرویس بهداشتی؛ اولین حادثه پایتخت در سال ۱۴۰۳
اینفوگرافیک/تولید دغدغه ی جدی رهبر انقلاب
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟