الهام عابدینی- با گذشت دو سال از آغاز دنیاگیری کرونا، به نظر می رسید کاهش محدودیت ها سبب احیای اقتصاد کشورها شود اما جنگ روسیه و اوکراین دنیا در معرض بحران ناامنی غذایی قرار داد.
کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور به طور معمول در چنین شرایطی آسیب پذیرتر هستند اما با توجه به وابستگی جدیِ اروپا به نفت و گاز روسیه، این جنگ شرایط همه کشورها را به نحوی بحرانی کرده است.
اوکراین و روسیه از مهمترین تامین کنندگان روغن آفتابگردان و غلات در جهان است. این دو کشور حدود یک سوم از گندم، جو و ذرت دنیا را تامین می کنند. با توجه به تحریم های غرب علیه روسیه و همچنین محاصره بنادر اوکراین از سوی روسیه، روند صادرات این محصولات از هر دو کشور به شدت دچار اختلال شده است.
همزمان اندونزی هم که با در اختیار داشتنِ شصت درصد از بازار روغن پالم در دنیا، بزرگترین تولیدکننده این روغن در دنیاست، بازار جهان را غافلگیر کرد. جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی با صدور بیانیه ای اعلام کرد تامین نیازهای 270 میلیون شهروند کشورش در الویت قرار دارد و صادرات روغن پالم را ممنوع کرد.
وزارت کشور آلمان نیز از شهروندانش خواست برای شرایط اضطراری مواد غذایی و دارو ذخیره کنند. این فهرست شامل 20 لیتر آب، 3.5 کیلوگرم غلات، نان، ماکارونی، برنج و سیب زمینی، چهار کیلوگرم سبزیجات و حبوبات، 2.5 کیلوگرم میوه و آجیل، و 2.6 لیتر شیر و محصولات لبنی است. علاوه بر این برای ذخیره به مدت ده روز توصیه می شود 1.5 کیلوگرم گوشت، ماهی، تخم مرغ یا پودر تخم مرغ و 357 گرم چربی و روغن و نیز سایر محصولات بر اساس انتخاب شخصی مانند شیرینی جات تهیه شود.
جنگ روسیه و اوکراین در زمان حساسی از نظر کشاورزی در دنیا در حال وقوع است زیرا با آغاز فصل کاشت و رشد محصولات کشاورزی در سال 2022 رخ می دهد. این جنگ احتمالا بر روند برداشت محصولات در سال 2022 هم تأثیر می گذارد. این موضوع به صورتی ویژه برای کشورهای منطقه خاورمیانه که به شدت به صادرات روسیه و اوکراین متکی هستند نگران کننده است.
مصر بزرگترین وارد کننده گندم در جهان است و حدود 85 درصد گندم خود را از روسیه و اوکراین تأمین می کند. در اوایل ماه آوریل اعلام شد این کشور دارای ذخایر راهبردی گندم برای دو ماه و نیم است و سپس ذخایر گندم این کشور به پایان خواهد رسید. در لبنان -جایی که انتظار میرود ذخایر گندم در آن تنها یک ماه دوام داشته باشد- چشمانداز کاهش شدید صادرات از اوکراین به شدت بر اقتصاد و امنیت غذایی در این کشور تأثیر خواهد گذاشت. لبنان حدود 60 درصد گندم خود را از اوکراین وارد می کند و ذخایر ملی خود را به سبب وقوع انفجار سال 2020 در بندر بیروت از دست داد. تونس هم حدود 50 درصد از ذخایر گندم خود را از اوکراین وارد می کند و تخمین زده می شود این کشور از مارس سال 2022 تنها برای چهار ماه ذخایر گندم داشته باشد.
در این شرایط امکان آغاز مجدد ناآرامی های اجتماعی را در حالی که شهروندان عادی با افزایش قیمت غلات روبرو هستند نمی توان نادیده گرفت. به ویژه آنکه بسیاری از این کشورها در سال های اخیر شرایط ناآرامی را تجربه کرده اند. در تاریخ هم چنین مواردی در منطقه بی سابقه نبوده است و شورش نان در مصر در سال 1977 و 6 سال بعد در تونس نیز به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی رخ داد. حتی برخی تحلیلگران می گویند یکی از دلایل آغاز جنبش بیداری اسلامی در دهه قبل نیز افزایش قیمت مواد غذایی بوده است.
در همین حال، وزارت تدارکات و تأمین مصر از طریق متنوع کردن منابع واردات گندم در تلاش برای صرفه جویی در بودجه یارانه غذایی خود است. در سال 2021، مصر برای نخستین بار گندم را از لتونی خریداری کرد و واردات از کشورهای دیگر همانند فرانسه، کانادا، هند و آمریکا را آغاز کرد. وزارت کشاورزی مصر اعلام کرد این کشور قصد دارد در این فصل بین 60 تا 62 درصد از گندم مورد نیازش را خودش تأمین و این کشور حدود یک و نیم میلیون هکتار از زمین هایش را به کشت گندم اختصاص داده است که می تواند بین 9.5 تا 10 میلیون تن گندم تولید کند. وزیر تدارکات مصر بر تمایل دولت این کشور برای ایجاد تنوع فراتر از 14 کشوری که در حال حاضر با آنها قرارداد دارد، تأکید کرد. در ماه آوریل هم مصر، هند را به عنوان یکی از تأمین کنندگان گندم خود معرفی کرد.
اگر بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مجبور شوند طی ماههای آتی در راهبردهای واردات غلات خود تجدید نظر کنند، جنگ در اوکراین نیز سبب تغییر روابط ژئوپلیتیکی می شود زیرا غرب در تلاش برای تقویت منابع هیدروکربنی خود است.
کمی پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین, جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای کمک به تثبیت قیمت فزآینده نفت در بازارهای جهانی به عربستان سعودی و امارات عربی متحده روی آورد. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی به تماس های رئیس جمهور بایدن پاسخ ندادند.تحلیلگران می گویند عربستان به این نتیجه رسیده است که اتحاد او با ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه -حداقل در ارتباط با مسائل نفتی- مهم تر از نجات بایدن است.
در روزهای اخیر اخبار زیادی مبنی بر ناامیدی کشورهای منطقه از حمایت آمریکا منتشر شده است و به نظر می رسد کشورها ترجیح می دهند در مناسبات بین المللی شان توازن ایجاد کنند. به عنوان مثال، ترکی الفیصل، از اعضای ارشد خاندان سلطنتی عربستان و رئیس سابق اطلاعات این کشور با اشاره به حملات موشکی و پهپادی یمن گفت: سعودیها رابطه عربستان و آمریکا را استراتژیک میدانند. اما حالا احساس ناامیدی میکنیم.
در همین حال، کشورهای اروپایی در تلاشند تا قطر را جایگزین گاز از دست رفته از روسیه کنند. این کشور طی سالهای اخیر روابط خود را با شماری از واردکنندگان اروپایی تقویت کرده است و قصد دارد تا سال 2026 تولید گاز طبیعی مایع خود را تا سال 2026 از طریق پروژه نورث فیلد ایست خود سالانه 40 درصد افزایش دهد. مهمتر از همه این که، از زمان شروع جنگ در اوکراین، آلمان به دنبال پایان دادن به وابستگی خود به گاز ارزان روسیه و امضای توافق نامه بلندمدت برای تأمین ال ان جی از قطر و خرید پایانه های گاز شناور برای رفع کمبود گاز خود بوده است.
با این حال، در کوتاه مدت، ترجیح قطر برای قراردادهای بلندمدت و زمان حمل و نقل برای تانکرهای حامل ال ان جی سبب می شود تلاش این کشور برای انتقال بیشتر گاز خود به اروپا دشوار شود. در اواخر ماه مارس، سعد شریدا الکعبی وزیر انرژی قطر هشدار داد جایگزینی قطر برای جبران ناشی از کمبود واردات گاز از روسیه در حال حاضر "عملا ممکن نیست."
در شرایطی که هم موضوع انرژی، هم موضوع امنیت غذایی تقریبا همه کشورهای دنیا را به شدت تحت تاثیر قرار داده است مدیریت شرایط با حفظ اصول دیپلماتیک و مناسبات بینالمللی پیچیدهتر از پیش شده است.
*دانشجوی دکتری مطالعات بریتانیا
ببینید/سلبریتی بازی به فوتبال هم رسید/صادقی با بادیگارد به پرسپولیس رفت
ببینید/ترکِ زمین، باختِ سه هیج/قهر پولادگر بجای پاسخگویی
ببینید/اروپا برای خارج کردن مذاکرات از بنبست به تهران آمد/گفتوگوهای طولانی اما مثبت
ببینید/مذاکرات طولانی وزیر امورخارجه و نماینده اتحادیه اروپا/4 ساعت مذاکره، پشت درهای بسته
تصاویر/ هتل بی در و پیکر شبی یک میلیون!
ببینید/تلاش غرب برای احیای برجام/استقبال امیر عبداللهیان از مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا
ببینید/توقیفِ قانونیِ «برادران لیلا»/انکار در داخل/اعتراف در خارج
ببینید/حاشیه سازی به سبک سعودی/غیرحرفهای، زرد و عوام فریبانه
ببینید/آقای مومنی با چه مدارکی اینچنین صحبتهایی را انجام میدهید؟
ببینید/عاقبت انحراف به چپ راننده کامیون/شاخبهشاخ کامیون با مینیبوس کارگران معدن
ببینید/برخورد جالب امام(ره) با سیدحسن خمینی حین سخنرانی
شدت گرد و خاک در قصرشیرین/ عکس
ببینید/سنت شکنی ولیعهد عربستان سعودی/تازه کارِ نابلد!
ببینید/از کری خوانی قاتل شرور در فضای مجازی تا بازداشت توسط نوپو
ببینید/بزرگترین اعتصاب راهآهن انگلستان در ۳۰سال گذشته
ببینید/استقبال رسمی امیر عبداللهیان از وزیر امورخارجه روسیه
آتش سوزی در جایگاه سوخت شیراز +عکس
ببینید/دادستان کل کشور: دستگاه قضا اعتقادی به مسدودسازی فضای مجازی ندارد
ببینید/۲۵۵کشته و ۱۵۰ زخمی/وقوع زلزله ۶.۱ ریشتر افغانستان
ببینید/هواپیمای آمریکایی با ۱۲۶ مسافر آتش گرفت
ببینید/انتقاد مقام معظم رهبری از نحوه پوشش خبر دستگیری سارقان بانک ملی در صداوسیما/تذکر رهبری به غفلت صدا و سیما
ببینید/بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دستاندرکاران کنگره شهدای جامعه عشایری کشور
ببینید/خواننده قطعه «آمدم ای شاه پناهم» بده درگذشت
ببینید/اخطار عجیب در رزرو قطارهای فدک/امکان خرید بایط برای اتباعخارجی وجود ندارد
ببینید/مطالبهگر باشیم؛ اما قبل از هرکسی از خودمان مطالبه کنیم/نگذارید قلم ما کسی را زمین بزند
حضور رئیسی در شهرک دامپروری قارلق/ عکس
ببینید/واشنگتن دیسی، آمریکا/تیراندازی جمعی در کنسرت
قلیانی دورهگرد در دوره قاجار/ عکس
عکس یادگاری کارکنان پتروشیمی خراسان با رئیسی
بازدید رئیسی از پتروشیمی خراسان شمالی/ عکس
استقبال از رئیسجمهور در فرودگاه خراسانشمالی/ عکس
ببینید/استقبال آیت الله رئیسی از رئیس جمهور قزاقستان در کاخ سعدآباد
ببینید/تعیین برنده با سنگ کاغذ قیچی!
جزئیات زلزله ۵.۲ ریشتری در هرمزگان +عکس
ببینید/برنامه «طبیب» فعلا متوقف شد/ماجرای ادعای عجیب و غیرعلمی کارشناس برنامه چه بود؟
ببینید/سقوط بایدن
ببینید/برخورد زشت تام هنکس در دیدار با هواداران مشتاق/گم شوید عقب!
ببینید/دعوت قاسمی از سید حسن خمینی برای سفر به خوزستان
ببینید/با کدام دلیل چنین مبلغ نجومی به گلمحمدی پرداخت میشود/قرارداد گلمحمدی برای دو فصل بعد کمی کمتر از چهل میلیارد!
حضور رهبر انقلاب بر مزار شهید چمران/ عکس
ببینید/انساندوستی مساوی است با تعاون/پادزهر خودشیفتگی
عکس یادگاری آتشنشانان بعد پایان عملیات
دیدار دستاندرکاران کنگره ملی شهدای عشایر با رهبرانقلاب/ عکس
بزرگترین ورزشگاه فوتبال در جهان/ استادیوم یک میلیون نفری فوتبال! +عکس
کعبه لباس احرام به تن کرد/ عکس
سقوط مرگبار تانکر سوخت در گردنه حیران+عکس
ببینید/رئیسجمهور: مدیرانی که نگاه تحولی ندارند به حاشیه خواهند رفت/«تحول خواهی» تنها راه گرهگشایی
ببینید/یاری یک بانوی مهربان به کودک کار/یک بانوی سالم
ببینید/آثار تحقیرهای کودکی و تابو بودن شکست در روز عروسی/عقده حقارت یک داماد
ببینید/خطر، سرعتگیر در کمین است!
سنگ قبر اینترنت اکسپلورر در کره جنوبی!/ عکس
عیادت حسن روحانی از وزیر سابق در بیمارستان /عکس
ببینید/زندگی لاکچری/سرابِ ترکیه
یک بز عجیب و غریب با ۴۶ سانتی متر گوش/ عکس
عکس/ رئیسی در حرم امامزاده موسی بن جعفر(ع)
بازدید رئیسی از پروژه راه آهن شهری/ عکس
رئیس جمهور در قرچک/ عکس
ببینید/وضعیت عجیب سواحل گواتمالا/کوه زباله!
ببینید/آهنگی که جهانی شد/سلام یامهدی
ببینید/امیرحسین مقصودلو وارد کنسولگری ایران شد
تاکید استاندارتهران بر تکمیل مسکنهای مهر و ملی پردیس/ واحدهای مسکونی نباید ناقص تحویل مردم شود
مجازات تقلب کنندگان در امتحانات نهایی اعلام شد
خبر مهم برای متقاضیان نهضت ملی مسکن/ زمان ثبتنام مجدد نهضت ملی مسکن
یارانه نقدی به «کالابرگ» تبدیل میشود
گزارش دادستانی درباره ریزش متروپل آبادان نهایی شد/ انتشار اسامی ساختمانهای ناایمن اقدام درستی نیست
جاماندگان و معترضان یارانه بخوانند/ احتمال تغییر در فهرست یارانهبگیران ماه تیر؟
بافت فرش جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در تبریز/ عکس
ایران در پایینترین نقطه شیوع کرونا / احتمال ورود سویههای جدید بیماری
همه در برابر جهاد تبیین مسئولیت داریم/ مسئولان باید به مردم در مورد عملکرد خود گزارش دهند
اعزام حدود 70 درصد زائران ایرانی حج به عربستان/ حضور در حرم پیامبر(ص) ثبتنامی شد
جدیدترین آمار مبتلایان و فوتیهای کرونا در جهان
افزایش مبتلایانِ تب کریمه کنگو به ۳۴ نفر/ ۲ نفر جان باختند
قالیباف: شهید بهشتی اجازه تعدی به حقوق اساسی مردم را نمیداد
ورود گرد و غبار به کرمانشاه/ "قصرشیرین" بحرانی شد
آخرین وضعیت پروازهای حج اعلام شد
علائم ابتلا به بیماری وبا چیست؟
بازخوانی دیدگاه بنیانگذار/ نگرانی از آینده «جمهوری اسلامی» چرا؟
همه چیز درباره بیماری وبا/ اینفوگرافیک
رییسجمهور امشب با مردم صحبت میکند
قطعی ۵ ساعته آب برای پرمصرفها
دادستان کل کشور بخشنامه حمایت از شرکتهای دانشبنیان و کالای ایرانی را ابلاغ کرد
استقرار توده هوای گرم در کشور/ هشدار نفوذ گردوخاک به ۱۴ استان
آمار جهانی کرونا؛ ثبت بیش از ۵۴۸ میلیون مبتلا تاکنون
طرح ساماندهی استخدام کارکنان دولت در دستور کار مجلس
پرونده نوری را سیاسی میبینیم/ اسدی مورد بازرسیهای تحقیرآمیز قرار میگرفت
بهادری جهرمی: اجرای طرح اصلاح اقتصادی، بخشی از تورم را کاهش میدهد
جزئیاتی کامل از اجرای طرح هوشمندسازی نان و کارت نان در کشور
روند افزایشی دما در اغلب مناطق کشور/ وزش باد شدید و وقوع رگبار و رعد و برق در چند استان
پنج ورزش بسیار مفید برای سالمندان
آخرین وضعیت مالیات از خودروهای گران قیمت
رئیسجمهور مطرح کرد: آغاز نهضت اتمام پروژههای نیمه تمام در خراسان شمالی
آمریکا در پرونده خانواده شهدای هستهای به پرداخت بیش از ۴ میلیارد دلار محکوم شد
رئیس جمهور وارد خراسان شمالی شد
درباره بیماری "وبا" بیشتر بدانید
سخنگوی دولت: تا آمادهسازی زیرساختهای کالابرگ، پرداخت نقدی ادامه دارد
تابستان بدون قطعی برنامهریزی شده «برق» طی میشود
بیش از ۳/۵ میلیون تن گندم از کشاورزهای داخلی خریداری شده است/ توزیع رایگان ۶/۵ میلیون قطعه جوجه یکروزه بین روستاییان
تصمیم گیر اصلی در خصوص افزایش حقوق بازنشستگان، قانون است
وزارتخانه ها باید پنجره ملی خدمات هوشمند را راهاندازی کنند
ماجرای تیراندازی شبانه در محدوده تجریش
پیش بینی رئیس بانک مرکزی از آرامش و ثبات در بازار ارز
آخرین آمار مبتلایان به تب کریمه کنگو در ایران
راهاندازی سامانه ثبت پروژههای عمرانی کشور
توضیحات قالیباف درباره مصوبه سران قوا برای ساماندهی اجاره بها
جزئیات سفر رئیس جمهور به خراسان شمالی
وزیر اقتصاد: تخصیص بنزین به اشخاص به جای خودرو، از اولویت خارج شد
تصویب کلیات طرح کنترل و ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی در مجلس
افراد ناتوان از پرداخت عوارض نقل و انتقال املاک به شهرداری معاف شدند
اطلاعیه هواشناسی؛ گرما به اوج میرسد
پای مالیات به معاملات رمز ارزها باز شد؟
اینفوگرافیک / پنج قانون غذا خوردن برای تقویت سلامت روان
رئیس صداوسیما از رهبر انقلاب عذرخواهی کرد/ جبران میکنیم
جزئیات دستگیری عوامل موساد در سیستان و بلوچستان/ ترور دانشمندان هستهای در دستور کار عوامل موساد بود
قالیباف: آشفتگی در بخش دارو مورد قبول نیست/ بیش از ۵ میلیون نفر رایگان بیمه شدند
جاماندگان سهام عدالت بخوانند
جزئیات جمعآوری معتادان متجاهر اعلام شد/ برگزاری ۲۳ جلسه "قرارگاه اجتماعی" با حضور شهردار تهران
مهار تورم از اولویتهای ستاد اقتصادی دولت است/ موافقت مجلس با مالیات بر سوداگری مسکن
شایعترین گروه خونی در هر کشور چیست؟
۴۸۸ هزار واحد ملکی در تهران خالی است/ ناتوانی سازمان مالیاتی از اخذ مالیات خانههای خالی
تداوم رگبار و رعد و برق در برخی استانها