زمزمه‌های «جنگ منجمد» در اوکراین/ خنجر دیگر واشنگتن به کی‌یف

به گزارش روزپلاس، نشریه پولیتیکو روز گذشته به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داد دولت ایالات متحده به ریاست «جو بایدن»در حال برنامه‌ریزی برای این احتمال است که درگیری‌های میان اوکراین و روسیه به یک «جنگ منجمد» تبدیل شود.

منظور از جنگ منجد در اصطلاحات روابط بین‌الملل وضعیتی است که در آن مبارزه‌ها متوقف می‌شوند اما هیچ‌یک از دو طرف پیروز اعلام نمی‌شوند و پایان جنگ هم به صورت رسمی اعلام نمی‌شود بلکهتنش‌ها کماکان در وضعیت فعال قرار دارند و جنگ هر لحظه ممکن است مجدداً آغاز شود. تنش‌ها در شبه جزیره کره یا درگیری‌های آسیای جنوبی مثال‌هایی از جنگ منجمد است.

پولیتیکو در این گزارش تصریح کرده که دولت «جو بایدن» رایزنی‌ها و مباحثاتیرا در سطح نهادها و سازمان‌های مختلف خود برای بررسی گزینه‌های در دسترس خوددر صورت بروز چنین وضعیتی آغاز کرده و به طرز فزاینده‌ای در حال حرکت به سمت پذیرش این ایده است که وضعیت انجماد جنگی میان دو طرف ممکن است سال‌های متمادی و حتی شاید چند دهه ادامه پیدا کند.

این سناریو با توجه به آنکه هیچ کدام از دو طرف جنگ تمایلی به پذیرش شکست ندارند واقع‌گرایانه‌ترین نتیجه طولانی‌مدتی است که انتظار می‌رود در این جنگ به وقوع بپوندد، به ویژه از آن جهتکه احساس مقام‌های کاخ سفید به طرز روزافزونی در حال حرکت به این سمت است که پاتک اوکراین قرار نیست ضربه‌ای مهلک به روسیه وارد کند.

اما نکته عجیب در این گزارش آن است که ارزیابی دولت آمریکا این است که بروز چنین وضعیتی برای ایالات متحده و دیگر کشورهای حامی اوکراین نتیجه‌ای مطلوب خواهد بود، از آن جهت که تعداد درگیری‌های نظامی کاهش خواهد یافت و واشنگتن می‌تواند هزینه‌های حمایت خود از اوکراین را کاهش دهد.

خود پولیتیکو هم گزارش داده که کوچکترین نشانه‌ها از اینکه واشنگتن در حال برنامه‌ریزی بر روی چنین احتمالی است اعتماد سران اوکراین به تمایل برای ادامه تعهد برای حمایت از کی‌یف را تضعیف خواهد کرد و این موضوع، به ویژه از آن جهت که سیاستمداران جمهوری‌خواه در ماه‌های گذشته خواستار کاهش حمایت از اوکراین شده‌اند حائز اهمیت فراوان است.

با وجود این نشانه‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند واشنگتن در حال گام برداشتن به سمت این رویکرد است. یک مقام وزارت دفاع آمریکا گفته ترکیب بسته‌های کمک نظامی اخیر دولت بایدن به اوکراین نشان‌دهنده تغییر مسیر او به سمت یک راهبرد طولانی‌مدت است.

واشنگتن در ماه‌های گذشته میزان ارسال مستقیمتجهیزات نظامی از انبارهای خود به اوکراین را کاهش داده و در عوضبیشتر به ارسال بسته‌های کمکی روی آورده که می‌توانند برای خریداری سلاح‌های جدید از صنایع تسلیحاتی-یعنی روندی که ممکن است چندین ماه تا چند سال طول بکشد- روی بیاورند.

به عنوان مثال، در بسته کمک نظامی اخیر دولت بایدن 300 میلیون دلار سلاح از انبارهای آمریکا به اوکراین انتقال داده شده در حالی که واشنگتن برای خریداری سلاح‌های پیشرفته‌ای نظیر پدافند هوایی 1.2 میلیارد دلار به این کشور اختصاص داده است.

برخی از مقام‌ها و تحلیلگران آمریکایی گفته‌اند یک الگوی تقریباً مشابه برای آینده جنگ اوکراین، جنگ دو کره است. با آنکه درگیری‌های مسلحانه در آن منطقه در سال 1953 به پایان رسید اما 70 سال بعدتر آن جنگ هنوز رسماً به پایان نرسیده است.

این مقام‌ها همچنین هشدار داده‌اند که نباید فرض کرد که ورود این درگیری به مرحله «نبرد منجمد» به معنای ثبات ژئوپولتیک یا مصائب کمتر برای غیرنظامیان در مناطق تحت مناقشه خواهد بود.

با وجود این، شواهد گوناگونی حاکی از آن است که ورود درگیری‌ها به مرحله «نبرد منجمد» تنها پیش‌بینی آمریکا نیست بلکه رویدادی است که واشنگتن از نخستین روز جنگبه دنبال محقق کردن آن بوده و اکنون نیز به دنبال حرکت دادن مسیر درگیری‌ها به سمت آن است.

از روزهای نخست که درگیری‌ها در اوکراین آغاز شد مقام‌های آمریکایی در هر برهه که بحث صلح و مذاکره مطرح شد این موضوع را مطرح کردند که این جنگ ممکن است طولانی شود و دنیا باید خودش را برای جنگی که ممکن است سال‌ها دوام داشته باشدآماده کند و یا اینکه هر زمان بحث مذاکرات صلح مطرح شد مقام‌های آمریکایی تأکید کرده‌اند که اکنون زمان مناسبی برای مذاکره و صلح نیست.

این موضوع مورد توجه بسیاری از اندیشکده‌های کشورهای غربی از جمله آمریکا هم قرار گرفته. اندیشکده Air&Space Forces، کاتو، VoX و بسیاری از دیگر رسانه‌های آمریکا در ماه‌های گذشته به شواهدی اشاره کرده‌اند که نشان می‌دهد واشنگتن به دنبال خاتمه یافتن این جنگ نیست.

تحلیلگرانی که معتقدند آمریکا طولانی‌کردن این جنگ را دنبال می‌کند به چند دلیل درباره اینکه چرا واشنگتن بر مبنای چه منافعی در صدد اجرای این سیاست است اشاره کرده‌اند. نخستین دلیل، تلاش برای تضعیف روسیه است. کاخ سفید معتقد است که ادامه این جنگ به معنای آن خواهد بود که مسکومجبور است منابع قابل توجهی را برای از بین بردن منبع تهدیدات نظامی در اوکراین و همچنین برای اهداف سیاسی خود در کسبوضعیت برابر در ساختار امنیت اروپا در دوره پساجنگتخصیص دهد.

روایت‌هایی دور از واقعیتی که با کمک رسانه‌های غربی در این جهت تولید شده وتبلیغ می‌شودکه روسیه در آستانه شکست است آن برداشتی که غرب به دنبال آن است را ایجاد می‌کنند و موجب می‌شود بسیاری از کشورها، حتی کشورهای خنثی در برابر روسیه در موضع انتظار باقی بمانند. در این وضعیت، عدم پیروزی آشکار برای روسیه به معنای پیروزی اوکراین تلقی خواهد شد.

دوم، ایالات متحده علاقه مند به قطع همکاری روسیه و اروپا در زمینه انرژی است. این سیاست از زمانجنگ سرد طی چندین دهه تکامل یافته است. خرابکاری خط لوله گاز نورد استریم، که طبق افشاگری‌های «سیمور هرش» با برنامه‌ریزی سیا و توسط آمریکا انجام شده را می‌توان در راستای همین راهبرد طولانی مدت آمریکا برای قطع روابط گسترده میان روسیه و اقتصادهای کلیدی اروپا تلقی کرد.

هدف نهایی آمریکایی‌ها این است که جای روسیه را در تأمین انرژی برای اروپا بگیرند و علاوه بر این، شرایط سخت‌تری برای صنایع اروپایی ایجاد کنند تا کالاهای آمریکایی با رقابت کمتری از جانب کشورهای اروپایی مواجه شوند و تولید خود را تقویت کنند.

سومین هدف آمریکاتشویق اروپا به فعال کردن صنعت نظامی خود و نظامی کردن مجدد آن است. ایالات متحده اذعان دارد که رقابت نظامی طولانی مدت اگر صرفاً توسط نیروهای آمریکایی انجام شود غیرممکن است. علاوه بر این، ایالات متحده تهدید فزاینده چین را درک می کند و در آینده نزدیک منابع آن به رویارویی در اقیانوس آرام سوق دادهخواهد شد. بنابراین، واشنگتن در صحنه اروپا به دنبال راه‌هایی برای فعال‌سازی مجتمع نظامی-صنعتی اتحادیه اروپا است تا بودجه دفاعی دولت‌ها به حداقل 2 درصد تولید ناخالص داخلی برسد.

چهارمین هدف ایالات متحده از طولانی کردن این درگیری است که واشنگتن به دنبال آن است که متحدان اروپایی را برای مقابله با مخالفان آمریکا شامل روسیه، چین و ایران با خود همراستا کند و در اینجا در تلاش است قدرت ائتلاف‌هایی را که اماده فروش تسلیحات گران قیمت و پیشرفته هستند به رخ بکشد.

این دلایل باعث می شود که ایالات متحده به شدت به تلاش برای حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه بی علاقه باشد. ایالات متحده معتقد است که زمان به نفع اوست. به طور کلی، ایالات متحده در برنامه‌ریزی‌های راهبردی خود اهمیتی به اوکراین و اینکه آیا این کشور در محدوده مرزهای فعلی خود باقی می‌ماند، سرزمین‌هایش را از دست می‌دهد یا به طور کلی ناپدیده می‌شود نمی‌دهد.

در مقابل سران اوکراین مشخص کرده‌اند که طولانی شدن جنگ را به نفع خود نمی‌دانند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بارها تأکید کرده که زمان به نفع او نیست و او نیاز دارد هر چه زودتر به پیروزی نظامی دست پیدا کند. «یوری ساک»، مشاور وزیر دفاع اوکراین هم به پولیتیکو گفته که ادامه جنگ به هیچ عنوان به نفع این کشور نیست.

او گفته یک دلیل که کی‌یف خواستار تسلیحات بیشتر از غربی‌ها شده این است که می‌خواهد جنگ را زودتر به پایان برسد. او گفت: «در صورتی که جنگ ادامه‌دار شود ما در جهانی زندگی خواهیم کرد که در ان باج‌خواهی هسته‌ای وجود دارد. هر روز با خطر بحران غذا در جهان مواجهیم و هر روز شاهد تلفات خواهیم بود.»

اما سوابق آمریکا در بالکان، افغانستان، عراق، لیبی، سوریه و بسیاری نقاط دیگر دنیا نشان می‌دهد که این مسائل تا جایی که منافع واشنگتن تأمین شوند هیچ اهمیتی برای این کشور ندارند.