تجاوز آمریکا به سوریه؛ گلوله مشقی ترامپ برای رهایی از فشار سعودی

به گزارش روزپلاس ، بامداد روز جمعه هفته گذشته ارتش ایالات متحده آمریکا با ۵۹ موشک «تام هاوک» پایگاه هوایی الشعیرات سوریه را مورد حمله قرار داد. منابع خبری مختلف، تعداد موشک‌های شلیک‌شده به پایگاه هوایی الشعیرات در استان حمص را بین ۵۰ تا ۷۰ عدد ذکر کرده‌اند. حمله موشکی به سوریه، با فرمان دونالد ترامپ و از ناوهای آمریکا در دریای مدیترانه، در واکنش به حمله شیمیایی ادعایی اخیر صورت گرفت. آمریکایی‌ها مدعی‌ شدند که جنگنده‌های ارتش سوریه با به پرواز در آمدن از پایگاه هوایی الشعیرات به «خان شیخون» حمله کرده‌اند و این حمله موشکی در تلافی این حمله شیمیایی انجام شده است. طبق اعلام «طلال البرازی» استانداری حمص، حمله نظامی آمریکا به سوریه پنج کشته و هفت زخمی برجای گذاشت.

شواهد و قرائن، جملگی حکایت از آن دارند که سنگ بنای اقدام نظامی ایالات متحده آمریکا علیه سوریه از زمانی گذاشته شد که «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و ولیعهد دوم عربستان به واشنگتن سفر کرد. بن سلمان در جریان سفر به ایالات متحده آمریکا با «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری این کشور در خصوص تضعیف قدرت گروه های تروریستی ـ تکفیری تحت الحمایه ریاض و همچنین گسترش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سوریه بحث و تبادل نظر کرد. بن سلمان که موضع ترامپ و دولتمردان آمریکا مبنی بر لزوم عدم دخالت برای تغییر نظام حکومتی در سوریه را به خوبی می‌دانست، تمام تلاش خود را برای متقاعد ساختن وی جهت انجام عملیات نظامی علیه دولت بشار اسد به کار بست.

آنکارا پیشتر به واشنگتن گوشزد کرده بود که معارضان سوری نه در عرصه میدانی و نه سیاسی در مقابل دولت دمشق حرفی برای گفتن ندارند در این میان، اما نباید از رایزنی‌های دولت ترکیه با واشنگتن و فشارهای آنکارا بر ترامپ برای انجام عملیات نظامی در سوریه نیز غافل شد. آنکارا از مدتها پیش به مقامات آمریکایی گوشزد کرده بود که معارضان سوری نه در عرصه میدانی و نه در عرصه سیاسی، در مقابل دولت دمشق حرفی برای گفتن ندارند و در صورت بی‌تفاوتی نسبت به وضعیت آنها، باید منتظر پیروزی نهایی دولت سوریه و متحدان آن از جمله جمهوری اسلامی ایران و سوریه بود. مقامات ارشد آنکارا همچنین بارها در تماسهای تلفنی متعدد با سران واشنگتن بر لزوم برقراری منطقه امن در سوریه تأکید کرده بودند تا بدین ترتیب فشار خود بر ترامپ برای انجام یک اقدام ضربتی در سوریه را حفظ کرده باشند.

از همین روی، تشدید این فشارها موجب شد تا در نهایت دونالد ترامپ توسط محمد بن سلمان به انجام اقدام نظامی علیه دمشق مجاب شده و این سناریو برای سوریه نگاشته شود. از آنجایی که ترامپ از انجام هرگونه اقدام نظامی علیه دمشق بدون وجود بهانه‌ای برای ارائه به افکار عمومی منطقه و جهان ابا داشت، ریاض مسئولیت طراحی سناریویی که مقدمه انجام این اقدام باشد را برعهده گرفت. بدین ترتیب عربستان سعودی با تحریک تروریست‌های تحت الحمایه خود یعنی اعضای «جبهه النصره» آنها را به استفاده از تسلیحات شیمیایی در شهر «خان شیخون» وادار کرد. اینکه تکفیریهای جبهه النصره عامل این اقدام ضد انسانی بودند کاملا محرز است، چراکه اولا؛ بلافاصله پس از این اقدام جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای وسیعی توسط رسانه های وابسته به النصره علیه بشار اسد به راه افتاد و ثانیا؛ سازمان ملل متحد حدود سه سال پیش رسما از تخلیه کامل زرادخانه شیمیایی دولت دمشق خبر داده بود و اساسا نیروهای سوری چنین تسلیحاتی را برای استفاده در اختیار نداشتند.

آمریکا در حمله به سوریه اهدافی همچون تقویت روحیه تروریستها، هشدار به اسد و متحدان آن و بهم ریختن سازمان رزم ارتش سوریه را دنبال کرداما اهداف واقعی دونالد ترامپ از صدور فرمان حمله به سوریه چه بوده است؟ در بیان اهداف اصلی حمله به سوریه به فرماندهی رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛ ۱ـ تقویت روحیه تروریستها؛  پس از شکست های متعددی که تکفیریها در جبهه های مختلف نبرد در سوریه  متحمل شده بودند، بنابراین احتیاج به نوعی تنفس مصنوعی داشتند تا بتوانند به تجدید قوا پرداخته و صفوف درهم شکسته خود را ترمیم و بازسازی کنند. ۲ـ ضرب شست به بشار اسد، ایران و روسیه؛ آمریکا تلاش کرد تا با اقدام نظامی علیه دمشق، به زعم خود این پیام را به دولت دمشق و متحدان اصلی‌اش مخابره کند که واشنگتن برای مقابله با آنها هیچ خط قرمزی را در مقابل خود نمی بیند. ۳ـ بهم ریختن سازمان رزم ارتش؛ پیشروی های گسترده و غیرقابل انتظار نیروهای ارتش سوریه در نبرد با تکفیریها موجب شد تا آمریکایی ها به منظور ممانعت از تداوم این پیشرویها در راستای برهم زدن سازمان رزم ارتش برآیند. 

با این حال، شواهد حاکی از آن هستند که ایالات متحده آمریکا تنها برای رهایی از زیر بار فشارهای اعمال شده توسط سعودی و ترکیه علیه واشنگتن دست به اتخاذ گزینه نظامی در سوریه زده و قصد وارد آوردن آسیب های نظامی جدی به مواضع سوری ها نداشته است. در بیان دلایل این مسأله نیز باید گفت که اولا؛ ۱۲ ساعت پیش از اقدام نظامی علیه سوریه، روسها توسط واشنگتن از مسأله مطلع شدند. حتی یک مقام آگاه در پنتاگون نیز این مسأله را تأیید کرده است. ثانیا؛ مقامات سوری نیز ۶ ساعت پیش از اقدام نظامی علیه پایگاه الشعیرات، از این اقدام مطلع شدند. درست به همین دلیل است که در زمان انجام حمله نظامی، پایگاه العشیرات تقریبا خالی از نیروی نظامی بوده است. ثالثا؛ باند پایگاه در کمال تعجب توسط ارتش آمریکا هدف قرار نگرفت و اکنون پرواز جنگنده های سوری از این باند طبق روال طبیعی ازسرگرفته شده است. رابعا؛ طبق اعلام روسها تنها ۲۳ موشک از ۵۹ موشک شلیک شده توسط آمریکا به هدف اصابت کرده است. حال این سؤال جدی مطرح است که آیا ممکن است موشک های نطقه زدن در اصابت به اهداف مورد نظر دچار خطا شده باشند؟ قطعا چنین نیست.

برآورد نظامی و اطلاعاتی آمریکا از سوریه و متحدان آن یعنی ایران و روسیه اجازه تحرک بیشتر به واشنگتن در سوریه نمی دهد در هرصورت، اینگونه به نظر می رسد که اقدام نظامی در سوریه به همین نقطه ختم شده و دیگر ادامه پیدا نمی کند. افزون بر این، کاملا واضح است که حمله صورت گرفته تنها پایگاه العشیرات را هدف قرار داده و هیچ موضع دیگری در سوریه هدف اصابت موشک های شلیک شده توسط ارتش آمریکا قرار نگرفته است. نکته مهمی که باید در این زمینه به آن اشاره شود، این است که آمریکایی ها پس از انجام این حمله توقع اتخاذ موضع قاطعانه روسیه در قبال آن را نداشتند. وزارت خارجه روسیه در اعتراض به اقدام واشنگتن، پروتکل مربوط به هماهنگی پرواز بر فراز سوریه با آمریکا را لغو کرد. این وزارتخانه همچنین تاکید کرد: «برای تقویت سامانه پدافند هوایی ارتش سوریه در سریع ترین زمان ممکن برنامه ریزی می کنیم».

ناگفته نماند که برآورد نظامی و اطلاعاتی آمریکا از سوریه و متحدان اصلی آن یعنی جمهوری اسلامی ایران و روسیه اجازه تحرک بیشتر به واشنگتن در سوریه نمی دهد. آمریکایی ها به خوبی می دانند که در شرایط کنونی این دولت دمشق و متحدان آن هستند که در مواجه با تکفیریهای تحت الحمایه سعودی و ترکیه دست برتر را دارند.

رامین حسین آبادیان - مهر