به گزارش روزپلاس، کارت زرد مجلس شورای اسلامی معروف به "کارت زرد مجلس" یا "اخطار"، به قانع نشدن نمایندگان مجلس شورای اسلامی از توضیحات وزیر در حین بررسی سوال در صحن علنی و رأی به وارد بودن سوال نماینده سوال کننده می گویند که از آن با قید "کارت زرد" یا "اخطار" نام میبرند و به خودی خود نمیتواند عاملی برای استیضاح وزیر باشد. جالب است بدانید این اصطلاح ریشه قانونی نداشته و در آیین نامه داخلی مجلس نیز به این معنا به کار نرفته است.
بنابراین تعدد کارت زردها به یک وزیر موجب استیضاح وی نمیشود و الزامی برای استیضاح وزیر بوجود نمیآورد بلکه "زمینهساز استیضاح "است، تنها زمانی طرح استیضاح به جریان میافتد که با امضای حداقل 10تا 15نماینده تحویل هیئت رئیسه مجلس شود.با این حال عدهای از نمایندگان معتقدند در صورتی که کارت زردها به عدد سه برسد وزیر استیضاح خواهد شد. عدهای دیگر نیز معتقدند کارت زرد اصطلاحی است که بین نمایندگان مجلس و وزرا رایج شده است وگرنه در آییننامه داخلی مجلس چنین عنوان و اصطلاحی وجود ندارد.این اصطلاح اولینبار از سوی برخی نمایندگان در مجلس هشتم، طی بازنگری قانون آییننامه داخلی مجلس و به منظور تقویت بعد نظارتی مجلس، رایج شد.
تا قبل از مجلس هشتم، اگر نمایندهای سوالی از یکی از وزرای دولت داشت، در صورت قانع نشدن در کمیسیونهای تخصصی، موضوع در صحن مجلس مطرح میشد و وزیر به سوال نماینده پاسخ میداد و در یک رأیگیری اعلام میکرد که آیا از توضیحات وزیر قانع شده است یا نه.اما زمان اصلاح آیین نامه مجلس، نمایندگان به منظور تقویت بعد نظارتی خود بر دولت وقت (دولت نهم ) بودند، مقرر کردند تا پس از سوال وزیر، موضوعِ سوال به رای نمایندگان گذاشته شود و کل مجلس درباره وارد بودن یا نبودن سوال اظهار نظر کند.شایان ذکر است حق سوال از وزرا در اصول ۸۸ و ۱۳۷ قانون اساسی و موادی از آیین نامه داخلی مجلس به نمایندگان داده شده است.
اصل ۸۸ قانون اساسی: «در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول درباره یکی از وظایف آنان سؤال کنند، رئیس جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سؤال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رئیس جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تأخیر افتد مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی.»
اصل ۱۳۷ قانون اساسی: «هر یک از وزیران مسئول وظایف خاص خویش در برابر رئیس جمهور و مجلس است و در اموری که به تصویب هیئت وزیران می رسد مسئول اعمال دیگران نیز هست.»
موادی از آیین نامه داخلی مجلس که به عنوان مثال می توان به مورد زیر اشاره کرد:
ماده ۲۰۸:
«در کلیه مواردی که نماینده یا نمایندگان مطابق اصل (۸۸) قانون اساسی از رئیس جمهور یا وزیر درباره یکی از وظایف آنان حق سؤال دارد، می توانند در خصوص موضوع مورد نظر به رئیس جمهور و وزیر مسئول کتباً تذکر دهند.»
آییننامه داخلی مجلس دربارهٔ استیضاح
با این تغییرات هرگاه در هر دوره مجلس سه بار با رای اکثریت نمایندگان حاضر سوالات نمایندگان از هر وزیر وارد تشخیص داده شود طرح استیضاح وزیر در صورت رعایت مفاد اصل ۸۸ قانون اساسی و آییننامه داخلی مجلس در دستور کار مجلس قرار میگیرد.اصل ۸۹ قانون اساسی، روش معین و روشنی درباره نحوه استیضاح وزرا دارد و به صراحت آورده است که نمایندگان مجلس میتوانند در مواردی که لازم میدانند وزیر یا هیئت وزرا را استیضاح کنند.
همین صراحت قانونی سبب شد که مصوبه اولیه مجلس هشتم درباره فرجام سوالات نمایندگان از وزرا به استیضاح آنان ختم نشود و شورای نگهبان با استناد به همین اصل ۸۹ قانون اساسی که سازوکار استیضاح وزرا را روشن کرده است، مصوبه را به مجلس بازگرداند تا نمایندگان مجلس با قید عبارت «میتواند» اشکال وارده را رفع کنند.از این رو، قانع نشدن نمایندگان از توضیحات وزیر در حین بررسی سوال در صحن و رای به وارد بودن سوال نماینده به خودی خود نمیتواند عاملی برای استیضاح وزیر باشد که از آن با قید "کارت زرد "یا "اخطار "نام میبرند.
ابهامات و اشکالات کارت زرد مجلس
اما ایراداتی نیز به این طرح وارد است که می توان به موراد زیر از دیدگاه برخی افراد کارشناس اشاره کرد:
طبق آییننامه داخلی مجلس، در صورت قانع نشدن نماینده سوال کننده از اظهارات وزیر، رئیس جلسه نظر مجلس را در مورد وارد بودن سوال اخذ میکند. در صورتی که اکثر نمایندگان حاضر، نظر به وارد بودن سوال نماینده یا نمایندگان رای بدهند، رئیس مجلس موظف است موضوع را به رئیس جمهوری جهت رسیدگی ارجاع دهد.
گاهی اوقات پس از رایگیری آرای موافقان بیشتر از آرای مخالفان میشود ولی باز هم اعلام میشود که نمایندگان از پاسخ وزیر قانع نشدند در حالی که این سوال نماینده است که باید رأیِ نصف بعلاوه یک را کسب کند نه پاسخ وزیر.
بر این اساس اگر در جریان بررسی سوال از وزیری، نصف به علاوه یک رای موافق کسب شود یعنی این که نمایندگان مجلس سؤال نماینده را وارد ندانستند و نباید به اصطلاح کارت زردی به وزیر تعلق گیرد. یکی دیگر از ابهامات موجود در زمینه رایگیری دربارهٔ سوال از وزرا این است که آیا «وارد بودن سوال نماینده» به رای گذاشته شده است یا «پاسخ وزیر» زیرا این دو موضوع تفاوت بسیاری دارد و نیاز به رفع ابهام از سوی مجلس است.
اکنون در زمان رایگیری درباره سوال از وزرا برخی نمایندگان تصور میکنند که بحث قانع شدن از توضیحات وزیر مطرح است در حالی که طبق آییننامه، سوال نماینده به رای گذاشته میشود که همین ابهام، اشکالاتی را در رایگیریها بوجود آورده است.
دیدگاه نمایدگان مجلس نسبت به کارت زرد
در رابطه با طرح کارت زرد مجلس به وزرا گفتوگوهایی با نمایندگان مجلس صورت گرفته است که می تواند تا حدودی ماهیت این امر نظارتی را که به دنبال عملکرد بهتر رفتار قوه مجریه است، روشن تر کند:
امیرخجسته نماینده مردم همدان در گفتوگو با خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با همین موضوع اظهار کرد:کارت زرد با هدف به حرکت درآوردن و شتاب وزراتخانه ها برای انجام دادن امور محوله آنان است.
وی تصریح کرد: مفهوم کارت زرد تلنگری به وزرای دولت است تا در وزارتخانههای آنان اقدامات به نحو مطلوب سریع و قانونی انجام شود.
خجسته ادامه داد:به عبارت دیگر کارت زرد با هدف به حرکت در آوردن و شتاب وزارتخانه ها برای انجام دادن امور محوله شان و اصلاح اقدامات اشتباه آنان است.
همچنین مهدی صباغیان نماینده مردم یزد در گفتوگو با خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان درباره ماهیت و فلسفه کارت زرد یا اخطار نمایندگان به وزرای دولت گفت: آنچه قانون در این باره مطرح کرده این است که وزرایی که سه کارت زرد دریافت میکنند به استیضاح نزدیک ترند.
وی ادامه داد:در واقع بعد از کارت زرد نمایندگان می توانند با جمع آوری 15 امضا آن وزیر را سریع تر استیضاح کنند.
نماینده مردم یزد با اشاره به اینکه البته وزیرانی را هم داریم که با وجود دریافت 4 کارت زرد استیضاح نشده اند ،تصریح کرد: این مسئله بستگی به انگیزه نمایندگان دارد و اگر آنان مصر باشند، داشتن سه کارت زرد انگیزه خوبی برا استیضاح کردن آن وزیر است.
صباغیان بیان کرد: قبلا وزرا به مجلس می آمدند و سوال از آنان پرسیده می شد و رای گیری می شد اما توجه زیادی به سوال و مطالبه نمی شد اما از زمانی که بحث کارت زرد مطرح شده وزرا توجه بیشتری به سوالات نمایندگان ملت دارند.
و در ادامه قسیم عثمانی نماینده مردم بوکان در گفتوگو با خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان ، با بیان اینکه فلسفه کارت زرد به وزرا در حقیقت تدریجی کردن فرآیند استیضاح است،گفت: یعنی به جای آن که وزیری را به یک باره استیضاح کنیم در ابتدا سوالات را به رای گذاشته و بعد از دریافت سه کارت زرد، هشدار استیضاح را به وزیر میدهیم.
وی ادامه داد: در حقیقت با ارائه کارت زرد به وزرا، به آنها هشدار میدهیم مسیری را که طی میکنند ممکن است منتهی به استیضاح شود.
عثمانی تصریح کرد:گاها وزیری از روند استیضاح خبر نداشته و از طریق رسانه ها به این موضوع پی می برد که ما با این کارت زردها به وی هشدار دادهایم.
نماینده مردم بوکان با بیان اینکه عنوان کارت زرد در اواخر مجلس هشتم مطرح شد، گفت: مانند فوتبال که ابتدا با دادن کارت های زرد اخطار می دهند اینجا هم به همین نحو اخطارها برای خروج از دولت داده می شود.
باشگاه خبرنگاران
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
عکس/ نوشته حکاکی شده روی انگشتر رهبر انقلاب چه بود؟
عکس/ حضور مخبر در اجتماع حمایت از غزه در میدان انقلاب
عکس/ رونمایی از جدیدترین دیوارنگاره میدان جهاد
عکس/ اهدای انگشتر توسط رهبر انقلاب به شیخ زکزاکی و همسرش
سحر دولتشاهی و رامبد جوان در مراسم تشییع پیکر آتیلا پسیانی/ عکس
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟
پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد
اینفوگرافیک/ دلایل خوابرفتن دستوپاها چیست و چه باید کرد؟
انفجار عامل تروریستی حین انجام عملیات بمب گذاری در سیستان و بلوچستان/ دومین تروریست متواری گشت
شوک 700 میلیون یورویی منچستر به رئال در جذب امباپه!
بهای پایه طرح ترافیک ۷۵ هزار تومان میشود/عوارض ۳۵ درصدی برای مجوز احداث و نصب آنتنها و دکلها
حادثه تلخ سوختگی برای دختر دوچرخهسوار ایران
بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور
زمان دقیق واریز عیدی کارمندان، کارگران و بازنشستگان ۱۴۰۳ اعلام شد
دستور ویژه اژهای به قضات: با سرعت به موضوع تخلفات انتخاباتی ورود کنید
برای باز شدن پنجره؛ نام پرسپولیس در بین «ممنوعها»/ خطری سرخها را تهدید نمیکند
۷ بازیکن نکونام در آستانه از دست دادن بازی با استقلال و دربی!
مشکل حادی تاکنون در حوزه انتخابات و فعالیت کاندیداها نبوده است/ تاکنون جرم انتخاباتی نداشتهایم
شکایت باشگاه الشباب از رونالدو به خاطر حرکت غیر اخلاقی
ورود سامانه بارشی جدید به کشور طی فردا
این نشانه ها می گوید شما فردی عاقل هستید ولی کسی متوجه آن نیست
آغاز فروش ارز به متقاضیان سفرهای هوایی/ نحوه دریافت ۱۰۰۰ یورو
برزیل قهرمان جهان شد/ ایران با پیروزی قاطع مقابل بلاروس سوم شد