چرا برجام برای اروپا اهمیت دارد؟

به گزارش روزپلاس؛ اما اروپایی ها با ابراز تاسف از این شرایط بیان کردند که از برجام خارج نخواهند شد. دلیل اهمیت برجام برای اروپایی ها چیست؟ با اعلام تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام، موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سایر مقامهای اروپایی از تصمیم خود برای تداوم اجرای برجام بدون حضور امریکا سخن به میان اوردند. دلایل تمایل بروکسل برای ادامه توافق هسته ای باایران چیست؟

علیرضا ثمودی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در مورد اهمیت برجام برای امریکا به خبرنگار نامه نیوز گفت: اعلام حمایت یکپارچه و قاطع اعضای احادیه اروپا از برجام در نشست های مختلف اروپایی و افزایش رایزنی های مقام های اروپایی با همتایان آمریکایی خود، سفر امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و همچنین سفر بوریس جانسون وزیرخارجه انگلیس به آمریکا در آستانه اعلام نظر ترامپ در خصوص ماندن یا خروج از برجام همگی نشان دهنده اهمیت برجام برای رهبران اروپایی است. 

این کارشناس مسائل اروپا در مورد روابط اقتصادی ایران و اروپا گفت:اتحادیه اروپا همواره یکی از مهم ترین شرکای تجاری جمهوری اسلامی و تا پیش از اعمال تحریم های سال ۲۰۱۰، مهم ترین شریک تجاری ایران بود و یک چهارم تجارت خارجی ایران در بخش کالا با اتحادیه اروپا انجام می شد. آمارها نشان می دهد که روابط اقتصادی تهران-بروکسل پس از امضای برجام افزایش قابل ملاحظه ای داشته است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۷ میزان صادرات اتحادیه به ایران در بخش کالا، ۱۰.۸ میلیارد یورو بوده است در حالیکه این عدد در سال ۲۰۱۵ ، ۶.۵ میلیارد یورو بود. میزان واردات اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ رقم ۱۰.۱ ملیارد یورو بوده است، در حالیکه این عدد در سال ۲۰۱۵ و پیش از امضا و اجرایی شدن برجام ۱.۳ میلیارد یورو بود. در سال ۲۰۱۶، در مقایسه با سال پیش از آن، حجم واردات اتحادیه اروپا از ایران ۳۴۴.۸ درصد رشد داشته است. این ارقام نشان می دهد که سطح روابط اقتصادی میان دو طرف به مرور رو به افزایش گذاشته است، هر چند به دلیل ترس شرکت های اروپایی از تدابیر تنبیهی احتمالی از سوی آمریکا، روابط به سطح پیش از اعمال تحریم ها بازنگشته است. اگر چه موضوع اقتصاد برای کشورهای اروپایی حائز اهمیت است، اما نمی توان گفت مولفه اقتصاد تنها مولفه موثر بر رویکرد اروپا در حفظ برجام است.

ثمودی در رابطه با راهبرد جهانی جدید اروپا بیان داشت:اتحادیه اروپا در شرایط کنونی با بحرانهای مختلفی رو به رو است. بحران مهاجرت و در پی آن تشدید بحران تروریسم، بحران اقتصادی و یا خروج بریتانیا از مهمترین بحرانهای پیش روی اتحادیه اروپا است. به همین خاطر و با هدف کاهش پیامدهای این بحرانها، اتحادیه اروپا در ژوئن ۲۰۱۶ راهبرد جهانی خود را منتشر ساخت. در این راهبرد پنج اولویت در حوزه سیاست خارجی اتحادیه اروپا ترسیم شده است که نظمهای منطقه ای دست جمعی و رویکرد منسجم به بحرانها و منازعه ها از مهمترین اولویتها است. در این راهبرد به این موضوع اشاره شده است که توافق هسته ای با ایران میتواند الگویی مناسب برای ایجاد نظم منطقه ای و جهانی بر اساس همکاریهای چندجانبه باشد و اتحادیه این توافق را مبنایی برای افزایش همکاری های در حوزه های دیگر قرار داده است.

وی با تاکید بر اینکه برجام تنها نمره قبولی اروپا در حوزه سیاست خارجی و امنیتی مشترک است، گفت:بررسی اسناد اروپایی در حوزه مسائل امنیتی و دفاعی به ویژه سند راهبرد امنیتی اروپا (۲۰۰۳) نشان می دهد که سلاح های کشتار جمعی یکی از مهم ترین دغدغه های امنیتی کشورهای اروپایی است و از سه پرونده به عنوان دغدغه های اصلی کشورهای اروپایی نام برده شده است: برنامه اتمی کره شمالی، مناقشه اتمی میان هند و پاکستان و برنامه هسته ای ایران. در این میان، برنامه هسته ای کشورمان تنها پرونده ای است که کشورهای اروپایی از زمان مطرح شدن برنامه هسته ای ایران توانسته اند -به رغم برخی اختلافات- نوعی موضع واحد در پیش بگیرند. کشورهای اروپایی اگر چه با تصویب پیمان ماستریخت در سال ۱۹۹۲ و تدوین سیاست خارجی و امنیتی مشترک به دنبال اتخاذ رویکردی منسجم در حوزه مسائل بین المللی بودند، اما بحران های همچون کوزوو (۱۹۹۹)، جنگ عراق (۲۰۰۳) و یا بحران سوریه و لیبی نشان داد که منافع متضاد برخی دولت های اروپایی مانع شکل گیری انسجام در حوزه سیاست خارجی است. در واقع، برنامه هسته ای ایران تنها موردی است که اعضای اتحادیه اروپا چه در مورد شروع گفتگوها با ایران در سال ۲۰۰۲ و یا بحث اعمال تحریم های سنگین پس از صدور قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت در سال ۲۰۱۰ و چه در امضای برجام و حمایت از آن همواره یکدست عمل کرده اند و عملکرد نسبتا قابل قبولی داشته اند. با توجه به بحران های امنیتی در منطقه غرب آسیا، اتحادیه اروپا به دنبال استفاده از جایگاه و نفوذ منطقه ای ایران است زیرا هر گونه سرریز بحران امنیتی می تواند امنیت اروپا را با خطر مواجه سازد. با توجه به اینکه اتحادیه اروپا خود را بازیگری هنجاری می داند و به دنبال رفع بحران ها از طریق گفتگو است به دنبال آن است تا ایران را از یک بازیگر چالشگر به بازیگری همراه با سیاست های خود در منطقه تبدیل کند و تهران را وارد ترتیبات امنیتی مورد دلخواه خود در منطقه کند. با خروج ترامپ از برجام، باید گفت اتحادیه اروپا به دلیل آنکه توافق هسته ای تنها نمونه موفق سیاست خارجی مشترک اروپایی است، همچنان به دنبال ادامه گفتگوها و حفظ برجام خواهد بود.

نامه نیوز