یکی از موارد مهم در ارتباط با معلمان در سراسر دوره پهلوی، شکلگیری انجمن صنفی آنان از طرفی و مسأله کمبود حقوق و مزایا از طرف دیگر بود. حقوق معلمان در مقایسه با دیگر مستخدمین دولت، کمتر بود. بعد از شهریور 1320 و در نتیجه وضعیت داخلی مملکت و رکود مالی و اقتصادی کشور، فشار مالی بر معلمان بیشتر شد. در نتیجه برخلاف دوره قبل از اشغال، این بار اکثر معلمان تمایلی به شغل معلمی نداشتند و کمتر کسی به خاطر علاقه به معلمی وارد وزارت فرهنگ میشد و علت آن هم ناکافی بودن حقوق بود. مشکل کمبود حقوق و نارضایتی معلمان از وضع معیشت در دهه 1320 و 1330 نیز همچنان وجود داشت. در اواخر دهه 1330 در کابینه اقبال که انتقاد از فساد دولتی صورت علنی به خود گرفت، معلمان برای بهبود وضعیت خود و افزایش حقوق و مزایای شغلی، مصمم تر شدند.
در اواخر دوره شریف امامی، سیاستهای آموزشی وزارت فرهنگ ازجمله افزایش ساعت کار و کاهش تعطیلات سال، زمینه نارضایتی بیشتر معلمان را فراهم کرد. در اوایل سال 1340 آنان در نامهای به شاه خواستار اجرای ماده دوازدهم قانون تعلیمات اجباری و افزایش حقوق و بیمه شدند.
در نامههای دیگری که بین معلمان و مسئولان فرهنگ و شاه رد و بدل شد، با
برخی از این تقاضاها موافقت شد، ولی واقعیت این است که در آن مقطع، دولت
بودجه کافی را برای پذیرش تمام خواسته معلمان نداشت. از طرفی آموزگاران در
رتبههای اداری مختلف و پایهها و مقاطع تحصیلی ابتدایی و متوسطه مشغول به
خدمت بودند و تصمیمگیری برای افزایش حقوق تمامی آنها دشوار بود. در مجلس
نیز بین نمایندگان بر سر نحوه تربیت معلم و حقوق آنها مذاکراتی صورت گرفت.
در ابتدای اردیبهشت 1340 مهندس «بیوک اردبیلی» از نمایندگان مجلس، در تشریح
نگاه نهادهای مختلف دولتی به امور فرهنگی و وضعیت معلمان گفت: «سطح
معلومات خیلى خراب است. معلمان علاقهاى بهتدریس ندارند و بعضى از آنها از
عهده اداره کردن چهار کلاس 75 نفرى برنمىآیند. مضافاً اینکه حقوق کافى هم
ندارند الان عدهای از آموزگاران دیپلمه بعد از 10 سال خدمت ماهانه 3000
ریال یعنى روزى 100 ریال به اندازه مزد یک کارگر حقوق مىگیرند و وضع زندگى
آنها تأمین نیست. در مدارس ابداً به ذوق دانشآموزان اعتنایی نمیشود و
معلم نمىداند شاگردانی که 10 یا 15 سال با او سر و کله زده به تحصیل در چه
رشته ذوق دارند و فقط به دادن نمره و قبول امتحان اکتفا میشود، بایستى
فرهنگ را مطابق احتیاج روز اصلاح کرد.»(1)
بعد از اعتراضاتی که معلمان در راستای احقاق حقوق خود انجام دادند، دولت و
وزارت فرهنگ (شریف امامی و عیسی صدیق) حاضر نشدند به خواستههای معلمان تن
دهند و در نتیجه اعتصاب فراگیری صورت گرفت.
تجمع معلمان و کشته شدن خانعلی
معلمان از طریق باشگاه مهرگان طرح حقوقی خود را تدوین و میزان و مبلغ حقوق
خود را تعیین کردند، اما در طرح بودجه سال 1340به مفاد آن توجه زیادی نشد.
لذا معلمان بعد از نامه نگاری، پیگیریها و زمانی که متوجه شدند دولت و
مسئولان فرهنگی وقت با وعده وعید قصد دارند معترضان را آرام کنند، خود را
برای جنبش علنی و خیابانی آماده نمودند. دولت وقت برای آرام کردن تظاهرات،
محمد درخشش را دستگیر و باشگاه مهرگان را تعطیل کرد.
بدین ترتیب آنان بر شدت اعتراضات خود افزودند و همگام با علی امینی که
سودای صدارت داشت و به ریاست درخشش در صبح روز سهشنبه 12 اردیبهشت 1340
جهت احقاق حقوق و سرنگونی دولت شریف امامی در خیابان اکباتان جمع شدند.
در ساعت 10 صبح معلمانی که قصد رفتن به وزارت فرهنگ داشتند، با ممانعت نیروهای انتظامی روبهرو شدند؛ لذا فرهنگیان که هر لحظه بر تعداد آنها افزوده میشد به سوی مجلس و میدان بهارستان رفتند و مقابل مجلس شورای ملی و خیابانهای اطراف آن روی زمین نشسته و سکوت کردند. در این روز تمام مدارس تهران و برخی شهرهای دیگر بسته شد و معترضان به سر دادن شعار پرداختند. اگرچه در همان روز کمیسیون فرهنگی مجلس برپا شد، اما معترضان دیگر حاضر به صلح نبودند. برخی از نمایندگان مجلس به شریف امامی بابت عدم رسیدگی به حقوق معلمان تذکر قانونی دادند. در همین روز دانشگاه تهران در حمایت از اعتصاب معلمان بسته شد. جبهه ملی دوم اعلامیهای تحت عنوان «دولت معلمکش» منتشر کرد و ضمن محکوم کردن جنایت، مردم را به ادامه مبارزه برای کسب آزادی بیشتر تشویق نمود. بنابراین اوضاع پایتخت در مرحله بحرانی قرار گرفت.
در ادامه، عوامل امنیتی و نظامی وارد صحنه شدند و کار به برخورد و جنگ با
معترضان کشید. در نتیجه شلیک اسلحه رئیس کلانتری میدان بهارستان، سرگرد
«ناصر شهرستانی» یکی از معلمان به نام «ابوالحسن خانعلی» معلم مدرسه جامی و
دانشجوی دکترای فلسفه دانشگاه تهران کشته شد. دامنه خشم معترضان منجر به
گشایش باشگاه مهرگان و تجمع بیش از پیش معلمان در آن شد. دو روز بعد محمد
درخشش که آزاد شده بود، گفت: «آقایان! اجتماعات ما جنبه صنفی دارد و معلمان
برای رسیدن به یک حق قانونی دور هم گرد آمدهاند و تا وصول به نتیجه
مطلوب، از پای نخواهند نشست.» این در حالی بود که شریف امامی آنها را
اخلالگر میدانست و اینکه تجمعات بحران ساز کار معلمان نیست و دست امریکا و
شوروی در آن هست. در جریان تشییع جنازه و دفن خانعلی جمعیت زیادی از مردم و
بویژه قشر فرهنگی و تحصیلکرده شرکت داشتند. راهپیمایی و اعتراض همچنان تا
چند روز ادامه داشت. معلمان در اعلامیه خود، خواستار استعفای شریف امامی،
مجازات قانونی قاتل خانعلی، اجرای طرح باشگاه مهرگان در مورد افزایش حقوق
معلمین و ممنوعیت انتقال معلمین به ادارات دیگر غیر از فرهنگ، شدند. در
نتیجه بعد از پیگیریها و تداوم اعتراضات و خشونتها، شریف امامی بعد از 9
ماه وزارت، بهدنبال اقدامات سختگیرانهاش منفور شده و بهعنوان مسئول
ناآرامیها، مجبور به استعفا شد. با روی کار آمدن علی امینی او سعی کرد
اعتصاب را خاتمه دهد ،اما اعتراض معلمان برای رسیدن به حقوق ادامه داشت، در
روز جمعه 22 اردیبهشت 1340 محمد درخشش در باشگاه معلمان، با اعلام خبر
تصویب لایحه درخواست معلمان، پایان اعتصاب را اعلام میکند و هشدار میدهد
کسانی که دست از اعتصاب برندارند، اخلالگرند نه معلم. بدین ترتیب جنبش
معلمان که به وسیله درخشش به وجود آمده بود، به فرمان وی از بین رفت و وقوع
این جنبش اعتراضی و صنفی، تنها در کوتاه مدت مفید واقع شده و بیشترین
سود آن نصیب رئیس باشگاه مهرگان، محمد درخشش شد./ روزنامه ایران
منابع:
مشروح مذاکرات مجلس ملى، دوره بیستم، 5 اردیبهشت 1340، جلسه15
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
عکس/ نوشته حکاکی شده روی انگشتر رهبر انقلاب چه بود؟
عکس/ حضور مخبر در اجتماع حمایت از غزه در میدان انقلاب
عکس/ رونمایی از جدیدترین دیوارنگاره میدان جهاد
عکس/ اهدای انگشتر توسط رهبر انقلاب به شیخ زکزاکی و همسرش
سحر دولتشاهی و رامبد جوان در مراسم تشییع پیکر آتیلا پسیانی/ عکس
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟
پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد
اینفوگرافیک/ دلایل خوابرفتن دستوپاها چیست و چه باید کرد؟
انفجار عامل تروریستی حین انجام عملیات بمب گذاری در سیستان و بلوچستان/ دومین تروریست متواری گشت
شوک 700 میلیون یورویی منچستر به رئال در جذب امباپه!
بهای پایه طرح ترافیک ۷۵ هزار تومان میشود/عوارض ۳۵ درصدی برای مجوز احداث و نصب آنتنها و دکلها
حادثه تلخ سوختگی برای دختر دوچرخهسوار ایران
بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور
زمان دقیق واریز عیدی کارمندان، کارگران و بازنشستگان ۱۴۰۳ اعلام شد
دستور ویژه اژهای به قضات: با سرعت به موضوع تخلفات انتخاباتی ورود کنید
برای باز شدن پنجره؛ نام پرسپولیس در بین «ممنوعها»/ خطری سرخها را تهدید نمیکند
۷ بازیکن نکونام در آستانه از دست دادن بازی با استقلال و دربی!
مشکل حادی تاکنون در حوزه انتخابات و فعالیت کاندیداها نبوده است/ تاکنون جرم انتخاباتی نداشتهایم
شکایت باشگاه الشباب از رونالدو به خاطر حرکت غیر اخلاقی
ورود سامانه بارشی جدید به کشور طی فردا
این نشانه ها می گوید شما فردی عاقل هستید ولی کسی متوجه آن نیست
آغاز فروش ارز به متقاضیان سفرهای هوایی/ نحوه دریافت ۱۰۰۰ یورو
برزیل قهرمان جهان شد/ ایران با پیروزی قاطع مقابل بلاروس سوم شد