هشدار/ گرمازدگی را جدی بگیرید

به گزارش روزپلاس؛ همشهری نوشت: آخرین روزهای فصل بهار است و هوا کم‌کم رو به گرم‌شدن می‌رود و همین موضوع می‌تواند باعث گرمازدگی به‌خصوص در روزه‌داران شود. بنابراین برای آگاهی بیشتر درباره گرمازدگی و جلوگیری از آن توصیه می‌کنیم این گزارش را بخوانید.

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی به حالتی گفته می‌شود که دمای بدن به‌مدت طولانی و به دلایل محیطی و استعداد فردی به بیش از 35درجه افزایش یابد. محمد مهدوی- متخصص طب اورژانس- در توضیح بیشتر می‌گوید: وقتی انسان در گرمای محیط بیش از 40درجه سانتی‌گراد، نور شدید آفتاب یا محیط گرم قرار می‌گیرد بدن شروع به تعریق می‌کند. تعریق زیاد باعث می‌شود مقدار زیادی از پتاسیم، سدیم و املاح بدن از طریق عرق دفع شود. در نتیجه بدن با کمبود آب مواجه می‌شود که ابتدا علائمی مانند خشکی دهان، خشکی اشک و احساس تنگی‌نفس برای فرد گرمازده به‌وجود می‌آید و کم‌کم نشانه‌ها با افزایش یافتن ضربان قلب و بی‌حالی ادامه پیدا می‌کند. در نتیجه این افراد به‌شدت به آب نیاز پیدا می‌کنند و به‌اصطلاح گرمازده می‌شوند.

نشانه‌های گرمازدگی کدام است؟

ضعف و خستگی، کشیدگی و درد عضلات، استفراغ و تهوع، پوست رنگ پریده و چسبناک، دمای بالای بدن، گرفتگی عضلات، سرگیجه، ضعف و غش، ادرار زرد تیره یا نارنجی، سردرد و اسهال علائم نشان‌دهنده گرمازدگی است. مهدوی می‌گوید: درصورتی که فردی این علامت‌ها را مشاهده کرد باید شروع به نوشیدن مایعات خنک کرده و درصورت داشتن اسهال، ضعف و بی‌حالی به پزشک مراجعه کند؛ چرا که بیشتر افراد به‌علت دیر مراجعه کردن به پزشک دچار عوارضی می‌شوند که مهم‌ترین آنها از بین رفتن کلیه‌هاست که در پی آن کاهش حجم ادرار ایجاد شده و در نهایت منجر به دیالیز می‌شود بنابراین درمان باید در همان دقایق اولیه انجام شود.

روزه‌داران مراقب باشند گرمازده نشوند

از آنجا که‌ ماه مبارک رمضان امسال مصادف شده با روزهای شروع گرما، لازم است روزه‌داران برای جلوگیری از گرمازدگی بیش از پیش مراقب خود باشند. این متخصص طب اورژانس راهکارهایی هم درباره گرمازدگی دارد و می‌گوید: نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای ادرارآور است و سبب از دست‌دادن آب بدن می‌شود. توصیه می‌کنیم آنهایی که عادت به خوردن چای دارند در روزهای ‌ماه رمضان در نهایت چای کمرنگ بنوشند. افراد اگر برای مدت طولانی قرار است در گرما باشند، مقداری نمک یا آب‌لیمو در آب نوشیدنی خود بریزند و هنگام سحر بنوشند. وجود قند در مایعات هم عاملی برای دفع آب بدن است؛ چرا که هضم قند نیاز به آب دارد، بنابراین مصرف نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و شربت هنگام سحر توصیه نمی‌شود.

چه کنیم گرمازده نشویم؟

کودکان، افراد مسن، کسانی که سابقه بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، کبدی، ریوی و کلیوی دارند بیشتر در معرض خطر هستند. سمانه مرادی- پزشک عمومی- می‌گوید: افراد مسن، کودکان و کسانی که به یک بیماری مزمن دچارند از بیرون آمـــدن در ساعات گرم روز به‌طور مثال ساعت 10صبح تا 5بعدازظهر که گرمای هوا محسوس‌تر است خودداری کنند و اگر مجبور هستند در این ساعات از خانه خارج شوند، سعی کنند در سایه راه بروند و به‌مدت طولانی در معرض آفتاب قرار نگیرند. یا اینکه اگر افراد کارشان در محیط‌های بیرونی است باید به مقدار کافی آب با خود به همراه داشته باشند و هرازگاهی حتی اگر تشنه هم نیستند مقداری از آن بنوشند. ضمن اینکه باید از لباس‌های نخی، با رنگ‌های روشن، که از بالا رفتن گرمای درونی بدن جلوگیری می‌کند استفاده کنند. رانندگان تاکسی و افرادی که شغل‌شان به‌گونه‌ای است که مجبورند در ساعات گرم روز کار کنند حتما لباس روشن بپوشند، ازکلاه نقاب‌دار استفاده کنند و مایعات بیشتری هم بنوشند.

وی در ادامه افزود: همچنین با توجه به افزایش دمای هوا طی چند روز اخیر به افراد توصیه می‌شود در وعده افطار کمی آب‌لیموی تازه را در یک لیوان آب مخلوط کنند و مقداری دانه از قبیل تخم‌شربتی، خاکشیر و مقدار اندکی شکر به آن اضافه کنند و بنوشند تا بدن به‌دلیل افزایش دما دچار کم‌آبی و گرمازدگی نشود. همچنین به افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند توصیه می‌شود این شربت را بدون شکر استفاده کنند. دکتر مرادی با بیان اینکه مصرف آب میوه در کاهش احساس تشنگی تاثیر ندارد، عنوان کرد: میوه‌ها دارای مقدار فراوانی فیبر هستند به همین دلیل مصرف میوه به مقدار فراوان می‌تواند از احساس تشنگی در ساعات روزه‌داری بکاهد. وقتی افراد اقدام به تهیه آب‌میوه طبیعی می‌کنند فیبر موجود در میوه از بین می‌رود و افراد تنها قند موجود در آن را مصرف می‌کنند که این امر موجب چاقی و اضافه وزن در افراد می‌شود.

راه‌های درمان

1- استراحت و پناه‌دادن از گرما: ابتدا مصدوم را از برابر آفتاب و گرما خارج کنید و در یک محیط سایه و خنک درحالی‌که پاهایش را 20درجه بالا آورده‌اید، بخوابانید.

2- خنک‌کردن فرد گرمازده: بهترین راه برای خنک کردن بیمار استفاده از آب و باد است. با استفاده از پارچه‌های خیس در روی شکم، زیربغل، کشاله‌های ران، سروگردن و باد زدن بیمار اقدام به خنک‌کردن او کنید. البته این خنک‌کردن باید به آهستگی انجام شود و اگر بیمار در زمان خنک‌کردن دچار لرز شد باید خنک‌کردن را متوقف و بعد به آرامی ادامه داد.

3- جایگزینی آب و املاح: مهم‌ترین قسمت درمان جایگزینی مناسب آب و املاح است که در مراحل خفیف گرمازدگی به تنهایی می‌تواند درمان مناسبی باشد. اگر مصدوم هوشیاراست به او محلول ORS بدهید. این محلول بهترین جایگزین آب و املاح از دست رفته بدن است.

4- استراحت: بیمار را به استراحت وادارید و از ادامه حضور و فعالیت او در هوای گرم جلوگیری کنید.

این موارد را رعایت کنید تا گرمازده نشوی

آب و مایعات زیاد بنوشید. البته منظور از مایعات چای پررنگ، نوشابه‌های کافئین‌دار و شربت‌ها و آبمیوه‌هایی با شکر زیاد نیست، چون این ترکیبات خودشان می‌توانند هم باعث تشنگی بیشتر و هم باعث دفع آب بدن بشوند؛ بلکه منظور خود آب ساده (به‌عنوان سالم‌ترین نوشیدنی) و ترکیباتی مثل شربت آبلیموی کم شکر (ترجیحا با لیموی تازه و عسل)، شربت سکنجبین (و یا ترکیب سکنجبین و خیار رنده‌شده)، دوغ کم‌نمک، چای خیلی کم‌رنگ و ولرم، شربت خاکشیر سرد و آبمیوه‌هایی مثل آب هندوانه (به خاطر محتوای آب زیاد و طبیعت خنک آن) است. به‌خصوص نوشیدن این مایعات در فاصله بین افطار و سحر برای جبران کم‌آبی ناشی از روزه‌داری در روزهای بلند تابستان بسیار مفید است.

از ورزش‌کردن در ساعات گرم روز و زیر نور شدید آفتاب خودداری کنید. ورزش باید در ساعات خنک روز یا در سالن‌های سرپوشیده و خنک انجام شود.

افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند، بهتر است سیستم تهویه مناسبی در محل کار خود نصب کنند.

هنگام روزه‌داری، نوشیدن مایعات را حدود یک ساعت بعد از افطار شروع کنید و بدون اینکه منتظر بروز احساس تشنگی باشید، به‌طور منظم مایعات مصرف کنید.

درصورت امکان در ساعات گرم روز از منزل بیرون نروید و در مکان‌های بسته و مجهز به وسایل خنک‌کننده باشید. سعی کنید از ورزش‌کردن در هوای گرم و در حال روزه‌داری پرهیز کنید و ورزش را به بعد از افطار موکول کنید.

اگر فردی دچار علائم گرمازدگی شد، سریعا او را به سایه و یک مکان خنک منتقل کنید.

لباس‌های اضافی‌اش را بیرون بیاورید و دست و صورت و پاهایش را با آب سرد بشویید یا یک ملحفه خیس دور بدنش بپیچید. فرد را به آهستگی باد بزنید یا با فاصله در معرض باد ملایم پنکه قرار بدهید.

برای پایین آوردن دمای بدن می‌توانید از دادن مایعات خنک (نه خیلی یخ) استفاده کنید. اگر فرد دچار گرمازدگی دارای علائم گیجی، هذیان یا کاهش هوشیاری بود، به سرعت او را به مراکز درمانی منتقل کنید.

به‌دلیل از دست رفتن کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم ممکن است گرفتگی عضلات یا اسپاسم رخ دهد. راه‌حل خوردن مایعات و غذای مناسب است. عضلات درگیر اغلب عضلات ساق پا و عضلاتی هستند که بیش از بقیه حرکت می‌کنند.

باید از وسایلی همچون کلاه، عینک آفتابی مناسب و دستکش برای بیرون رفتن از منزل استفاده شود، همچنین کارهای خود را باید در ساعات ابتدایی روز انجام دهید تا کمتر در معرض گرما قرار بگیرید.