صفحه نخست » اجتماعی

طلسم شش ماهه سفارت خالی در چین شکست!

سرانجام سفیر ایران در چین مشخص شد در حالی که طی شش ماه گذشته سفارتخانه کشورمان بدون سفیر اداره می‌شد.

کد خبر: ۱۰۳۷۸۴

تاریخ انتشار:۱۸ آذر ۱۳۹۷ - ۱۷:۰۹ - 09 December 2018

به گزارش روزپلاس، اواخر خرداد سال جاری منابع آگاه و رسانه ها، از تغییر «علی‌اصغر خاجی» سفیر ایران در چین با «عبدالناصر همتی» رئیس کل وقت بیمه مرکزی خبر دادند. اما با انتصاب همتی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی، حکم وی برای تصدی سفارتخانه ایران در چین منتفی شد و فعالان سیاسی و اقتصادی منتظر صدور حکم برای جایگزین همتی در چین نشستند.

تا همین چند روز پیش آخرین خبر ارسالی بر روی وبسایت سفارت ایران در چین، نامه خداحافظی سفیر در تاریخ ۳۱ خرداد ۹۷ بود. هیچ خبری درباره شروع به کار سفیر جدید بارگذاری نشده بود به طوری‌که وقتی سایت سفارت ایران در پکن، باز و به صفحه سفیر ایران در چین رجوع می‌شد، این پیغام در صفحه نوشته شده بود؛ «Under Construction». این یعنی با گذشت شش ماه، خبر جدیدی از نام سفیر ایران در پکن وجود نداشت تا اینکه روز گذشته بهرام قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان طی یک بیانیه عمومی اعلام کرد، سفیر ایران در پکن مشخص شده است و به گفته وی «محمد کشاورززاده»، مدیرکل آمریکای شمالی امور وزارت خارجه در این سمت منصوب شده است؛ البته شخص معرفی شده پیش از این نیز نماینده کشورمان در ونزوئلا و ازبکستان بوده است.

این انتصاب در حالی پس از ماه‌ها پیگیری صورت گرفت که وزیر امور خارجه کشورمان پیش از این، عبدالناصر همتی را به عنوان سفیر جدید منصوب کرد، همتی هم ۲۰ روز بعد وارد پکن شد و فعالیت خود را شروع کرد اما تصمیم رئیس جمهور او را بر صندلی ریاست بانک مرکزی نشاند به طوری که بیش‌تر از چند روز در چین نبود و برای شرکت در همایشی به تهران برگشت و در پایتخت ماندگار شد و از سوم مرداد هم به عنوان رئیس بانک مرکزی جای «ولی‌الله سیف» را گرفت. از آن زمان تا روز گذشته سفارت ایران در چین توسط «حسن شابیگ» جانشین سفیر اداره می‌شد.

در این میان افراد مختلف طی ماه‌های گذشته نگرانی خود را در خصوص خالی بودن سفارت از سفیر و امکان از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی در برهه کنونی مطرح کردند، چنانچه محمدرضا باهن،ر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین در نشست ماهیانه این حزب که در مهر ماه سال جاری برگزار شده بود، بیان کرد؛ متاسفانه در چنین برهه حساسی در کشور‌های هند و چین که از شرکای مهم ما هستند سفیر نداریم، دولت باید مسائلی از این دست را با برنامه‌های جدید و کارگشا مدیریت کرده تا بر بحران‌ها چیره شود. همچنین حشمت الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم با بیان این که خلأ دیپلماسی و دیپلماتیک ایران در دهلی‌نو و پکن موجب می‌شود تا فضا برای جولان آمریکا فراهم شود، اظهار کرد، آمریکا همواره سعی می‌کند کشور‌های همسو با ایران را از ایران دور کند، بنابراین نداشتن سفیر در کشور‌هایی همچون چین و هند به هیچ وجه قابل توجیه نیست و حتی یک ساعت تأخیر هم ضربه به منافع ملی کشور تلقی می‌شود. به گفته این نماینده مجلس هم اکنون ایران رقمی حدود ۵۰ میلیارد دلار توافق‌نامه فاینانس با چین دارد که این مسئله نیازمند پیگیری‌های روزمره است.

در پاسخ به چنین انتقاد‌هایی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز اظهار کرد، برخی تصور می‌کنند نبود سفیر در کوتاه مدت در یک سفارتخانه به معنای تعطیلی کامل آن سفارتخانه است در حالی که یک سفارتخانه از کارشناسان و متخصصانی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... تشکیل شده است و همه آن‌ها مشغول به فعالیت هستند. قاسمی مدعی شد، از مرحله انتخاب و گزینش دیپلمات به عنوان سفیر تا به هنگام عزیمت و آغاز به کار در کشور محل مامویت، یک فرآیند پیچیده، طولانی و زمانبر باید طی شود و این موضوع خاص یک یا دو کشور نیست و این سیری است که در همه جهان میان تمامی کشور‌ها به صورت امری رایج و متعارف، پذیرفته و تعریف شده است. وی در ادامه تاکید کرد، متاسفانه برخی از افراد حتی آنانی که در دستگاه دیوان‌سالاری و اداری کشور یا در دیگر قوا مانند مجلس و قوه مقننه دارای مسئولیت‌هایی هستند هنوز از این سیر متعارف و پیچیده در امر انتخاب سفرا آگاهی لازم را ندارند، لذا دیده می‌شود برخی به عمد یا از سر ناآگاهی به طور مکرر در مورد عدم حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران در یک یا دو پایتخت اظهار ملامت و نگرانی می‌کنند.

این اظهارات در حالی بین مسئولان وزارت امور خارجه و منتقدان تعلل در انتخاب سفیر رد و بدل شد که پکن بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در چند سال گذشته محسوب می‌شود. حجم روابط تجاری دو کشور در نیمه اول سال ۲۰۱۸ به ۱۹ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار و در ۹ ماهه هم به ۲۹ میلیارد دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱/۸ درصد افزایش داشته است، با توجه به این مسئله و تاخیر شش ماه برای تعیین سفیر در پکن کارشناسان تحلیل‌های مختلفی را مطرح کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به عدم موفقیت در به دست آوردن فرصت‌های اقتصادی مناسب در دوره تحریم، تضعیف مناسبات برای به دست آوردن کانال‌های میانبر و... اشاره کرد. بنابراین با وجود چنین ارزیابی‌هایی در خصوص بلا تکلیفی شش ماهه سفارتمان در پکن با کارشناسان و دیپلمات‌های سابق گفت‌وگویی داشته‌ایم تا از دیدگاه آنان نسبت به اهمیت شرعت عمل در انتخاب سفیر و همچنین تعلل در ماه‌های اخیر برای انتخاب نماینده کشورمان در چین آگاه شویم.

قدیری ابیانه: خالی ماندن پست سفیر در کشورهایی مانند هند و چین به مصلحت نیست

حسین قدیری ابیانه سفیر سابق ایران در استرالیا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به نقش پر اهمیت سفیر در تعاملات دو کشور و امکان خسران در تعلل انتخاب سفیر گفت، سفیر در روابط بین دو کشور از این جهت اثرگذار است که سطح دیدار‌های سفیر با مقامات محلی حالت رسمی‌تر و احترام آمیزی‌تر به خود می‌گیرد. چنانچه روابط دو کشور دارای شرایط خوبی باشد در حالی‌که سطح تعاملات به کاردار کاهش یابد نمی‌توانیم انتظار تعاملات سازنده‌تر و رسمی‌تری داشته باشیم زیرا کاردار حداکثر در سطح رئیس اداره یا مدیرکل با مقامات محلی می‌تواند دیدار داشته باشد.

این دیپلمات سابق در استرالیا با بیان اینکه سفارت ایران در چین تقریبا شش ماه است که بدون سفیر اداره می‌شود و سطح تعاملات تهران -پکن در دوره تحریم‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است، تاکید کرد، خالی ماندن پست سفیر در کشور‌هایی مانند هند و چین به مصلحت نیست و باید به سرعت برای هر سفیری که ماموریتش پایان یافته و به کشور باز می‌گردد جانشین تعیین شود. وی سپس با اشاره به تاخیر و تعلل در انتخاب سفرای ایران در دهلی و پکن و پاسخ وزارت امورخارجه نسبت به انتقادات در این زمینه تصریح کرد، زمان‌بر بودن تعیین سفیر گاهی منوط به جهت‌گیری‌های سیاسی و جناحی در کشور می‌شود در نتیجه ممکن است بروکراسی موجود به همراه سوگیری‌های سیاسی عاملی توجیه‌کننده برای این انتخاب باشد.

صالحی: یک کادار و نفر دوم حداقل نیازهای سفارتخانه را جواب می دهد

سید داوود صالحی سفیر سابق ایران در کوبا و اسپانیا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به جایگاه مهم سفیر در روابط بین دو کشور و تاخیر و تعلل برای انتخاب سفیر در کشور پذیرنده بیان کرد، طی صد سال اخیر روابط بین کشور‌ها و سازمان‌ها، از طریق فرستاده یا همان سفیر تداوم داشته است و کشور‌ها برای تامین منافع خود فرستاده‌ای را از طریق رئیس دولت اعزام می‌کنند تا حسن نیت خود را در روابط دو جانبه نشان بدهند، بنابراین حضور سفیر در سفارتخانه به معنای تعاملات در سطح بالا است.

صالحی که پیش از این نمایندگی ایران در مادرید و هاوانا را بر عهده داشته است و به زبان اسپانیایی نیز تسلط دارد با اشاره به موضوع مصاحبه گفت، اصولا در قانون دیپلماتیک و تشریفات برای سفیر جایگاه ویژه مد نظر قرار گرفته است و نوع پذیرش سفیر از سوی کشور میزبان نشان‌دهنده احترام متقابل در روابط دو جانبه پایتخت‌هاست.

وی با اشاره به بروکراسی موجود در تعیین سفیر و پذیرش در کشور میزبان افزود، یک کادار و نفر دوم شاید بتواند حداقل نیاز‌های سفارت را جواب دهد ولی یک سفیر کار‌های مهم‌تر و به مراتب با اهمیت‌تری را در سفارتخانه بر عهده دارد به طوری که می‌توانیم از ارسال دعوت نامه تا ملاقات با مقامات محلی را در حیطه وظایف یک سفیر و فرستاده قرار بدهیم در نتیجه همین موضوع موجب شده است تا داشتن سفیر در روابط دو دولت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد.

صالحی با اشاره به متن موجود در استوارنامه سفرا مبنی بر اینکه فرستاده به عنوان یک مامور و نماینده از سوی دولت فرستنده معرفی می‌شود اضافه کرد؛ اگر در اعزام سفیر قصور داشته باشیم و تعلل کنیم ممکن است روابط دو جانبه تحت تأثیر قرار گیرد. سفیر سابق ایران در مادرید با بیان اینکه سفیر در تسهیل روابط اقتصادی دو کشور نقش به سزایی دارد و شش ماه تأخیر در روابط اقتصادی ایران و چین برای تعیین سفیر از سو‌ی تهران چندان قابل توجیه نیست، تصریح کرد، به سفرا امتیازات قابل توجهی داده می‌شود که باید در راستای منافع ملی از آن استفاده کنند، لذا وجود زمینه فعالیت‌های گسترده موجب می‌شود تا سفرا دست بازتری برای ایجاد کانال‌های ارتباطی متعدد داشته باشند.

ساداتیان: عدم حضور طولانی مدت سفیر باعث تحمیل برخی خسارت های دیپلماتیک می شود

سید جلال ساداتیان دیپلمات سابق ایران در لندن نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه سفیر در دیپلماسی نوین بازیگر مهمی است، بیان کرد، اگر سفیر از سابقه خوب و توانمندی شایسته‌ای برخوردار و در عین حال فعال باشد و با هدفی خاص در کشور میزبان فعالیت کند می‌تواند در روابط دو جانبه به عنوان یک تسهیل کننده عمل کند. وی سپس تاکید کرد، سفیر در ارتقای روابط نقش مهمی دارد و عدم حضور طولانی مدت چنین پستی در سفارت‌خانه موجب تحمل برخی خسارت‌های دیپلماتیک در زمینه اقتصادی و سیاسی می‌شود.

ساداتیان که خود پیش از این در لندن به عنوان نماینده ایران فعالیت می‌کرده است، تصریح کرد، اگر سفیر در کشور میزبان فعال نباشد موجب توسعه‌نیافتگی روابط دو جانبه می‌شود و در صورتی که وظایف خود را به نفر دوم سفارتخانه بسپارد مقامات محلی تمایلی برای دیدار و ارسال دعوت‌نامه از خود نشان نمی‌دهند مگر در مواقع ضروری.

وی با اضافه کردن این موضوع که سطح تعاملات جمهوری اسلامی ایران با همه کشور‌ها در یک اندازه نیست و با برخی دولت‌ها دارای تعاملات گسترده اقتصادی هستیم در حالی که با دیگران ممکن است در زمینه فرهنگی و سیاسی دارای مرودات خوبی باشیم، تشریح کرد، اگر در تمام وجوه یاد شده دارای مراودات دو جانبه با یک کشور باشیم آن تعامل در قالب رابطه استراتژیک تعریف و دارای اهمیت فوق‌العاده می‌شود. وی در ادامه این گفتگو با اشاره به مورد چین تصریح کرد، رابطه ما با پکن در همه ابعاد ذکر شده تقریبا وجود دارد در نتیجه می‌توانیم تعامل تهران-پکن را استراتژیک توصیف کنیم، هر چند شاید چین نسبت به چنین رابطه‌ای معترف نباشد، اما باید تاکید کنم نبود سفیر در شش ماه گذشته می‌توانسته روابط ما را در ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار دهد که پیامد مطلوبی ندارد.

تأخیر در انتخاب سفیر در کشوری مانند چین که تقریبا در سال‌های اخیر و با وجود تحریم‌ها به یکی از کانال‌های مهم اقتصادی تعاملات کشورمان با جهان بین‌الملل تبدیل شده است چندان به مصلحت نبوده است. هر چند پس از گمانه‌زنی‌ها و اخبار ضد و نقیض درباره انتخاب سفیر، سرانجام وزارت امور خارجه با تأیید رسمی به تمام حرف و حدیث‌ها در خصوص انتخاب سفیر پایان داد، اما باید گفت، نباید نوشدارو بعد از مرگ سهراب را در عرصه بین‌المللی تجربه کنیم و بگذاریم زمان ما را اسیر خود کند. این تعلل شش ماهه هر چند توجیهاتی را پشت سر دارد، اما باید تاکید کرد در شرایط کنونی، کشور ما باید از هر معبری کمال استفاده را ببرد و حتی یک روز تأخیر در اقدامات لازم برای پیشبرد اهداف اقتصادی و سیاسی کشور در راستای تامین منافع ملی نیست.

باشگاه خبرنگاران