بازخوانی تاریخ/

ماجرای تنها برخورد نظامی ایران و عربستان سعودی در خلیج فارس

کد خبر: ۱۱۲

تاریخ انتشار:۰۲ تير ۱۳۹۵ - ۱۸:۵۵ - 22 June 2016

در پانزدهم خرداد ماه سال 1363و در بحبوحه جنگ ایران و عراق، بین جنگنده های ایران و عربستان درگیری هوایی به وقوع پیوست که در جریان آن دستکم یک فروند فانتوم ایرانی هدف قرار گرفت و سرنگون شد.

به گزارش روز پلاس با گذشت سالها از این جریان، هنوز جزئیات این درگیری در پرده ابهام قرار دارد و با وجود آنکه منابع داخلی و خارجی مطالبی در این باره منتشر کرده اند، نمی توان با قاطعیت در مورد صحت و سقم آنها ابراز نظر کرد. اکبر هاشمی رفسنجانی فرمانده وقت جنگ، در خاطرات روز 16 خرداد 63 چنین می نویسد:

"ساعت هشت صبح به مجلس رفتم. در گزارشها خواندم که دیروز یک هواپیمای اف-4 ما در فضای عربستان سعودی سرنگون شده و عربستان، زدن هواپیما را رسماً به عهده گرفته است. حادثه تلخی است و انعکاس وسیعی داشته است."

در پانوشت همان بخش از خاطرات چنین می خوانیم:

"در این حادثه، [در حمله] چند فروند از هواپیماهای نیروی هوایی عربستان به یک فروند هواپیمای اف-4 نیروی هوایی ارتش، در آبهای خلیج فارس، هواپیمای مزبورساقط و خلبان آن توسط هلیکوپترهای عربستان از آب گرفته شد. دولت ایران، اعتراض شدید خود را نسبت به اقدام عربستان سعودی ابراز داشت. خبرگزاریها از واشنگتن گزارش دادند هواپیماهای آواکس، جنگنده های اف-15 عربستان را در حمله به جنگنده های اف-4 ایران هدایت کردند. در یکی از مقاطع درگیری، بیش از 20 جنگنده عربستان و ایران در آسمان بودند و هر دو گروه از موشکهای هدایت شونده استفاده کردند. مقامات آمریکایی، این درگیری را بسیار خطرناک توصیف کردند. رونالد ریگان ،رئیس جمهور ایالات متحده، نگرانی خود را از افزایش تشنج در خلیج فارس به دنبال جنگ هوایی ایران و عربستان ابراز داشت؛ ولی بار دیگر بر عدم دخالت نظامی آمریکا در منطقه تاکید کرد.

در پی درگیری هوایی جنگنده های عربستان سعودی و سقوط یک هواپیمای ارتش جمهوری اسلامی، کاردار عربستان در تهران به وزارت امور خارجه احضار شد. رادیو بی بی سی در پی درگیری هوایی ایران و عربستان اعلام کرد: آمریکا اکنون به طور مستقیم در جنگ علیه ایران، درگیر شده است. یک نشریه آمریکایی هم فاش کرد: خلبانان آمریکایی، هدایت جنگنده های عربستان را در حمله به هواپیمای ایران بر عهده داشته اند."

ماجرا از این قرار بود که در تاریخ پانزدهم خرداد سال 1363 دو فروند فانتوم (اف چهار) از پایگاه هوایی بوشهر به قصد پوشش دفاعی ناوهای نیروی دریایی بلند می شوند که مورد اصابت موشکهای هواپیماهای اف 15 عربستان قرار می گیرند و از سرنوشت آنها خبری در دست نیست اما به ادعای مقامات عربستان خلبانان اف 15 یکی از هواپیما ها را مورد هدف قرار داده اند... هدایت یکی از فانتوم ها بر عهده سرهنگ خلبان همایون حکمتی با کمک سروان خلبان سیروس کریمی بود که متاسفانه پیکر پاک این دو بزرگوار هنوز به دست نیامده است.

در پی شنود مکالمات رادیویی مابین خلبانان ایگلها و هواپیمای آواکس ، ایران اعلام کرد که خلبانان هواپیماهای F-15 تابعیت آمریکایی داشته و به هیچ عنوان از خدمه نیروی هوایی عربستان نبودند.

حقایق این ماجرا تاکنون نه از سوی دولت عربستان و نه از سوی پنتاگون بطور کامل تشریح نشده است ولی صاحب نظران براین عقیده اند که نقش کاپیتان Tippin بمراتب بیش از آن چیزی است که در بالا ذکر گردید و او تنها هدایت و راهنمایی خلبانان سعودی را بر عهده نداشته است.

این امکان وجود دارد که شایعات موجود مبنی بر اینکه کاپیتان Tippin شخصأ هدایت F-15D را در این عملیات بر عهده داشته است صحیح باشد. لازم به تذکر است که شلیک موشک از کابین عقب F-15D امکان پذیر نیست.

در خاتمه میتوان چنین نتیجه گیری کرد که بدون حضور مستقیم نیروهای آمریکایی و هدایت و راهنمایی آنان ، نیروی هوایی عربستان سعودی هیچگاه به تنهایی توانایی انجام چنین عملیاتی را نداشت.