به گزارش روزپلاس؛ خبرگزاری «یونیان» اوکراین در اقدامی که مسئولان هواپیمایی کشور آن را بر خلاف مقررات بین‌المللی نامیده‌اند، مکالمات برج مراقبت فرودگاه تهران با خلبان یک پرواز خط هوایی آسمان را درباره حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی منتشر کرد.
بر اساس این فایل صوتی خلبان هواپیمایی آسمان که گفته می‌شود از مبدأ شیراز به تهران در حرکت بوده است به زبان فارسی به برج مراقبت می‌گوید که شاهد نور شلیک موشک و همچنین انفجار پس از آن است، ولی برج مراقبت از وجود چنین موضوعی اظهار بی‌اطلاعی و سپس ۹ بار تلاش می‌کند تا با خلبان هواپیمای اوکراینی ارتباط بگیرد، ولی پاسخی دریافت نمی‌کند.
روزنامه شرق متن مکالمه را به شرح زیر منتشر کرده است.
نور موشک را می‌بینیم
متن فایلی که توسط رسانه‌های اوکراینی منتشر شده، این گفتگو را روایت می‌کند:
خلبان پرواز شیراز-تهران: «منطقه تقریبا ساعت... رو هدینگ ۳۲۰ (جنوب غربی) هست، منطقه اکتیوه؟»
برج مراقبت: «جی‌پی‌اس... [نامفهوم]».
خلبان: «یک‌سری نورهایی مثل موشکه، چیزی هست».
برج: «۳۲۰؟ منطقه نه. چندمایلی؟ کجا؟»
خلبان: «محلش رو نمی‌تونم تشخیص بدم، ولی فکر کنم طرف پیام کرج اینا باشه».
برج: «چندمایلی؟ کجا؟».
خلبان: «الان ما نورش رو می‌بینیم از اینجا».
برج: «چیزی به ما گزارش نشده... چه‌جوریه
نورش، به چه صورته؟».
خلبان: «نور موشکه دیگه».
برج: «به سمت شهر که احیانا حرکت نمی‌کنه؟ نه؟»
خلبان: «شاید... نه نه از اونجا بلند شد... یک همچین چیزی».
برج: «به ما چیزی گزارش نشده؛ ولی شما مراقب باشید».
خلبان: «باشه دارم به مسیر فرود می‌رسم».
برج: «پرواز بین‌المللی اوکراین ۷۵۲، پیام را دریافت می‌کنید؟» برج مراقبت تهران بار‌ها این سؤال را تکرار می‌کند، اما از هواپیمای اوکراینی پاسخی نمی‌شنود.
برج: «آسمان ۳۷۶۸، از اون بالا چیز دیگری می‌بینید».
خلبان: «مهندس جان، انفجار بود. یک نور بسیار بزرگی دیدیم. نمی‌دونم چی بود واقعا».
خلبان: «برای ما نرماله همه چیز؟».
برج: «آره فکر نمی‌کنم مشکلی برای شما باشه».
خلبان: ان شاالله
خراسان نوشت: یک شبکه تلویزیونی اوکراین فایل صوتی محرمانه مکالمه خلبان یک پرواز داخلی با برج مراقبت فرودگاه تهران را که همزمان با پرواز اوکراینی درحال انجام بوده، منتشر کرد.
این درحالی است که حسن رضایی فر مدیرکل سوانح سازمان هواپیمایی کشوری این اقدام را متوجه تیم بازرسی فنی سقوط هواپیمای اوکراینی دانست و گفت: «سازمان هواپیمایی کشوری از انتشار چنین فایلی مطلع و متعجب شده...این فایل از مجموعه اسنادی بوده که در تیم مشترک بررسی سانحه هوایی در اختیار گروه کارشناسان اوکراینی قرار گرفته است و این اقدام اوکراینی‌ها سبب شد دیگر هیچ سندی به آن‌ها ارائه ندهیم.» به گزارش مهر، در این فایل صوتی، خلبان پرواز هواپیمایی آسمان به زبان فارسی به برج مراقبت می‌گوید که شاهد نور شلیک موشک و همچنین انفجار پس از آن است،
ولی برج مراقبت از وجود چنین موضوعی اظهار بی اطلاعی و سپس ۹ بار تلاش می‌کند تا با خلبان هواپیمای اوکراینی ارتباط بگیرد، ولی پاسخی دریافت نمی‌کند. این فایل صوتی در شبکه های اجتماعی بازتاب گسترده ای داشته است و مربوط به مکالمه برج مراقبت فرودگاه با خلبان پرواز «آسمان به شماره ۳۷۶۸» به زبان فارسی است و در آن خلبان می گوید: «یک سری نورهایی مثل موشک، حالا موشک است. چیزی هست؟» برج مراقبت پس از پرسش و پاسخ هایی، می گوید: «چیزی به ما گزارش نشده. نمی‌دونم» و از خلبان می پرسد: «چه جوریه؟ نورش به چه صورتیه؟» و خلبان پاسخ می دهد: «نور موشکه دیگه». دراین باره حسن رضایی فر به باشگاه خبرنگاران نیز گفت: دسترسی به این فایل صوتی حتی برای کشور کانادا هم امکان پذیر نبوده است و این کشور تنها حق شنیدن این فایل صوتی را داشته است. بنابر این کشور اوکراین اقدامی غیر قانونی و غیر تکنیکی را انجام داده است. درهمین حال شبکه اوکراینی که این فایل را منتشر کرد،
بلافاصله پس از آن با «ولادیمیر زلینسکی» رئیس جمهور اوکراین گفت و گو کرد. او در این گفت و گو با طرح این ادعا که این فایل صوتی نشان می دهد ایران از همان ابتدا از شلیک موشک خبرداشته است گفت: ایرانی ها پیشنهاد پرداخت ۸۰ هزار دلار به هر یک از خانواده‌های قربانیان را دادند اما ما با این پیشنهاد موافقت نکردیم. به نظر من این غرامت کافی نیست.» به گزارش ایرنا، محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان نیز روز گذشته درباره روند بررسی و تحقیقات مربوط به این حادثه گفت: درخواست کردیم به ما ابزار خواندن جعبه سیاه را بدهند چون در اختیار آن هاست اما تاکنون برخلاف مقررات بین المللی استنکاف کردند و امکاناتی که در اختیار آن هاست را به ما ارائه نمی دهند و کوتاهی بزرگی می کنند.
بیانیه سازمان هواپیمایی کشوری درباره فایل صوتی جنجالی
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از صدور بیانیه این سازمان در خصوص فایل صوتی منتشر شده پیرامون سانحه پرواز ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراینی در رسانه‌ها خبرداد.
رضا جعفرزاده اظهارداشت: در پی انتشار یک فایل صوتی در خصوص سانحه پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال در رسانه‌ها، سازمان هواپیمایی کشوری نکاتی را به منظور تنویر افکار عمومی باستحضار ملت شریف ایران می‌رساند، که مشروح این بیانیه در پی میآید:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
سازمان هواپیمایی کشوری به موجب قانون مسئولیت اعمال حاکمیت در صنعت حمل و نقل هوایی کشور را بر عهده داشته و مرجع تنظیم، تدوین مقررات و دستورالعمل‌های مربوط به کنترل فضای کشور، صدور اجازه پرواز و بررسی سوانح و حوادث هواپیمایی و اعمال مجازات‌های لازمه طبق مقررات مربوط می‌باشد.
سازمان از همان ابتدای وقوع سانحه، بر اساس رویه‌های حرفه‌ای، قوانین بین‌المللی و دستورالعمل‌های ایکائو، بصورت کاملا شفاف فرایند بررسی ابعاد حادثه را با همکاری مراجع داخلی و بین‌المللی ذی‌ربط دنبال کرده‌است.
جمع آوری و پیاده سازی تمام مکالمات میان هواپیما‌ها و برج مراقبت، از همان روز سانحه آغاز شد؛ مکالمات متعددی در برج مراقبت ثبت و ضبط شده که حاوی اشاره یکی از خلبانان پرواز ورودی به تهران مبنی بر رویت نورهایی شبیه موشک یا یک گوی گداخته است که در آسمان حرکت می‌کرده و سپس منفجر شده است.
خدمه پروازی شرکت هواپیمایی آسمان، به دلیل اشاره به کلمه موشک، جهت تشریح دقیق مشاهدات خود مورد مصاحبه قرار گرفته و اظهار داشتند نوری را در آسمان مشاهده نموده که حدود ۱ دقیقه و نیم در حال حرکت و گسترش بوده و سپس منفجر شد. خدمه پروازی بیان داشت که مدت زمان حرکت نور در آسمان به اندازه‌ای طولانی بوده که یکی دیگر از عوامل پروازی را به درون کابین دعوت و با او نیز مشورت کرده‌اند. اعضای گروه بعد از مشاهده فیلمِ آتش گرفتن هواپیما، نتیجه گرفتند که شیء رویت شده، همان هواپیمای آتش گرفته بوده که بعداً به زمین اصابت کرد و منفجر شد.
با تحلیل شواهد موجود و اظهارات خدمه پروازی فوق الذکر، نتیجه گیری کارشناسان سازمان احتمال آتش سوزی موتور یا انفجار در درون هواپیما به عنوان منشاء آتش سوزی بوده و به همین دلیل تا قبل از اعلام اطلاعات رسمی از مراجع نظامی، احتمال آتش سوزی در هواپیما تشخیص داده شد.
مراجع ذی‌ربط در حوزه پدافند هوایی در ساعات پیش از حادثه اطلاع یا اخطاری را در مورد اقدامات موشکی در فضای کنترل ترافیک تهران را به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام نکرده بودند. پس از اطلاع از وقوع سانحه، به سرعت از مراجع رسمی مربوطه در خصوص هر نوع فعالیت موشکی استعلام گردید و با عنایت به عدم دریافت پاسخ جدید، این سازمان نیز تا زمان تکمیل بررسی‌های کارشناسی اولیه، فرضیه اصابت موشک را منتفی دانسته‌است.
در زمان وقوع سوانح هوایی، معمولاً گمانه‌ها و فرضیه‌های متعددی مطرح می‌شود و مرجع فنی از نظر حرفه‌ای مجاز نیست تا زمان تکمیل بررسی‌های کارشناسی، اصالت هیچ یک ازاین گمانه‌زنی‌ها را بپذیرد. چنانکه فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در مصاحبه تلویزیونی تصریح کردند، سازمان هواپیمایی کشوری بر اساس اظهارنظر صریح مراجع نظامی، فرضیه اصابت موشک را منتفی دانسته و در این باره اطلاع‌رسانی کرده است.
محتوی فایل صوتی مکالمات پرواز اوکراینی طبق روال کاری مرسوم هیات‌های کارشناسی چندملیتی، در کنار برخی اسناد و مدارک دیگر، از سوی کمیسیون بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار نماینده قانونی کشور اوکراین در رسیدگی به سانحه قرار گرفته است. این فایل انحصاری نبوده و همزمان با این مکالمه، سایر پرواز‌های تحت کنترل برج مراقبت پرواز نیز آن را شنیده‌اند. انتشار و تحلیل داده‌های تحت بررسی، از جمله این فایل صوتی مغایر با مقررات بررسی سوانح هوایی می‌باشد.
مطابق روال معمول تمام فرایند‌های بررسی سوانح در دنیا، در حال حاضر نیز بسیاری نکات و شواهد جمع شده که باید تجمیع و تحلیل شوند. فرایند بررسی سانحه مطابق استاندارد ضمیمه ۱۳ پیمان شیکاگو، جلب توجه عمومی از طریق انتشار یافته‌ها و شواهد تحلیل نشده نیست، بلکه یافتن دلایل و رفع آن‌ها برای پرهیز از رخداد مجدد می‌باشد. به همین دلیل نیز اسناد بررسی سانحه طبقه بندی شده‌اند و انتشار آن‌ها تنها توسط مسئول بررسی سانحه مجاز است.
سازمان هواپیمایی کشوری، روند بررسی ابعاد مختلف سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی را در چارچوب قوانین ملی و مقررات بین‌المللی ادامه خواهد داد و همکاری با کشورهای دخیل در این سانحه نیز کمافی‌السابق ادامه خواهد یافت. البته انتظار از همه طرف‌ها این است که از سیاسی کردن سانحه و انحراف روند بررسی فنی و کارشناسی پرهیز کنند.