درمان رفتاری-شناختی چیست؟

درمان شناختی مبتنی بر ذهن و توجه آگاهی یا همان MBCT، نوعی از روان درمانی است که شامل مجموعه‌ای از شناخت درمانی، مراقبه و همین‌طور پرورش یک نگرش آن هم بدون قضاوت با عنوان ذهن و توجه آگاهی است.

کد خبر: ۱۵۳۲۲۵

تاریخ انتشار:۲۹ اسفند ۱۳۹۸ - ۲۰:۴۶ - 19 March 2020

به گزارش روزپلاس، درمان شناختی مبتنی بر ذهن و توجه آگاهی یا همان MBCT، نوعی از روان درمانی است که شامل مجموعه‌ای از شناخت درمانی، مراقبه و همین‌طور پرورش یک نگرش آن هم بدون قضاوت با عنوان ذهن و توجه آگاهی است. در این مطلب همراه ما باشید تا در رابطه با این موضوع به ظاهر پیچیده، اما تاثیرگذار بیشتر بدانیم.

درباره درمان شناختی مبتنی بر توجه آگاهی

تقریباً می‌توان گفت که همه ما نگرانی‌های بسیاری را در رابطه با گذشته، آینده و... داریم که در بسیاری از شرایط فراتر از استرس‌های روزمره پیش می‌روند و زندگی را برایمان سخت‌تر می‌کنند. طبیعتاً انتظار می‌رود که راه‌های بسیاری وجود داشته باشد که با کمک آن‌ها بتوان تمریناتی ذهنی را به کار گرفت و با کمک تکنیک‌های ذهنی، توجهی آگاهانه را قدرت بخشید تا در نهایت نیز در نتیجه آن بتوان ذهن را به صورت مثبت‌تری هدایت کرده و میزان استرس را به مراتب کاهش داد.

به طور کلی می‌توان گفت که فرض اصلی شناخت درمانی بر این است که افکار بر خلق‌وخو و رفتار انسان‌ها مقدم‌اند و این باور‌های غلط هستند که باعث شکل‌گیری احساسات منفی و در نتیجه مسائلی هم‌چون افسردگی می‌شوند. به همین دلیل نیز هدف از درمان شناختی مبتنی بر توجه آگاهی این است که افراد بتوانند در شناخت و ارزیابی مجدد الگو‌های فکری منفی خود تجدیدنظر کرده و آن‌ها را به افکار مثبت تبدیل نمایند تا در نهایت نیز بتوانند این افکار مثبت را به شکل واقعیت‌های شیرین در زندگی‌شان منعکس کنند.

تأثیر MBCT بر درمان شناختی

درمان شناختی مبتنی بر توجه آگاهی یا همان MBCT به افراد کمک می‌کند که با کمک تکنیک‌هایی بتوانند به صورت آگاهانه به مراقبه ذهن خود بپردازند و در نتیجه به فکر و احساسات خود کمک و البته توجه کنند، آن هم بدون آنکه خود و یا محیط اطرافشان را مورد قضاوت قرار دهند و به درست و غلط بودن کار فکر کنند.

این کار باعث می‌شود که افراد به مرور و در آینده بتوانند وضوح فکری خود را فراهم کنند و ابزاری را در ذهن خود ایجاد نمایند تا با کمک آن از افکار منفی رهایی یافته و از شر دام‌هایی ذهنی و روحی همچون افسردگی خلاص شوند.

به طور کلی می‌توان گفت که ترکیبی از ذهن و توجه آگاهی با شناخت درمانی، دقیقاً همان چیزی است که باعث می‌شود تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی بر افسردگی و یا همان MBCT به مراتب افزایش یابد. توجه آگاهی باعث می‌شود که فرد احساسات خود را مشاهده و شناسایی کند، در حالی که شناخت درمانی به او کمک می‌کند تا فرآیند‌های خودکار فکر را قطع کرده و از طریق احساسات به روشی سالم‌تر روی آورد.

تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی بر افسردگی

به طور کلی باید اشاره کرد که هدف اصلی روش MBCT درمان بیمارانی است که به افسردگی مزمن مبتلا هستند. در این روش به این افراد کمک می‌شود که الگو‌های منفی خودکار ذهن خود را ادامه ندهند و در نتیجه از دام افسردگی نیز رهایی پیدا کرده و یا از افزایش و عود کردن آن جلوگیری کنند.

در حقیقت، مطالعات انجام‌شده بر این روش شناخت درمانی به همان اندازه مؤثر بوده‌اند که دارو‌های ضدافسردگی از شدت این بیماری روحی کاسته‌اند. علاوه بر این باید اشاره کرد که تحقیقات حاکی از آن هستند که MBCT علاوه بر کاهش میزان افسردگی و یا حداقل جلوگیری از افزایش آن می‌تواند بر کاهش میزان هوس افراد به تجربه و اعتیاد به مواد مخدر نیز مؤثر باشد.

علاوه بر روش‌هایی که توسط متخصصان و روان شناسان ارائه می‌شود بسیاری از تمرینات خارج از کلاس انجام می‌شوند. معمولاً از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شود که کار‌هایی مانند گوش دادن به مراقبه‌های صوتی را در خانه انجام دهند تا با کمک آن بتوانند برای پرورش ذهن و توجه آگاهی خود در زندگی روزمره‌شان قدمی بردارند. ممکن است که پرورش این مهارت ذهنی در تمامی لحظه‌های روزمره‌تان نیز در ذهن شما فعال باشد، حتی در زمان مسواک زدن، دوش گرفتن، شستن ظرف‌ها، ورزش و...

برخی از این مهارت‌ها شامل این موارد می‌شوند:

توجه دقیق به آنچه که در اطراف شما رخ می‌دهد

مشارکت در محیط اطراف بدون خودآگاهی

پذیرش موضع غیر داوری و بی‌قضاوت

تمرکز بر لحظه، آن هم بدون حواس‌پرتی

درست است که بسیاری از تمرین‌های روش شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی یا همان MBCT به صورت فردی صورت می‌گیرند و در واقع خود فرد بستگی دارند، اما بسیاری از افراد معتقدند که شرکت کردن در دوره‌ها و کلاس‌ها نیز تأثیر بسیار زیادی در بهبود عملکرد این روش باقی خواهد گذاشت.