سعودی‌ها در عراق؛ از ارسال عوامل انتحاری تا سرمایه‌گذاری اقتصادی

سعودی‌ها بار دیگر عزم خود را برای توسعه حضور خود در عراق جزم کرده و عراق در ماه‌های گذشته شاهد افزایش تحرکات ریاض برای نفوذ اقتصادی است.

کد خبر: ۱۸۱۹۷۴

تاریخ انتشار:۱۸ آذر ۱۳۹۹ - ۱۸:۱۶ - 08 December 2020

به گزارش روزپلاس، «ماجد القصبی» وزیر تجارت و سرمایه‌گذاری سعودی روز گذشته (دوشنبه) در رأس یک هیأت تجاری به عراق سفر کرد.

حضور این وزیر سعودی در عراق، در ادامه روندی است که از چند ماه گذشته به صورت قابل توجه آغاز شده و سعودی‌ها تلاش مضاعفی از خود برای همکاری اقتصادی با عراق نشان داده‌اند.

ریاض و بغداد بعد از ۲۵ سال قطع روابط، از دسامبر ۲۰۱۵، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند و با سفر «عادل الجبیر» وزیر امورخارجه وقت عربستان به عراق در ۵ فوریه ۲۰۱۷ روابط دو کشور بهبود یافت. اما سعودی‌ها در دوره حیدر العبادی و عادل عبدالمهدی، موفقیت قابل ملاحظه‌ای کسب نکردند و حتی «ثامر السبهان» اولین سفیر عربستان سعودی در عراق پس از دوره صدام، به علت اعتراض دولت بغداد به دخالت‌هایش در امور داخلی عراق، مجبور به ترک این کشور شد، تا اینکه دوره مصطفی الکاظمی سر رسید.

الکاظمی دو ماه پس از روی کار آمدن، اقدام به تأسیس «شورای هماهنگی عراق و عربستان سعودی» به ریاست «علی عبدالامیر علاوی» وزیر دارایی عراق برای بهبود روابط سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان دو کشور کرد. پس از آن دیدارهای دو جانبه و رایزنی‌ها برای تبادل اقتصادی به طور قابل توجهی افزایش یافت. این شورا تا کنون چهار جلسه و نشست برگزار کرده‌ که آخرین آن در ۲۱ آبان ماه میان «محمد بن سلمان بن عبدالعزیز» ولی‌عهد، معاون نخست وزیر و وزیر دفاع عربستان و «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق به صورت مجازی برگزار شد که طی آن طرفین بر یک سند ۹ بندی برای افزایش همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی توافق کردند.

اما منابع داخلی عراق با حسن نیت به این تحرکات و اقدامات نگاه نمی‌کنند. وبسایت مرآة الجزیره به نقل از این منابع نوشته است که سعودی‌ها پس از یک دوره خرابکاری و اعزام عوامل انتحاری و دهها هزار تروریست به عراق، اکنون مسیر اقتصادی را برای نفوذ در عراق و تغییر معادلات این کشور انتخاب کرده‌اند.

یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های دولت ریاض در عراق که تا کنون نیز به جایی نرسیده، سرمایه‌گذاری در ۵۰ هزار هکتار از اراضی بیابانی عراق برای کشاورزی، دامداری و پرورش طیور است. این پروژه قرار بود در استان الانبار، نجف و المثنی پیاده شود، اما شرکت‌های سعودی به بهانه عدم تأمین منابع آبی این پروژه، از اجرای آن عقب‌نشینی کردند.

عمدتا بیشتر وعده و وعیدهای اقتصادی دولت سعودی در عراق تا کنون راه به جایی نبرده است. مردم عراق حقیقت وعده و وعیدهای دولت سعودی را بیش از هر چیزی در ماجرای ساخت یک ورزشگاه بزرگ می‌شناسند. در ماه مارس ۲۰۱۸ «حیدر العبادی» نخست‌وزیر وقت عراق از نیت سعودی‌ها برای ساخت ورزشگاه یک میلیارد دلاری در عراق خبر داد و اکنون پس از گذشت بیش از دو سال هیچ اقدامی حتی در سطح مقدمات نیز صورت نگرفته است.

یک منبع در وزارت ورزش و جوانان عراق به شبکه الجزیره گفته بود: «با سفارت ریاض و وزارت ورزش سعودی بارها تماس گرفتیم؛ اما چیزی عایدمان نشد. آن‌ها مدام به ما می‌گویند که مکانی را مشخص کنید تا کار را شروع کنیم؛ مدت‌هاست که مشخص است، اما اقدامی صورت نمی‌گیرد.»

بسیاری از شرکت‌های سعودی برای سرمایه‌گذاری وسیع در عراق ابراز تمایل کرده‌اند. شرکت آرامکو یکی از آن‌هاست که برای سرمایه‌گذاری در حوزه گاز قصد ورود دارد. شرکت «سابیک» نیز مدعی تمایل برای ساخت یک مجتمع پتروشیمی شده و شرکت معادن سعودی نیز اعلام کرده که آماده سرمایه‌گذاری در حوزه فسفات، سیمان و آلمینیوم است. شرکت «آکوابار» که در حوزه انرژی برق و انرژی‌های تجدیدپذیر فعالیت می‌کند نیز خواستار حضور در بازار عراق شده است. همزمان رایزنی‌هایی در خصوص انتقال مستقیم برق از عربستان به عراق یا ساخت نیروگاههای برق در خاک عراق صورت گرفته است، اما تا کنون تمامی این‌ها در حد وعده بوده و در عمل اتفاقی رخ نداده است.

منابع عراقی می‌گویند که عقب‌نشینی شرکت‌های کشاورزی سعودی از سرمایه‌گذاری پنجاه هزار هکتاری در جنوب عراق، راه را برای دیگر شرکت‌ها جهت در پیش گرفتن مسیر مشابه باز می‌کند. وعده‌هایی که داده می‌شود و پروژ‌هایی که به مرحله عمل نمی‌رسد و در این میان آن‌چه برای سعودی‌ها مهم تلقی می‌شود، بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی عراق است.

در این میان به نظر می‌رسد که هدف غایی سعودی‌ها در شرایط کنونی اقتصادی عراق، سوءاستفاده از نیازمندی‌های این کشور در حوزه انرژی و سرمایه‌گذاری برای ضربه به ساختار اقتصادی عراق است. همراستا با این، عراق از غنی‌ترین کشورهای جهان در حوزه منابع زیرزمینی است و سعودی‌ها همانند شرکای غربی خود همواره به سهیم شدن در این ثروت خدادادی چشم داشته‌اند.

رسانه‌های سعودی از این روند با عنوان بازگرداندن عراق به «آغوش عربی» یاد می‌کنند که منظور همان محور غربی-عربی و سازش است. محوری که به دور آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌چرخد.

فارس