نگاهی به علل واقعه ۱۶ آذر در دانشگاه تهران به عنوان روز دانشجو

۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ شمسی به علت شهادت سه تن از دانشجویان در تقویم کشور به عنوان روز دانشجو نامگذاری شده و دانشگاه ها هر ساله این سالروز را گرامی می دارند.

کد خبر: ۲۲۹۲۸۳

تاریخ انتشار:۱۶ آذر ۱۴۰۰ - ۰۹:۴۱ - 07 December 2021

نگاهی به علل واقعه ۱۶ آذر در دانشگاه تهران به عنوان روز دانشجو

به گزارش سرویس حوزه و دانشگاه روزپلاس، دانشگاه‌ها به عنوان مهم‌ترین نهاد علمی، جایگاه ویژه‌ای در تربیت نیرو‌های فرهیخته و جوان دارند تا با تعلیم درست و اساسی سرمایه‌های انسانی را برای ورود به بازار کار آماده کنند و به اینصورت پیشرفت همه جانبه کشور را رقم بزنند.

مراکز علمی آموزش عالی در وابستگی یا استقلال کشور‌ها سهم بسزایی دارند و از همین رو آن‌ها همواره در معرض حمله و تهاجم بیگانگان و زورگویان قرار گرفته اند.

یکی از این تهاجمات در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ شمسی به دانشگاه تهران اتفاق افتاد؛ موضوع از این قرار بود که با قدرت‌گیری محمد مصدق در سال ۱۳۳۰ خورشیدی به عنوان نخست‌وزیر و در پی آن ملی شدن صنعت نفت بسیاری از دانشجویان حامی و طرفدار مصدق شدند و این امر به دانشجویانی که خواستار برقراری عدالت اجتماعی بودند، انگیزه می‌داد. آن‌ها برای نشان دادن حمایتشان از مصدق در تظاهرات و پخش نشریات به نفع او شرکت می‌کردند تا اینکه رژیم پهلوی به کمک آمریکا و انگلیس مقدمات و بستر، سقوط و سرنگونی مصدق را ایجاد کردند و با راه انداختن کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مصدق را از صحنه کنار زدند.

این عامل باعث برانگیخته شدن خشونت دانشجویان شد که اوج آن به واقعه ۱۶ آذر در همان سال و به شهادت رساندن سه تَن از دانشجویان منجر شد. به همین علت پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مناسبت شهادت مظلومانه دانشجویان، این روز در تقویم ایرانی‌ها به عنوان روز دانشجو نامگذاری شد.

۱۶ آذرماه یادآور حرکت های دانشجویی در راستای به ثمر رسیدن اهداف عالیه مبارزان انقلابی و تبلور عدالتخواهی است که باید مورد توجه واقع شود.

علت واقعه ۱۶ آذر چه بود؟

در تاریخ ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ شمسی، دانشجویان دانشگاه تهران در زمان ورود به دانشگاه متوجه تجهیزات فوق العاده سربازان و اوضاع غیر عادی اطراف دانشگاه شدند، بنابراین وقوع حادثه‌ای را پیش بینی کردند. در صبح همان روز برای جلوگیری از تنش و درگیری، چندین دانشکده تعطیل اعلام شد و در ادامه سراسر دانشگاه به دستور رئیس دانشگاه تعطیل شد، اما نیرو‌های نظامی رژیم که به شدت رفت و آمد دانشجویان را کنترل می‌کردند با حضور در کلاس یکی از اساتید دانشکده فنی (مهندس شمس استاد نقشه کشی) زمینه اعتراض را در کلاس درس ایجاد کردند.

این افراد قصد داشتند ۲ دانشجو را که در ظاهر به حضور نظامیان در دانشگاه اعتراض داشتند، دستگیر کنند و همین عامل باعث شد تا دانشجویی دیگر روی نیمکت کلاس با صدای بلند بگوید: «آقا ما چقدر بی عرضه هستیم. چقدر بدبخت هستیم. این کلاس نیست، این درس نیست. یک عده‌ای بدون اینکه از استاد و از کادر دانشگاه اجازه بگیرند، وارد کلاس می‌شوند و هیاهو در می‌گیرد. تف به این کلاس و تف به این مملکت!» صحبت‌های این دانشجو باعث شد، فضای دانشکده فنی به هم بریزد و تظاهرات شود که در این میان سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی به شهادت رسیدند.

ترکیبی بودن برنامه روز دانشجو در دانشگاه ها

عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزیر علوم با اشاره به برنامه‌های روز ۱۶ آذر (روز دانشجو) گفت: امسال با توجه به وضعیت جدیدی که شرایط کرونایی کشور پیدا کرده و مساعدت‌هایی که از جانب ستاد کرونا صورت گرفته است همچنین با توجه به بازگشایی تدریجی دانشگاه‌ها، ما شاهد روز دانشجوی پرشورتری نسبت سال قبل خواهیم بود.

او افزود: بنابراین امسال در کنار برنامه‌های مجازی که مثل سال قبل داریم، با حفظ پروتکل‌ها، دانشگاه‌ها برای برگزاری برنامه‌های حضوری نیز مجاز شدند.

معاون فرهنگی وزارت علوم ادامه داد: لذا دانشگاه‌های زیادی هم در کشور با حفظ و رعایت این پروتکل‌ها مجموعه‌ای از برنامه‌ها را تدارک دیده‌اند و مجموعه‌ای از پیشنهادات و ابلاغیه‌ها هم از جانب معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به دانشگاه‌ها پیشنهاد شده‌است.

کلانتری با اشاره به حضور مسئولان در دانشگاه‌ها همزمان با ۱۶ آذر یادآور شد: به‌جهت استقرار دولت جدید و تأکیدی که دولت جدید بر حضور در میان اقشار مردم از جمله دانشجویان دارد بنابراین توصیه کرده‌ایم در سطح استان‌ها هم مسئولان در دانشگاه‌ها حضور یابند و در جریان امور دانشگاه و دانشجویان قرار گیرند و احیاناً به پرسش‌هایی که در زمینه‌های مختلف وجود دارد پاسخگو باشند و صدای دانشجویان را بشنوند.

او ادامه داد: در حد توصیه این نکته صورت گرفته است، خیلی از دانشگاه‌ها هم استقبال کردند و در جریان هستیم که تعداد زیادی از مسئولان استانی هم برنامه‌هایی را شخصاً تدارک دیده‌اند و ارتباط مسئولان و دانشگاه امسال خیلی وسیع‌تر و پررنگ‌تر و مشهودتر از سال پیش خواهد بود.

معاون فرهنگی وزیر علوم درباره اینکه آیا مشخص شده است که رئیس جمهور امسال به مناسبت روز ۱۶ آذر در کدام دانشگاه حضور خواهد یافت، ادامه داد: مجموعه‌ای از دعوت‌ها از دانشگاه‌های بزرگ داخل شهر تهران از رئیس جمهور صورت گرفته است حتی دانشگاهیان به صورت مستقل از دانشگاه‌ها و مسئولان دانشگاه‌ها و تشکل‌ها هم مجموعه‌ای از دعوت‌ها را داشته‌اند و از خارج از تهران هم دانشگاه‌های بزرگ و حتی دانشگاه‌های کوچک دعوت‌هایی را از رئیس جمهور و وزیر علوم داشته‌اند که حضور پیدا کنند، اما تمام این‌ها به برنامه کاری فشرده رئیس جمهور بستگی دارد که امیدواریم همین روز‌ها برنامه نهایی و مشخص شود.

معاون فرهنگی وزیر علوم بر برگزاری پرشور مراسم ۱۶ آذر با اولویت برنامه‌های حضوری و با رعایت پروتکل‌های ستاد کرونا تاکید کرد.

در حال حاضر ۶۸ سال از شهادت ۳ دانشجوی دانشگاه تهران می‌گذرد و به همین مناسبت تمام دانشگاه‌های کشور برای گرامیداشت آن روز و توجه به نخبگان علمی ایران، ۱۶ آذر را پاس میدارند و برای دانشجویان خود مراسمی را برگزار می‌کنند تا عظمت علمی میهمنمان را به استکبارگران نشان دهند و به آن‌ها بگویند که جوانان ایرانی در هیچ کجای جهان از پیشرفت کنار نمی‌کشند و با تمام توان خود در راستای داشتن جامعه‌ای فعال می‌کوشند.