لیلا پایدار
به گزارش روزپلاس، باوجود اینکه بیش از سه دهه از فروپاشی شوروی می‌گذرد، با این حال، روسیه کنونی، همچنان تمایل دارد تا استیلای پیشین خود را بر سرزمین‌های قدیمی خود حفظ کند. در بین این سرزمین‌ها، اوکراین، اهمیت و جایگاه خاص‌تری را برای روسیه دارد. از منظر امنیتی، اوکراین به‌مثابه کمربند امنیتی روسیه در مقابل غرب (ناتو و ایالات‌متحده) به شمار می‌رود.
از منظر اقتصادی، اوکراین بزرگ‌ترین راه تجارت گاز روسیه به اروپا است. اهرمی که روسیه همواره در شرایط مختلف، به منظور کنترل و تعدیل سیاست‌های اتحادیه اروپا از آن بهره برده است. لیکن در سال‌های اخیر مخصوصاً از سال 2014 به بعد، گرایش اوکراین به سمت غرب شتاب بیش‌تری گرفته است.
روسیه بیم آن را دارد، که با نزدیک شدن اوکراین به غرب، حلقه محاصره نظامی، سیاسی و اقتصادی ایالات متحده علیه روسیه تنگ‌تر شود و بدین سان، این کشور را به زانو درآورد. به همین منظور، اقدام نظامی روسیه در تصرف کریمه و الحاق بخشی از خاک اوکراین به خود، اگرچه در کوتاه مدت موثر واقع شد، اما در بلندمدت آثار عکس داشت.
با نزدیک شدن انتخابات اوکراین، به نظر می‌رسد، دولتمردان این کشور، به منظور جلب حمایت غرب و پیروزی در انتخابات، بر آتش این اختلافات بدمند. به همین دلیل، در روزهای گذشته روسیه اقدام به استقرار نیروهای نظامی خود در مرز اوکراین کرده است.
کرملین به خوبی می‌داند که اقدام نظامی علیه اوکراین، از هیچ منظری به نفع روسیه نخواهد بود. زیرا؛ اولاً؛ تصرف مجدد قسمت دیگری از خاک اوکراین به منظور وارد کردن فشار به این کشور، نفرت و انزجار مردم اوکراین از روسیه را در پی خواهد داشت و ای بسا، شتاب غربی شدن اوکراین را نیز افزایش دهد.
از سوی دیگر، بی شک هرگونه اقدام نظامی روسیه، با واکنش غرب مواجه خواهد شد. اگرچه این واکنش نظامی نخواهد بود اما، به احتمال بسیار بالا، دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه روسیه در پی خواهد داشت. حال آن‌که روسیه در سال‌های اخیر به دلیل اعمال تحریم‌های اقتصادی از جانب غرب و اروپا، به لحاظ اقتصادی آسیب‌پذیرتر شده است. شیوع بحران کرونا نیز همان‌گونه که اقتصاد کل جهان را با بحران جدی مواجه کرده است، اقتصاد روسیه را نیز بیش از پیش ضعیف‌تر ساخته است.
لذا در همین راستا، کرملین تصمیم گرفته است تا با اقدامات دیگری اوکراین را در مدار خود نگاه دارد. من جمله اینکه اقدام به اعطای شناسنامه روسی به مردم شرق اوکراین کرده است. به نظر می‌رسد، این بار روسیه به ناکارآمدی اقدامات نظامی (قدرت سخت) خود پی برده است لذا سعی دارد تا با قدرت نرم خود این بار اوکراین را تصرف کند. با این حال، روسیه به منظور فشار بر اوکراین و نیز ایجاد نوعی ارعاب بین مردم شرق اوکراین، اقدام به استقرار نیروهای نظامی خود در مرز این کشور کرده است.
اما این مسئله لزوماً به معنای نفی درگیری بین طرفین نیست. ممکن است به منظور اعمال فشار بر دولت اوکراین، تبادل آتشی ولو محدود بین طرفین نیز رخ دهد. اما به نظر می رسد، تجربه ناموفق جنگ کریمه تکرار نخواهد شد.