رفتارهای دوگانه بازیگران غربی/ پیمان امنیتی آکوس نقضِ جدیِ پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای

کد خبر: ۲۴۳۲۴۵

تاریخ انتشار:۲۱ اسفند ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۳ - 12 March 2022

رفتارهای دوگانه بازیگران غربی/ پشت پرده پیمان آکوس و شکاف میانِ آمریکا و انگلیس و فرانسه

الهام عابدینی، دانشجوی دکتری مطالعات بریتانیا در یادداشتی برای روزپلاس نوشت: با پایان جنگ جهانی دوم، غرب تلاش کرد چهره ای یکپارچه و متحد از خود به جهانیان نشان دهد و تشکیل اتحادیه اروپا و ناتو از جمله این اقدامات بود. هرچند در مواردی به ویژه در سال های اخیر و با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، اختلاف نظرها علنی شد اما جمله وزیر امور خارجه فرانسه به منزله نقطه عطفی بر پایان این چهره ارائه شده به دنیا بود.

ژان ایو لودریان در واکنش به تصمیم استرالیا برای لغو قراردادی به ارزش ۹۰ میلیارد دلار با یک شرکت فرانسوی جهت ساخت زیردریایی و امضای پیمان آکوس (AUKUS) گفت این اقدام همچون خنجری بر پشت فرانسه بود.

پیمان آکوس، پیمانی امنیتی در منطقه آسیا و اقیانوسیه میان آمریکا، انگلیس و استرالیا برای گسترش همکاری ها در حوزه توانمندی های سایبری، فناوری کوآنتوم، هوش مصنوعی و فناوری های نوین زیردریایی است که در تاریخ 15 سپتامبر 2021 امضا شد. این پیمان، دسترسی استرالیا را به توانمندی های نوینِ دوربردِ تهاجمی را در نیروی دریایی و هوایی به طور مشخص، زیردریایی با سوخت هسته ای ممکن می کند.

اهمیت این پیمان را می توان در سه بخش اصلی طبقه بندی کرد، هرچند که موارد بیشتری هم وجود دارد. نخستین موضوع، ایجاد شکاف میانِ از یک طرف، آمریکا و انگلیس به عنوان دو کشور با "روابط ویژه" و فرانسه از سوی دیگر است. فرانسه و انگلیس همواره رقابتی تاریخی داشته اند و پس از برگزیت، این رقابت با اختلاف نظرهایی بر سر موضوع مهاجران، ماهیگیری و رهبری سیاسی در اروپا تشدید شده است.

موضوع دوم، «سیاست بازگشت به آسیا» است که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما رسما به عنوان یکی از الویت های سیاست خارجی آمریکا معرفی شد و انگلیس هم در سند مکتوبِ «بریتانیای جهانی» این سیاست را در پیش گرفت. این موضوع نشان می دهد انتقال قدرت از غرب به شرق در نظر کشورهای غربی، موضوعی قطعی است و به دغدغه مهمی برای آنان بدل شده است. استرالیا هم به عنوان کشوری متحد با غرب که که می توان از آن برای مقابله با قدرت روزافزون چین بهره برد، بخشی از سیاستِ آسیامحوریِ آمریکا و انگلیس است.

موضوع آخر که البته از نظر اهمیت، به اندازه موارد پیشین اهمیت دارد، موضوع «اشاعه سلاح هسته ای» و نقضِ احتمالیِ پیمان عدم اشاعه سلاح هسته ای (NPT) است. براساس این پیمان، استرالیا می تواند به نخستین کشورِ غیرهسته ای در دنیا تبدیل شود که بدون نظام بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی، مواد هسته ای داشته باشد. این موضوع از دو جنبه اهمیت ویژه دارد: 1. احتمال سوءاستفاده استرالیا از این مواد اتمی و استفاده تسلیحاتی از آن وجود دارد؛ 2. این موضوع بیانگرِ رفتار سیاسی و معیارهای دوگانه آژانس بین المللی انرژی اتمی است که می تواند توسعه تسلیحات اتمی را عادی سازی کند.

پیمان امنیتی آکوس دستکم از چهار جنبه می تواند به عنوان نقضِ جدیِ پیمان ان پی تی بررسی شود:

1. هرچند زیردریایی هسته ای خودش سلاح اتمی نیست اما می توان از آن برای حمل سلاح اتمی استفاده کرد. یعنی استفاده از چنین زیردریایی به صورت بالقوه می تواند سبب توسعه، تولید و ذخیره سازیِ سلاح کشتار جمعی شود. این در حالی است که برابر ماده نخست پیمان ان پی تی، کشورهای دارای تسلیحات هسته ای پیمان متعهد هستند از انتقال هرگونه سلاح های هسته ای یا دیگر ابزارهای انفجار هسته ای به کشورهای غیرهسته ای خودداری کنند و حتی آنان را برای ساخت سلاح اتمی تشویق و ترغیب نکنند.

2. برابر ماده دومِ پیمان ان پی تی، هر دولت فاقد تسلیحات هسته ای متعهد می شود هیچگونه سلاح هسته ای یا ابزارهای انفجار هسته ای و اعمال کنترل مستقیم یا غیر مستقیم بر چنین سلاح ها یا ابزارهایی را از هر منبع انتقال دهنده یا به هر نحو دیگری، دریافت نکند؛ به ساخت یا تلاش برای دستیابی به سلاح ها یا ابزارهای انفجار هسته ای مبادرت نورزد و در پی کمک برای ساخت سلاح های هسته ای یا ابزارهای انفجار هسته ای نباشد یا چنین کمک هایی را دریافت نکند. این در حالی است که پیمان آکوس می تواند راه را برای انتقال مواد هسته ای هموار کند.

3. آکوس، تهدیدی جدی علیه ماهیت و اهداف ان پی تی است چرا که می تواند سایر کشورهای اتمی را هم به اتخاذ سیاست های مشابه تشویق کند.

4. استرالیا با بیش از یک سوم ذخایر اورانیومی در دنیا، بزرگترین منبع ذخایر اورانیوم در جهان است. این موضوع می تواند خطرِ ساخت سلاح اتمی را در استرالیا در طولانی مدت افزایش دهد. علاوه بر اینکه، به صورت تاریخی، استرالیا در جنگ های مختلف با همسایگانش از جمله ویتنام و کره حضور داشته که این موضوع سبب نگرانی آن ها از امضای این پیمان شده است. چین هم این اقدام استرالیا، آمریکا و انگلیس را اقدامی تحریک آمیز دانسته است.

آمریکا و متحد قدیمی اش، انگلیس علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، اتهام زنی می کنند اما همزمان خودشان بسته به منافع شخصی، با اتخاذ استانداردهای دوگانه به راحتی ان پی تی را نقض می کنند. به نظر می رسد استرالیا نقشی کلیدی در سیاستِ آسیامحوریِ آمریکا و انگلیس ایفا می کند و در واقع قطعه تکمیل کننده پازلِ غرب برای مقابله با چین باشد. دستیابی استرالیا به عنوان کشوری غیرهسته ای به زیردریایی هسته ای، اقدامی به شدت تحریک کننده در منطقه ای است که همین الان هم با توجه به تنش ها میان دو کره، ژاپن و چین همچون انبار باروت است. به سختی می توان با توجه به شرایط منطقه و نظمِ جدیدی که در نظام بین الملل در حال شکل گیری است، پیامدهای جدیِ آکوس را نادیده گرفت.

چین و روسیه نخستین کشورهایی بودند که از پیمان آکوس انتقاد کردند و آن را نقض ان پی تی دانستند. این دو کشور هشدار دادند که این پیمان تنش ها در منطقه را افزایش می دهد و بر ثبات راهبری در منطقه آسیا و اقیانوسیه تاثیر منفی می گذارد.

ایران به عنوان کشوری که سال هاست هدفِ رفتارهای سیاسیِ آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشورهای غربی بوده است، باید نسبت به پیامدهای این پیمان و مواضع آژانس بیش از همه حساس باشد. این در حالی که تنها کاظم غریب آبادی نماینده وقت ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز از معیارهای دوگانه و رفتار سیاسی این آژانس مقابل نقض ان پی تی انتقاد کرده بود.

در حالی که آژانس بین المللی انرژی اتمی، آمریکا و غرب هیچیک به این نگرانی ها درباره نقض پیمان عدم اشاعه سلاح هسته ای پاسخی نداده اند، جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که همواره پایبندی آن به ان پی تی از سوی آژانس تایید شده اما هنوز اتهام زنی ها علیه آن ادامه دارد، باید بیش از پیش آشکارکننده رفتارهای دوگانه بازیگران غربی باشد.

سایر اخبار

برنامه پلیس برای شماره‌گذاری خودرو مقابل منزل/ بهره‌گیری از پهپادها برای جریمه و بررسی تصادفات

دوربین تلسکوپ فضایی هابل ۲۰ ساله شد

از دست رفتن امید اصلی‌ترین عامل کاهش ازدواج و فرزندآوری است

عکس/نمایی زیبا از پل طبیعت

عکس/ رژه فیل‌ها در آفریقا

عکس/ ملاقات مردمی حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای

عکس/ چرخ کار ساکنین پلاسکو دوباره چرخید

عکس/بارش برف در ترکیه

عکس/ شستشوی گنبد رضوی در آستانه نوروز

منصوریان با انتقاد از مجیدی: آقا پسر گل! این ره که می‌روی به ترکستان است/ کسی در لیگ برتر برای استقلال بالاتر از قلعه‌نویی نیست

برچسب ها: جنگ جهانی دوم ، روزپلاس ، پیمان آکوس ، رفتارهای دوگانه بازیگران غربی ، پشت پرده پیمان آکوس و شکاف میان آمریکا و انگلیس و فرانسه ، الهام عابدینی

بازگشت به ابتدای صفحه

ارسال به دوستان

ارسال نظر