نام ماه‌های شمسی از کجا آمده است؟

«فروردین» یعنی چی؟ «اردیبهشت» از کجا آمده؟ چرا بعضی‌ها به ماه می‌گویند بُرج و مثلاً می‌گویند سَرِ برج فلان کار را انجام می‌دهم! «حَمَل» و «ثور» و «جوزا» چی هستند که در بعضی تقویم‌ها هنوز هستند؟ همه این‌ها از سال 1304 شمسی آغاز شد.

کد خبر: ۲۵۹۱۵۷

تاریخ انتشار:۲۵ تير ۱۴۰۱ - ۱۰:۲۸ - 16 July 2022

به گزارش روزپلاس؛ داستان تقویم در ایران این است که تا دوره ناصرالدین قاجار از تقویم هجری قمری استفاده می‌شد و بعد «عبدالغفار نجم‌الدوله» معلم ریاضی دارالفنون «تقویم هجری شمسی بُرجی» را محاسبه و معرفی کرد که البته استفاده از آن میان مردم عادی چندان رایج نشد.

مبدأ این تقویم، سال هجرت بود ولی سال‌هایش شمسی بود و نام ماه‌ها از برج‌های فلکی گرفته شده بود و این‌طوری بود: «نجم‌الدوله در آن زمان، ستون تازه‌ای را برای برج‌ها تنظیم کرد و آنها را بر پایه ۱۲ صورت فلکی قدیمی، به‌ترتیب از نخستین برج بهار، حَمَل(بره)، ثور(گاو)، جوزا(دوپیکر)، سَرَطان (خرچنگ)، اسد(شیر)، سنبله(خوشه)، میزان(ترازو)، عَقرب(کژدم)، قوس(کمان، کماندار)، جَدی(بزغاله)، دَلو(آب‌دهنده، آبکش) و حوت(ماهی) نامید و بدین‌ترتیب گاه‌شماری نگاشت... تعداد شبانه‌روز هر برج در این تقویم به‌دلیل حرکت ظاهری غیر یکنواخت خورشید در آسمان از ۲۹ تا ۳۲ تغییر می‌کند». در تقویم ایرانی نام برج از همان‌موقع ماند روی ماه و بعد هم این‌طوری شد: «در دوره پنجم مجلس شورای ملی، قانونی در ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ هجری خورشیدی به تصویب رسید که بر پایه آن بروج به ماه‌های فارسی تغییر یافتند و نام تقویم نیز با حذف کلمه برجی به هجری خورشیدی تبدیل شد، بر این پایه ماه‌ها جایگزین برج‌ها شدند...

در تقویم برجی نام‌ ماه‌ها براساس ۱۲ صورت فلکی قدیمی بوده است ولی اسم ماه‌های تقویم هجری خورشیدی ریشه اوستایی دارند؛ دی یکی از لقب‌های اهورامزدا و ۱۱ ماه دیگر، از نام‌های فرشتگان و یاوران اهورامزدا هستند. ۱۲ ماه این گاه‌شمار به‌ترتیب فروردین(نیروی پیش‌برنده)، اردیبهشت(راستی و پاکی)، خرداد(کمال و رسایی)، تیر(باران)، مرداد(جاودانگی)، شهریور(کشور برگزیده)، مهر(عهد و پیمان)، آبان(آب‌ها)، آذر(آتش)، دی(آفریدگار، دادار)، بهمن(اندیشه نیک) و اسفند(فروتنی و بردباری) نامیده می‌شوند».