به گزارش روزپلاس، با انتشار صورت‌های مالی شرکت‌های خودروساز فعال در بازار سرمایه، مشخص شد هرچند این شرکت‌ها توانسته‌اند در مجموع مقدار تولید و فروش خود را نسبت به شش ماهه اول سال 1400 افزایش دهند و در بخش عملیاتی نیز بخش قابل توجهی از فعالیت‌های خود را از زیان خارج کنند، اما در مجموع باز هم به زیان انباشته این خودروسازها افزوده شده و همچنان نسبت بازده دارایی و حقوق صاحبان سهام آنها در وضعیت غیرقابل قبولی قرار دارد.
امری که خودروسازان مهم‌ترین دلیل آن را قیمت‌گذاری دستوری و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌دانند. کارشناسان امر هم از نبود مدیریت مناسب، عدم کارایی بخش‌های تولیدی، رانت و سیاست‌های نادرست اتخاذ شده در سال‌های قبل به‌عنوان اصلی‌ترین دلایل عدم بهره‌وری این صنعت یاد می‌کنند.
با وجود این، دولت سیزدهم با اتخاذ سیاست‌های مناسب برای بهبود عملکرد این صنعت در کنار رایزنی‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای بازارگشایی محصولات ایرانی و مهمتر از همه، برنامه‌ریزی برای شفافیت هرچه بیشتر و خلاصی صنعت از قیمت‌گذاری دستوری، گام بلندی را در نجات صنعت و جهش توانایی‌های آن برای رقابت در سطح جهانی برداشته است.
طی دوره یک ساله گذشته، مسئولان اقتصادی دولت سیزدهم سعی کردند با برداشتن موانع زیادی که بر سر راه واگذاری سهام دولتی این شرکت‌ها وجود داشت، این صنعت را به بخش خصوصی واگذار کنند تا در ادامه کارایی و بهره‌وری آن نیز تا حدود زیادی افزایش یابد.
سیاست فروش خودرو در بورس کالا نیز که به همت مجلس و دولت سیزدهم در حال پیگیری است، از جمله موضوعاتی بوده که توانسته در برخی از خودروسازان زیان عملیاتی را کاهش دهد و در ادامه نیز فرایند فروش خودرو را نیز شفاف کند و دست رانت جویان را تا حدودی از این صنعت کوتاه کند.
زیان انباشته 79 هزار میلیارد تومانی خودروسازان
خودروسازی با 7 نماینده در بازار سهام در حدود 2.17 درصد از کل ارزش بازار سهام را نمایندگی می‌کند.
این صنعت پرحاشیه در ایران، هرچندکه طی سال‌های گذشته با تمام سختی‌ها توانسته به حیات خود ادامه دهد، اما حرک ناایمن و پر اشتباه آن در بالاترین سطوح جامعه، با نارضایتی همراه بوده است.
روندی که در تمامی این سال‌ها با کم توجهی و مدیریت نامطلوب در داخل و ضعف در سیاستگذاری، قیمت‌گذاری دستوری و شرایط کلان اقتصادی از بیرون تشدید شده و در مجموع، باعث شده تا کارنامه این شرکت‌ها نه تنها در مشتری مداری و کیفیت، بلکه در سود‌سازی و تراز مالی نیز مردود شود.
اما مشکلات این صنعت در سال‌های گذشته نه تنها با انحصاری کردن کامل بازار سهام ایران و حمایت تمام قد دولت ومجلس رفع نشد، بلکه در پایان دوره دولت دوازدهم، فاکتورهایی که خودروسازان برای سهامداران کشیدند بسیار سرسام آور و غیرقابل تصور بود.
با انتشار صورت‌های مالی خودروسازان برای سال مالی 1399، مشخص شد که زیان انباشته این شرکت‌ها با افزایش روبه رو شده و مجموع زیان انباشته این صنعت به حدود 50 هزار میلیارد تومان رسیده بود. این رقم در سال 1400 و با توجه به صورت‌های مالی تلفیقی خودروسازان بسیار سنگین‌تر شد، به‌طوری که با انتشار صورت‌های مالی دو خودروساز بزرگ کشوردر آن زمان، مشخص شد این شرکت‌ها در مجموع عملکرد تلفیقی با شرکت‌های زیرمجموعه، نتوانسته‌اند از جمع زیان سالانه خود بکاهند و با احتساب زیان سال 1400، مجموع زیان انباشته آنها به بیش از 116هزار و807میلیارد تومان رسیده است. همچنین آمارهای منتشر شده از دیگر خودروساز کشور نیز نشان می‌داد با وجود کاهش چشمگیر 67درصدی زیان سالانه پارس‌خودرو، این خودروساز نیز با زیان 7هزار و 600میلیارد تومانی روبه‌رو شده که با این حساب مجموع زیان انباشته صنعت خودروسازی در بازار سهام به بیش از عدد 124هزار و 407 میلیارد تومان می‌رسید.
این زیان انباشته، نمودی از عملکرد مدیران صنعت در سال‌های قبل بود که در وضعیتی نابسامان به دولت جدید واگذار شد.
وضعیت اسفبار بازدهی صنعت خودروسازی درسال 1400 درحالی بود که سه شرکت ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به ترتیب با افزایش 78، 92 و 151 درصدی درآمدهای عملیاتی روبه‌رو شده بودند.
درآمدهایی که بخش عمده آن با هزینه‌های شگفت‌انگیز در بخش عملیاتی از جمله بهای تمام‌شده محصولات و هزینه‌های فروش، اداری و عمومی پوشش داده شده بود. به هرترتیب، این ارقام در آن زمان وضعیت بحرانی را در خودروسازی کشور نشان می‌داد و از این رو، دولت بسرعت دست به کار شد تا راه حلی برای این چالش پیدا کند. راه حلی که در انتهای نیمه نخست سال 1401، تاحد بسیار زیادی کارساز شد و دو شرکت برتر خودروسازی، یعنی ایران خودرو و سایپا را از زیان عملیاتی خارج کرده است.
اما پارس خودرو به‌عنوان سومین خودروساز با زیان انباشته بالا همچنان در کنترل زیان خود ناکام مانده و زیان انباشته آن به بیش از 11 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
براساس صورت‌های مالی منتشر شده برای شش ماهه نخست سال 1401، در حال حاضر وضعیت تولید و فروش خودروسازها بهبود یافته و شرکت‌های فعال در این صنعت، توانسته‌اند به طور میانگین 80 درصد تولید و فروش خود را افزایش دهند.
این موضوع باعث شده تا حد زیادی از حاشیه زیان عملیاتی آنها کاهش یابد و تولید خودرو در این شرکت‌ها دیگر با زیان روبه‌رو نباشد و رقم حاشیه زیان عملیاتی به کمتر از منفی 4 درصد بهبود یابد.
از نظر کارشناسان، با تکمیل طرح‌های برون مرزی و به نتیجه رسیدن قراردادهای همکاری بین شرکت‌های ایران با شرکت‌های روسی و همچنین توسعه صادرات به امریکای جنوبی و ارمنستان، در ادامه نیز می‌توان شاهد بهبود سود‌سازی صنعت در بازار سهام بود.
ایران