تغییر جهت جدید در عرصه سیاست خارجی عربستان سعودی/ عادی سازی و تقویت روابط با دولت ها و کشورهایی که پیشتر میلیارد ها دلار برای نابودی آن ها هزینه شده بود/ عقبگرد بزرگ!

نشریه اکونومیست در گزارشی می نویسد: «عربستان سعودی در یک تغییر جهت جدید در عرصه سیاست خارجی خود عملا به عادی سازی و تقویت روابط با دولت ها و کشورهایی رو آورده که پیشتر میلیارد ها دلار برای ساقط کردن و نابودی آن ها هزینه کرده است. سعودی ها اکنون بیش از هر زمانی کشورهای عرب و همسایه خود را به مثابه بارِ اضافی روی دوششان می بینند».

کد خبر: ۲۷۷۹۲۳

تاریخ انتشار:۱۰ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۸:۵۹ - 01 March 2023

تغییر جهت جدید در عرصه سیاست خارجی عربستان سعودی/ عادی سازی و تقویت روابط با دولت ها و کشورهایی که پیشتر میلیارد ها دلار برای نابودی آن ها هزینه شه بود/ عقبگرد بزرگ!

به گزارش روزپلاس، نشریه "اکونومیست" در گزارشی با اشاره به یک تغییر جهت جدی در سیاست خارجی عربستان که نمودهای ابتدایی آن خود را در جریان "کنفرانس امنیتی مونیخ" و اذعان وزیر خارجه عربستان به برخی اشتباهات تاریخی سیاست خارجی این کشور نشان داد، به طور خاص به این نکته می پردازد که سعودی ها پس از شکست پروژه های جاه طلبانه منطقه ای خود، اکنون بیش از هر زمان دیگری به داخل خاک خود معطوف شده اند و سعی دارند سرمایه گذاری هایشان را در این حوزه متمرکز سازند.

نشریه اکونومیست در گزارش خود می نویسد:

«دیپلمات ها به ندرت به اشتباهات و ناکامی های خود اقرار می‌کنند با این حال، اینکار دقیقا همان کاری است که وزیر خارجه عربستان سعودی در تاریخ 18 فوریه سال جاری میلادی در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ انجام داد. وی به طور خاص در موضع گیری در مورد دولت سوریه به ریاست جمهوری بشار اسد که رژیم سعودی در جریان جنگ داخلی این کشور تلاش های فراوانی را انجام داد تا این نظام سیاسی را ساقط کند گفت: "یک اجماع فزاینده و رو به رشد دال بر این مساله وجود دارد که دستورکارهای پیشین در رابطه با سوریه، راهگشا نیستند".

در طی دهه گذشته، عربستان سعودی میلیاردها دلار را در زمینه ساقط کردن دولت بشار اسد و حوثی های یمنی هزینه کرده است. در ماه های آتی احتمالا مقام های سعودی اذعان و اعتراف خواهند کرد که تلاش ها و اقدامات آن ها علیه هر دو گروه یاد شده نیز شکست خورده است. موضوعی که در نوع خود حاکی از یک چرخش قابل توجه در سیاست خارجی عربستان سعودی است.

سعودی ها جز نخستین طیف هایی بودند که شدیدا از تحرکات ضد حکومت بشار اسد در سوریه حمایت می‌کردند. آن ها در سال 2012 میلادی روند ارسال پول و تسلیحات به مخالفان شورشی بشار اسد را آغاز کردند و تا چندین سال نیز به این رویه خود ادامه دادند. با این همه پایان تحرکات گروه های مخالف با حکومت سوریه در چهارچوب جنگ داخلی این کشور، چیزی جز شکست نبوده است. از چشم اندازی دیگر، کمک های کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و غربی ها به شورشیان مخالف با دولت سوریه نتوانسته با حمایت های گسترده ایران و روسیه از نظام سیاسی این کشور برابری کند و در نتیجه دولت سوریه همچنان پابرجاست.

با این حال، حتی پس از پیروزی دولت اسد در جریان جنگ داخلی سوریه، سعودی ها در کنار کنشگرانی نظیر قطر از عادی سازی روابط با سوریه و یا بازگشت آن به اتحادیه عرب(که عضویت سوریه در آن از سال 2011 تعلیق شد) خودداری می کردند.

با این همه، آن ها دیگر همچون گذشته مواضع سرسختانه و انعطاف ناپذیر علیه نظام سیاسی سوریه ندارند. وزیر خارجه عربستان در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ عملا همان موضع گیری هایی را مطرح ساخت که دیگر دیپلمات های کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نیز در جلسات خصوصی آن ها را ابراز می کنند: "هیچ راهی در شرایط کنونی جهت ساقط کردن نظام سیاسی سوریه و شخص بشار اسد از ریاست جمهور این کشور وجود ندارد". "فیصل بن فرحان" می گوید: "ما همه سیاست هایی داریم با این حال، هیچ راهبرد مشخصی جهت اجرایی کردن سیاست هایمان نداریم. هیچ راه مشخصی جهت دستیابی به اهداف حداکثری که همگی ما داریم و بر آن ها تاکید می کنیم، وجود ندارد".

دیپلمات ها فکر می کنند که پادشاهی سعودی می تواند روابط خود را با نظام سیاسی سوریه در جریان نشست آتی اتحادیه عرب، بار دیگر عادی سازی کند(این نشست در سال جاری میلادی در عربستان برگزار می شود). البته که برخی منابع دیپلماتیک گفته اند که جهت تحقق این دستورکار برخی پیش شرط ها نیز مطرح می‌شود نظیر اینکه بشار اسد باید از ایران فاصله گیرد. موضوعی که بعید است بشار اسد در عمل به آن تن دهد.

سعودی ها در مورد یمن نیز مواضع تازه ای را در پیش گرفته اند. یمن از سال 2011 و پس از اوج‌گیری اعتراضات داخلی در این کشور علیه رئیس جمهور وقت آن یعنی "علی عبدالله صالح"، که سال ها در این کشور دیکتاتوری برقرار کرده بود، در آشفتگی و هرج و مرج به سر می برد.

جانشین وی یعنی "منصور هادی" نیز به تمام معنا ثابت کرد که یک طبل توخالی است و نباید از وی انتظار ادره یک کشور شبیه به یمن را داشت. در این فضا، حوثی های یمن با یک خلا قدرت مواجه شدند و موفق شدند آن را به خوبی پُر کنند. گروهی که سال ها به شدیدترین وضع ممکن از سوی نظام سیاسی یمن و حامیان آن نظیر سعودی ها سرکوب می شدند.

حوثی های یمن در سال 2014 توانستند صنعا و حدیده(مهمترین شهر بندری دریایی سرخ) دو شهر مهم یمن را فتح کنند. تا ماه مارس سال 2015، حوثی ها به شهر جنوبی عدن رسیدند. منصور هادی که در این شهر مستقر بود مجبور شد با قایق از آن فرار کند. این مساله سبب شد تا سعودی ها در معادله درگیری های داخلی یمن وارد شوند و یک ائتلاف عربی به رهبری خود را جهت جنگ با حوثی ها شکل دهند.

این ائتلاف بیش از هشت سال است که علیه یمن دست به جنگ زده است و عملا بحرانی انسانی را در این کشور ایجاد کرده است. در شرایط کنونی، چیزی در حدود 19 میلیون یمنی نیاز جدی به مواد غذایی دارند تا زنده بمانند. در عین حال، سه چهارم از مردم این کشور نیز زیر خط فقر زندگی می کنند.

البته که جنگ با یمن، برای سعودی ها نیز به شدت پرهزینه بوده است. سعودی ها نیز ده ها میلیارد دلار را در جریان جنگ با یمن هزینه کرده اند. برخی منابع به این نکته اشاره می کنند که در روزهایی که جنگ میان سعودی ها و حوثی های یمن در اوج خود بود، عربستان به طور هفتگی چیزی در حدود یک میلیارد دلار را در قالب جنگ یمن هزینه می کرد.

با این همه، سعودی ها در شرایط کنونی در حال انجام مذاکرات با طرف یمنی هستند تا زمینه را برای عقب‌نشینی خود از معادله جنگ یمن فراهم سازند. بر اساس این مذاکرات، عربستان، حوثی ها را از قدرت کنار نمی زند با این حال به حوثی هایی تضمین های را ارائه می کند و در مقابل از آن ها می خواهد تا آن ها نیز به حملات موشکی و پهپادی خود به خاک عربستان خاتمه دهند. برخی مخالفان حوثی های یمنی می گویند که توافق صلح پیشنهادی سعودی به حوثی ها چیزهایی بیشتر از آنچه که آن ها تصور می کردند را در اختیارشان قرار می دهد. انتظار می رود که این توافق در ماه های آتی به امضا برسد. توافقی که احتمالا در زمان عید فطر امسال و در شهر مکه به امضا خواهد رسید.

جالب است که اولویت های کنونی دولت های عرب حاشیه خلیج فارس که از زبان دیپلمات های آن ها گفته می‌شود تا حد زیادی با اولویت های مثلا یک دولت منطقه اسکاندیناوی شباهت دارد. به عنوان مثال آن ها به توسعه روابط با کشورهای در حال توسعه، تعریف برنامه های گسترده تر اعطای کمک های خارجی و تشدید تلاش ها جهت مقابله با تغییرات اقلیمی، اشاره می کنند. در این رابطه جالب است که مثلا وقتی از دیپلمات‌های سعودی در مورد مسائل منطقه ای و همسایگانشان سوال می شود، طوری جواب می دهند که انگار آن ها را به مثابه یک بار بر روی دوش های خود می بینند(آن ها را مزاحم می بینند).

سعودی ها که از بحران های اقتصادی در لبنان سرخورده شده اند و نفوذ خود را نیز تضعیف شده می بینند، به نحو قابل توجهی از شدت اعطای کمک های خود به متحدان سنتی شان در این کشور کاسته اند. آن ها در عین حال، منابع مالی کمتری را نیز روانه مصر می کنند. کشوری که اکنون با دومین بحران اقتصادی بزرگ خود از سال 2016 رو به رو است. کشوری که به نظر می رسد یک گودال بی انتها از نیاز است.

در عین حال، آن ها امکان دارد به کشور تونس که آن هم درگیر بحران اقتصادی است کمک کنند با این حال دلیل اعطای کمک به این کشور فقط و فقط این است که ابعاد بحران در آن چندان گسترده نیست.

احیای روابط عربستان با دولت سوریه به این معنا نیست که سعودی ها منابع مالی گسترده ای را جهت بازسازی این کشور جنگ زده تخصیص خواهند داد. در عین حال، اراده سعودی ها به پایان دادنِ جنگ‌شان در یمن نیز به این معنا نیست که آن ها سناریویی مشابه(مشارکت در بازسازی یمن) را در قبال یمن در پیش می گیرند. کشوری که بر اساس تخمین های بانک جهانی به چیزی در حدود 25 میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد. بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که عربستانِ کنونی وارد دوره ای جدید در عرصه سیاست داخلی و خارجی خود شده که ویژگی محوری آن همان چیزی است که زمانی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در قالب شعار "اول آمریکا" مطرح کرد، می باشد.

شعار سعودی ها در دوره جدید سیاست خارجی‌شان ، "اول عربستان" است. در این دوره، بخش قابل توجهی از منابع مالی سعودی ها در خودِ این کشور هزینه می شود و در عین حال از پول پاشی های خارجی این کشور به ویژه در حوزه هایی که صرفا برای آن ها شکست و ناکامی به همراه داشته، جلوگیری می شود».

الف

سایر اخبار

عکس/ گل‌آرایی دو ضریح نورانی کربلا

عکس/نمایی جذاب از دریاچه چیتگر تا قله دماوند

تصویری از کاخ پادشاه عمان با تزئینات ایرانی

عکس/گربه‌ کاراکال در ایران

عکس/ حال و هوای برفی حرم مطهر امام رضا (ع)

اینترنت در زمان برگزاری آزمون ارشد و دکتری قطع نمی‌شود

ساعت ۲۸ میلیاردی رونالدو +عکس

آغاز توزیع کارت آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری از فردا

عکس صمیمانه علی دایی با رئیس فیفا

سامانه‌های بومی «مجید» و «دزفول» +عکس