استعفای دو وزیر اردوغان/ آیا در ترکیه انتخابات در راه است؟

به گزارش روزپلاس، ترکیه را باید کشور اتفاقات سیاسی شگفتی ساز نامید. اتفاقاتی که هر بار به شکلی، کارشناسان سیاسی و افراد علاقمند به پیگیری تحولات سیاسی این کشور را متعجب می‌کند.

حالا که دو تن از مهمترین وزرای کابینه اردوغان استعفا داده‌اند، همه می‌گویند درست دو وزیری رفتند که همه فکر می‌کردند مهمان نه، بلکه صاحبخانه هستند و تا روز آخر در دولت خواهند ماند.

اگر قبلاً گفته می‌شد که حزب عدالت و توسعه از فخرالدین کوجا وزیر بهداشت خسته شده و می‌خواهد او را کنار بزند، کسی باور نمی‌کرد. چرا که او در دوران مبارزه با کرونا، محبوبیت بالایی به دست آورد و کار به جایی رسید که مشاورین اردوغان به او توصیه کردند اجازه دهد کوجا برای انتخابات ریاست جمهوری سال 2023 نامزد شود تا با خیال راحت 70 درصد رای بگیرد و به کاخ برود.

اما اردوغان زیر بار نرفت و این وزیر کُردتبار اهل قونیه که سالها دارای چندین بیمارستان بوده و ثروت عظیمی اندوخته، در سال 2023 نیز به عنوان وزیر به کابینه اردوغان رفت. تا این که دیروز مشخص شد بین او و مقامات حزب، دعوای بزرگی درگرفته و او استعفای خود را روی میز رهبر حزب گذاشته است.

آن چه درباره فخرالدین کوجا برشمرده شد، در مورد مهمت اوزحسکی نیز صدق می‌کند. او یکی از رفقای قدیمی اردوغان است که قبلاً قرار بود شهردار آنکارا شود. اما در برابر منصور یواش شکست خورد و یکی از مهمترین معاونتهای حزب عدالت و توسعه را در اختیار گرفت و پس از انتخابات 2023 نیز به عنوان وزیر مسکن و محیط زیست به کابینه راه یافت.

ولی او نیز استعفا داد و جوانی به نام مراد کوروم جای او را گرفته که اتفاقاً قبلاً همین پست را به اوزحسکی تحویل داده بود و حالا دوباره صندلی خود را از صاحب قبلی پس گرفت! 

اوزحسکی اعلام کرده که به خاطر بیماری از پست خود کنار رفته اما تحلیلگران اعلام کردند: او همراه با اعضای خانواده، یک انجمن خیریه به راه انداخته و کارهای سنگینی انجام خواهد داد. بنابراین مساله سلامتی در میان نیست و دلایل کناره گیری، سیاسی و ناشی از اختلاف داخلی حزب بوده است.

پس از انتشار خبراستعفای دو وزیر مهم کابینه اردوغان، برخی تحلیلگران ترکیه اعلام کردند، حال و روز دولت اردوغان خوب نیست و به استثنای هاکان فیدان وزیر امور خارجه، هیچ فرد دیگری در دولت اردوغان، از فردای خودش مطمئن نیست.

در همین حال، اوزگور اوزل رهبر بزرگترین حزب مخالف ترکیه اعلام کرده که اردوغان با حال و روز فعلی حزب، نمی‌تواند کشور را اداره کند و باید رفته رفته برای برگزاری انتخابات پیش از موعد، برنامه‌ریزی شود.

چرا کوجا را از سر راه برداشتند؟
محبوبیت مردمی، نفوذ روی اردوغان و توان و ثروت مالی، از امکانات مهم فخرالدین کوجا بود که در چند سال گذشته، او را به یک سیاستمدار مهم و برجسته تبدیل کرده است. اما پیشکسوت های حزب عدالت توسعه معتقد بودند که چون فخرالدین کوجا صرفاً یک پزشک است که در چند سال اخیر وارد حلقه اطرافیان اردوغان شده و از موسسین حزب به شمار نمی‌آید، لازم است پر و بال او قیچی شود.

اگر نه بعید نیست داعیه رهبری حزب را در سر بپروراند. مخصوصاً در شرایطی که اوزگور اوزل دارای مدرک دکترای داروسازی، به راحتی توانست کمال کلیچدار اوغلو را از سراه بردارد و رهبر قدیمی‌ترین حزب ترکیه شود که 101 سال عمر دارد و کسی نمی‌توانست تصور کند که سکان این حزب به دست یک داروساز پولدار بیفتد. 

برخی از مقامات قدیمی حزب عدالت و توسعه در اردوی حزبی و خانوادگی قزلجی حمام آنکارا به طور علنی در حضور اردوغان، از وضعیت بهداشت و سلامت استانبول و شهرهای بزرگ ترکیه انتقاد کرده و گفته بودند، وزیر فقط به بخش خصوصی و بیمارستان های خود و رفقایش اهمیت می دهد و درمانگاه های دولتی را رها کرده است.

این سخن بر کوجا گران آمد و همان روز تصمیم گرفت از قطار حزب پیاده شود. او جای خود را به پزشک جوانی به نام کمال ممیش اوغلو سپرد که تاکنون به عنوان مدیرکل بهداشت استانبول فعالیت می کرد.

قدرتمندترین مردان تیم اردوغان

حالا اغلب وزارتخانه های کابینه اردوغان، در اختیار تکنوکرات های توانمندی است که کارنامه دانشگاهی و کاری قابل توجهی دارند. اما حلقه نخست قدرتمندترین مردان تیم اردوغان عبارتند از: هاکان فیدان وزیر امور خارجه، ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت و حسن دوغان رئیس دفتر اردوغان که همه او را به عنوان جعبه سیاه اردوغان و به عنوان سیاستمداری می شناسند که در شب کودتای نافرجام سال 2016 و در حالی که اردوغان با یک هواپیمای کوچک از یک هتل در حال فرار بود، به خاطر محدودیت جا، همسر و فرزندان خود را در صحنه خطر رها کرد و با اردوغان رفت و این در حالی بود که وزرا و مردان دیگر، اعضای خانواده را نیز با خود سوار کردند.

در حزب عدالت و توسعه نیز عمر چلیک سخنگو، حیاتی یازیجی معاون سیاسی و افغان آلا معاون سیاست خارجی، مهمترین مردان معتمد اردوغان هستند.

شواهد نشان داده با وجود تغییرات مداوم در تیم اردوغان، افراد بالا که به اسامی آنها اشاره شد، همواره در کنار او مانده اند و آنها هستند که خط و ربط دولت و حزب را تعیین می کنند.

یا سچیم یا گچیم
طی روزهای گذشته، مخالفین اردوغان، او را در برابر چالشی قرار داده‌اند که صرفاً دو کلمه است. دو کلمه که اتفاقاً با هم قافیه دارند و به طور خلاصه، وضعیت دشوار اردوغان را آشکار می‌کنند. سچیم به معنای انتخابات است و گچیم به معنی معیشت و امرار معاش. 

اوزگور اوزل رهبر باهوش حزب جمهوری خلق که به خوبی می‌داند روزنامه‌ها و مردم ترکیه چقدر به قافیه علاقه دارند با این دو کلمه، اردوغان را به چالش کشید. معنای سخن اوزل این است: «یا باید فکری به حال بحران اقتصادی بکنی و مردم از این وضعیت تنگی معیشت برون آیند، یا باید در برابر خواسته‌های ما تسلیم شوی و با برگزاری انتخابات پیش از موعد، امکان انتقال مسالمت‌آمیز قدرت را فراهم کنی».

رهبر حزب مخالفین اردوغان به او توصیه کرده که زمینه‌های برگزاری انتخابات پیش از موعد در نیمه دوم سال 2025 میلادی را فراهم کند.

اوزل در مصاحبه با روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا اعلام کرده که 15 ماه از عمر دولت سوم اردوغان سپری شده و او نتوانسته کشور را از بحران اقتصادی خارج کند.از طرف دیگر، او حالا رهبر حزبی است که در انتخابات شهرداری‌ها در سال 2024 میلادی، برای اولین بار در تاریخ 22 ساله حیات سیاسی این حزب به رده دوم کشوری سقوط کرده و محبوبیت و جایگاه خود را از دست داده است.