آیا آمدن ترامپ تغییری در روابط آمریکا-ترکیه ایجاد می‌کند؟

به گزارش روزپلاس، تا انتخابات آمریکا حدود 3 و ماه نیم زمان باقی مانده و کشورهای مختلف با توجه به احتمال روی کار آمدن گزینه هر جناحی در پی تداوم یا باز اندیشی در سیاست خارجی خود هستند.

در این میان ترکیه نیز به دلیل موقعیتی که در منطقه دارد و همچنین نوع نگاه متفاوت هر یک از کاندیداهای جمهوری خواه و دموکرات به منطقه و ترکیه، نگاه ویژه ای به انتخابات دارد و دولتمردان ترکیه ای از نزدیک پیگیر هستند.

درباره تاثیر مثبت یا منفی روی کار آمدن هر یک از جریانات در آمریکا بر ترکیه نظرات مختلفی وجود دارد اما به طور کلی از سوی کارشناسان و رفتار دولتمردان اینطور به نظر می رسد که آنکارا از آمدن ترامپ استقبال می کند زیرا:

- در دوره 4 ساله بایدن، هیچ دیدار دوجانبه ای بین بایدن و اردوغان در واشنگتن یا آنکارا انجام نگرفت و همه دیدارها در حاشیه اجلاس های بین المللی انجام می شد. در حالیکه ترامپ 2 بار در سالهای 2017 و 2019 میزبان اردوغان در واشنگتن بود. حتی در دوره ترامپ داماد دو رئیس جمهور(جارد کوشنر و برات آلبایراک) نیز روابط خوبی داشته و دیدارهای زیادی به صورت دو جانبه و سه جانبه برگزار می کردند.

-دموکراتها از ابتدا نگاه مثبتی به ترکیه نداشته و جو بایدن در سال 1974 در زمان حمله ترکیه به قبرس، طرح تحریم این کشور را در کنگره دنبال و اجرایی کرد. بایدن در دوره انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل نیز وعده داده بود که در صورت به قدرت رسیدن، از مخالفان اردوغان حمایت می کند تا به قدرت برسند.

- بایدن اولین رئیس جمهور آمریکا بود که نسل کشی ارامنه را به رسمیت شناخت.

- سیاست خارجی اردوغان مبتنی بر شخصی سازی روابط بوده و بر این اساس ترجیح می دهد که به جای تکیه بر ساختارها با دنبال کردن سیاست توسعه روابط شخصی، اقدامات خود را دنبال کرده و پیش ببرد. این سیاست در قبال ترامپ نسبت به دموکراتها پاسخ بهتری گرفته است.

- ترامپ به دنبال عقب نشینی نیروهای آمریکایی از شمال سوریه و به طور کلی از منطقه بود که این موضوع به سود ترکیه است زیرا با عدم حمایت آمریکا از قسد (نیروهای دموکراتیک سوریه)، ترکیه به راحتی می تواند آنها را سرکوب کرده و تهدید آنها را از مرزهای جنوبی خود از بین ببرد. اما با آمدن بایدن و دموکراتها این روند لغو شده و حمایت آمریکا از قسد افزایش چشمگیری یافت. 

بر همین اساس است که آنکارا مشتاق آمدن ترامپ به نظر می رسد و در همین چارچوب، اردوغان بلافاصله بعد از اقدام به ترور علیه ترامپ، علاوه بر انتشار پیامی در محکومیت این ترور و آرزوی سلامتی برای ترامپ، با او به صورت تلفنی هم تماس گرفت.

اما برخی کارشناسان نیز نگاه متفاوتی داشته و معتقدند که اگرچه اردوغان تصور می کند با آمدن ترامپ و سیاست شخصی سازی روابط، می تواند منافعی برای خود و ترکیه کسب کند اما کارنامه ترامپ در قبال ترکیه نیز چندان مثبت نیست.

ترامپ در دوره 4 ساله ریاست جمهوری خود، 5 بار ترکیه را تحریم کرد. 2 بار به دلیل زندانی بودن کشیش "اندرو برونسون" که در سال 2016 به اتهام همکاری در کودتای نافرجام در ترکیه بازداشت شد و در سال 2018 با فشارهای آمریکا آزاد شد. 2 بار به دلیل خرید سامانه پدافندی روسی اس 400 که در سال 2017 انجام گرفت. یکبار هم به دلیل لشکر کشی به شمال سوریه علیه ی پ گ که با توهین ترامپ نیز همراه بود و او در پیامی به اردوغان نوشت که "اقتصاد ترکیه را متلاشی می کنیم. احمق نباش"

از سوی دیگر در دوره ترامپ بود که ترکیه از پروژه ساخت قطعات جنگنده اف 35 اخراج شده و فروش جنگنده های سفارش داده شده به آمریکا که در نهایت بالغ بر 100 فروند می شد نیز لغو شد. هر چند در دوره 4 ساله بایدن نیز تلاش برای بدست آوردن آنها به نتیجه ای نرسید و آنکارا که از اف 35 ناامید شده بود، بدنبال اف 16 رفت و در دوره اخیر پس از کش و قوس فراوان یک توافقنامه بین واشنگتن و آنکارا به امضا رسید که ساز و کار اجرایی آن هنوز مشخص نشده است.

با نگاهی به موارد بالا می توان گفت که اردوغان مشتاق آمدن ترامپ است تا از طریق روابط شخصی با او کارش را پیش ببرد اما تاریخ یک دهه گذشته نشان داده که درباره ترکیه نگاه خاصی در واشنگتن حاکم است که ترکیه حداقل در دوره اردوغان شریک صد در صد قابل اعتمادی نبوده و باید مراقب آن بود.

زیرا اردوغان با سیاست بند بازی و توازن در پی به دست آوردن منافع ارتباط با هر دو طرف قدرت جهانی شرق و غرب است و اگرچه خود را شریک راهبردی غرب و آمریکا می داند اما از سوی دیگر از خرید تسلیحاتی راهبردی از روسیه، ساخت نیروگاه هسته ای با کمک روسیه و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با مسکو علیرغم نظر منفی واشنگتن ابایی نداشته و هر از چندی نیز غرب را با استفاده از ابزارهای دست خود نظیر پناهجویان سوری و افغانستانی یا رای مثبت در ناتو برای پیوستن کشورهای جدید نظیر سوئد و فنلاند تحت فشار قرار می دهد تا امتیازگیری کند.

بر این اساس، واشنگتن بنابر ملاحظات خود امتیاز ویژه و زیادی به ترکیه نمی دهد اما از سوی دیگر آنقدر نیز از این کشور دور نمی شود که اردوغان را وادار به نزدیکی بیشتر با روسیه  کند.

در این نگاه می توان گفت که در سطح کلان با روی کار آمدن هر نامزد ریاست جمهوری در آمریکا(چه دموکرات و چه جمهوری خواه)، نباید انتظار تغییر مهم و راهبردی در روابط آنکارا و واشنگتن را داشت.