چالش‌های اردوغان در سفر نیویورک

به گزارش روزپلاس، به نظر می‌رسد که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، علاقه ویژه‌ای دارد که به شهر نیویورک آمریکا سفر کند. او تاکنون 13 بار به منظور شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به این شهر رفته، 4 بار در دوره نخست وزیری و 9 بار هم به عنوان رییس جمهور.

حالا باز هم قرار است که اردوغان در در روز سه شنبه 24 سپتامبر از تریبون سازمان ملل، برای سیاستمداران دنیا سخن بگوید.

زمانی شهر نیویورک برای اردوغان اهمیت بیشتری پیدا کرد که به دستور او در نزدیکی ساختمان سازمان ملل، برج بزرگی به نام «خانه ترک» ساخته شد و در این ساختمان، علاوه بر دیپلمات‌های نمایندگی ترکیه، تعدادی از سفرا و دیپلمات‌های کشورهای ترک زبان نیز حضور دارند و اردوغان در این مرکز، با بسیاری از مقامات و چهره‌های مشهور، دیدار کرده است.

اردوغان در جریان سفر سال گذشته به نیویورک، با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز دیدار کرده بود. 

وی هر سال در جریان سخنرانی خود در سازمان ملل، بر موضوع خاصی تاکید می‌کند. او چند سال پیش، اعلام کرده بود که قره باغ نباید در اختیار ارمنستان بماند و باید به جمهوری آذربایجان بازگردانده شود. اردوغان همچنین بارها در سخنرانی‌های خود، حق وتو را زیر سوال برده و ساختار کنونی شورای امنیت سازمان ملل متحد را ناعادلانه قلمداد کرده است. انتظار می‌رود، اردوغان امسال هم در سخنرانی خود، بیش از هر چیزی درباره غزه و جنایات رژیم صهیونیستی صحبت کند.

اردوغان با انتشار کتابی به نام «دنیای عادلانه» و ترجمه آن به چندین زبان مختلف و اهدای این کتاب به سیاستمداران مختلف در سازمان ملل، همواره شعار «یک از پنج بزرگتر است» را مطرح کرده است.

نیویورک آری، واشنگتن خیر
اردوغان در شرایطی برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک می‌رود که در چند سال گذشته، هیچگاه به عنوان مهمان به کاخ سفید دعوت نشد.

در دوران جورج بوش پسر و باراک اوباما دو رییس جمهور اسبق آمریکا، هر دو آنها حاضر شدند به ترکیه سفر کنند و در کاخ سفید نیز بارها پذیرای حضور اردوغان شوند. سلف آنها دونالد ترامپ نیز اگر چه به ترکیه سفر نکرد اما دو بار در کاخ سفید، پذیرای اردوغان شد. ولی جو بایدن، در مقام رییس جمهور آمریکا، حاضر نشده به ترکیه سفر کند و در کاخ سفید نیز اردوغان را به حضور نپذیرفته است.

 زمانی که جو بایدن سناتوری جوان بود و کمیته روابط خارجی سنای آمریکا را اداره می‌کرد، در سال 1975 میلادی، مقدمات آن را فراهم کرد که ترکیه به خاطر حمله به جزیره قبرس تحریم شود. جالب است که حالا و بعد از این همه سال، سفر امسال اردوغان به نیویورک، باز هم تحت تاثیر مساله قبرس است. 

اردوغان در حالی راهی نیویورک می‌شود که چندی پیش، یک توافق نامه دفاعی – امنیتی فراگیر بین آمریکا و قبرس امضا شد. امضای این توافقنامه با حضور مقامات پنتاگون، با واکنش تند وزارت امور خارجه ترکیه روبرو شد. 

مراد یتکین از تحلیلگران ترکیه نوشته است: «نقشه راه همکاری دفاعی بین آمریکا و قبرس، رویداد مهمی است و وزارت امور خارجه ما در واکنش به این اقدام، اعلام کرده که حالا، بیطرفی آمریکا زیر سوال رفته است! حقیقتاً حرف عجیبی است. واقعاً دولت ما انتظار دارد آمریکا در ماجرای قبرس، بیطرفانه اقدام کند!؟ من نمی‌دانم این عبارت عجیب، از کجا آمده است؟»

یکی دیگر از موضوعات مهم در سفر اردوغان به آمریکا، این است که او در دو دیدار قبلی با جو بایدن رییس جمهور آمریکا در حواشی نشست‌های بین‌المللی، از او قول گرفته بود که 48 فروند جنگنده اف 16 به نیروی هوایی ترکیه تحویل داده شود.

اردوغان، موافقت با این قرارداد دفاعی مهم را با چنگ و دندان و شرایط سخت به دست آورد و اگر در مورد موافقت با عضویت سوئد در ناتو، شرط و شروط تعیین نمی‌کرد، کنگره به چنین معامله‌ای رضایت نمی‌داد. اما با وجود موافقت نهایی، هنوز هم خبری از تحویل هواپیماها نیست و کسی نمی‌داند که آیا تحویل این جنگنده‌ها به عمر دولت بایدن کفاف خواهد داد یا به دوران پس از انتخابات موکول خواهد شد. 

واقعاً ترکیه جنگنده ملی دارد؟
مطبوعات تحت امر حزب حاکم ترکیه در سه سال گذشته، بارها اعلام کرده‌اند که به دستور اردوغان و با پیگیری‌های مکرر او، ترکیه توانسته دو نوع هواپیمای جنگنده بسازد و به زودی از خرید جنگنده‌های خارجی، بی‌نیاز خواهد شد. اما حالا مشخص شده که در هر دو نوع هواپیمای جنگنده «قاآن» (Kaan) و «حُر جت» (Hürjet) اصلی‌ترین بخش یعنی موتور هواپیما، ساخت آمریکا و انگلیس است.

گزارش روز 13 سپتامبر بلومبرگ، حاکی از این است که دولت ترکیه، بدون آن که سر و صدایش را دربیاورد، برای خرید موتورهای F404 و F110 از شرکت جنرال الکتریک آمریکا، درخواست رسمی فرستاده و می‌خواهد این دو موتور را بر روی جنگنده‌های خود نصب کند.

ولی آمریکا نه تنها با این درخواست موافقت نکرده، بلکه در مورد استفاده از چند موتور هواپیما که قبلاً به ترکیه صادر شده، مجوز نصب و استفاده صادر نکرده است. شاید به همین دلیل است که یاشار گولر وزیر دفاع ملی ترکیه، اعلام کرده که آنکارا هنوز هم خواهان خرید جنگنده یوروفایتر اروپایی است و اگر چه اسپانیا و ایتالیا اعلام رضایت کرده‌اند اما هنوز خبری از اعلام رضایت آلمان نیست.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که علاوه بر اختلافات مربوط به قبرس و رژیم صهیونیستی، مسائل مهم دیگری نیز بین آنکارا و واشنگتن وجود دارد که یکی از آنها روابط سیاسی و مالی بین ترکیه و روسیه است و دیگری نیز عبارت است از اعتراض مکرر ترکیه به حمایت آمریکا از نهادهای اقماری گروه تروریستی پ.ک.ک در خاک سوریه.