کاهش امید به زندگی در ترکیه به خاطر اثرات کرونا

به گزارش روزپلاس، امید به زندگی در بدو تولد در ترکیه در بازه زمانی 2021-2023، در مقایسه با بازه زمانی 2017-2019، 1.3 سال کاهش یافته و به 77.3 سال رسیده است.

همچنین، امید به زندگی در بدو تولد نسبت به بازه زمانی 2020-2022، 0.2 سال کاهش داشته است. در همین حال، امید به زندگی توأم با سلامت برای نوزادان در این دوره با کاهش 0.8 سال به 57.6 سال رسیده است.

بر اساس داده‌های منتشر شده توسط موسسه آمار ترکیه (TÜİK)، امید به زندگی در بدو تولد از بازه زمانی 2017-2019 تاکنون، سال به سال روند کاهشی داشته و بهبود مشاهده شده در امید به زندگی توأم با سلامت در این دوره، از سال‌های 2021-2023 متوقف شده است.

به گفته دکتر عصمت کوچ، مدیر موسسه مطالعات جمعیتی دانشگاه حاجت‌تپه و عضو هیئت‌علمی رشته جمعیت‌شناسی، همه‌گیری کووید-19 مهم‌ترین عامل کاهش امید به زندگی در ترکیه است. کوچ با اشاره به افزایش مرگ‌ومیر نوزادان پس از تولد به دلیل شرایط محیطی، تأکید می‌کند که پیری جمعیت نیز منجر به کاهش امید به زندگی توأم با سلامت می‌شود.

امید به زندگی در بدو تولد، نشان‌دهنده تعداد سال‌هایی است که یک نوزاد متولد شده امروز، انتظار می‌رود زنده بماند.

این شاخص، اطلاعات مهمی در خصوص سلامت و رفاه عمومی جوامع ارائه می‌دهد و نقش حیاتی در ارزیابی سیاست‌های بهداشتی کنونی، شناسایی نابرابری‌ها و شکل‌دهی به سیاست‌های اجتماعی آینده دارد.

دکتر عصمت کوچ بیان می‌کند: امید به زندگی هنگام تولد در ترکیه، از زمان اعلام جمهوری تاکنون افزایش چشمگیری داشته است. دوره قبل از اعلام جمهوری، دورانی بود که شرایط جنگی و شرایط نامساعد بهداشتی حاکم بود. در آن دوره، امید به زندگی 35 تا 40 سال بود، در حالی که امروزه می‌بینیم این انتظار به 77 سال رسیده است. این، پیش از هر چیز، موفقیت بسیار مهمی است.

کوچ معتقد است که کاهش مشاهده شده در سال‌های اخیر با همه‌گیری کووید-19 مرتبط است. او به کاهش اندکی در امید به زندگی از سال 2019-2020 به بعد اشاره می‌کند و می‌گوید: دلیل اصلی این کاهش، مرگ‌های اضافی است که در دوره کووید رخ داده و تقریباً تمامی گروه‌های سنی را تحت تأثیر قرار داده است. متأسفانه این مرگ‌ها همچنان تأثیر خود را حفظ کرده‌اند و در نتیجه، امید به زندگی هنگام تولد به‌طور حداقلی کاهش یافته است.

کوچ همچنین به افزایش نرخ مرگ‌ومیر نوزادان به عنوان یک عامل مهم دیگر که باعث کاهش امید به زندگی هنگام تولد می‌شود، اشاره می‌کند.

چرا نوزادان پس از تولد می‌میرند؟

دکتر عصمت کوچ بیان می‌کند که ترکیه یکی از کشورهایی است که بیشترین کاهش را در نرخ مرگ‌ومیر نوزادان تجربه کرده است. او می‌گوید نرخ مرگ‌ومیر نوزادان که از 30 در هزار به 20 کاهش یافته بود، در دوره اخیر به کمتر از 10 در هزار رسید، اما بر اساس داده‌های موسسه آمار ترکیه (TÜİK) در سال 2023، مرگ‌ومیر نوزادان دوباره به 10 در هزار افزایش یافته است.

کوچ می‌گوید: وقتی به این مسئله نگاه می‌کنیم که از هر هزار نوزاد تازه متولد شده چند نفر در گروه سنی یک‌ساله زنده می‌مانند، شاهد افزایش جزئی در این نرخ هم‌زمان با دوران کووید هستیم.

او اشاره می‌کند که در تحلیل‌هایی که انجام داده‌اند، این افزایش نرخ مرگ‌ومیر نوزادان ناشی از شرایط مادرزادی در 0 تا 1 ماه نبوده، بلکه مرگ‌ومیرها عمدتاً در دوره 1 تا 11 ماه پس از تولد رخ داده است.

کوچ همچنین به افزایش اندکی در مرگ‌ومیرهای ناشی از شرایط محیطی اشاره می‌کند و می‌افزاید: چرا این اتفاق می‌افتد؟ این مسئله باید توسط مقامات وزارت بهداشت روشن شود.

در محاسبه امید به زندگی سالم، بیماری‌های موجود نیز در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین، افزایش بیماری‌های همه‌گیر مانند کووید-19 و سایر بیماری‌ها در سال‌های اخیر بر امید به زندگی سالم تأثیر می‌گذارد.

دکتر کوچ همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که علاوه بر بیماری‌های همه‌گیر مانند کووید-19، پیری جمعیت نیز امید به زندگی سالم را کاهش می‌دهد.

بار بیماری‌ها در جمعیت سالمند در حال افزایش است

با توجه به اینکه جمعیت ترکیه به طور فزاینده‌ای در حال پیر شدن است، کوچ بیان می‌کند که برخی بیماری‌ها که سالمندان را هدف قرار می‌دهند، به شدت افزایش یافته‌اند.

او می‌گوید: جمعیت ترکیه در حال پیر شدن است و سالمندان بیشتر در معرض خطر بیماری‌های خاص خود هستند. به همین دلیل، ما معتقدیم که عامل اصلی کاهش این شاخص دو تحول مهم است. اول، تأثیر کووید و دوم، افزایش بار بیماری‌هایی که به ویژه سالمندان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و با پیر شدن جمعیت ترکیه به طور مداوم در حال افزایش است.

به گفته کوچ، تا زمانی که روند پیری جمعیت ترکیه ادامه داشته باشد، انتظار برای زندگی سالم ممکن است کمی کاهش یابد.

تأثیر کووید-19 چه مدت ادامه خواهد داشت؟

دکتر کوچ با اشاره به اینکه در کشورهای مختلف از جمله کشورهای اروپای غربی، با ترکیب تأثیر کووید-19 و پیری جمعیت، کاهش جزئی در امید به زندگی هنگام تولد مشاهده شده است، بیان می‌کند که با گذشت زمان و کاهش این تأثیر، دوران بهبودی دوباره آغاز خواهد شد.

کوچ می‌گوید: نسل‌هایی که تحت تأثیر کووید قرار گرفتند بسیار گسترده هستند. این بیماری دوران نوزادی، جوانی، بزرگسالی و سالمندی را تحت تأثیر قرار داد. ما همچنان این تأثیر را در نسل‌های مختلف مشاهده خواهیم کرد.

به اعتقاد او، برای از بین رفتن کامل تأثیر کووید به 5 تا 10 سال زمان نیاز است.

او ادامه می‌دهد: اگر این تأثیر کاملاً از بین برود، انتظار می‌رود در عرض 5 تا 10 سال یک دوره بهبودی آغاز شود. اما همانطور که می‌دانید، ممکن است بیماری‌های همه‌گیر جدیدی پدیدار شوند. در حال حاضر نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که تأثیر این بیماری‌ها چگونه خواهد بود. اما به‌طور کلی، اگر حمله جدیدی صورت نگیرد، انتظار می‌رود که تأثیر یک بیماری همه‌گیر بین 5 تا 10 سال طول بکشد.

از سوی دیگر، امید به زندگی هنگام تولد بسته به جنسیت، محل زندگی و وضعیت تحصیلی متفاوت است. بر اساس داده‌های موسسه آمار ترکیه (TÜİK)، در ترکیه امید به زندگی زنان هنگام تولد 5.3 سال بیشتر از مردان است. در دوره 2021-2023، امید به زندگی هنگام تولد برای مردان 74.7 سال و برای زنان 80 سال محاسبه شده است.

شرایط نابرابر در استان‌ها

استانی که بالاترین امید به زندگی هنگام تولد را دارد، 80.8 سال، استان تونجلی است. پس از آن، استان‌های شرناق با 79.7 سال و ماردین با 79.7 سال قرار دارند. کمترین امید به زندگی هنگام تولد با 76.1 سال مربوط به استان کیلیس است و سپس استان‌های غازی‌عنتاب با 76.2 سال و آدانا با 76.8 سال در این رتبه‌بندی قرار دارند.

عصمت کوچ اشاره می‌کند که نکته جالب این است که تونجلی از سال‌ها پیش بالاترین امید به زندگی را داشته است. او می‌گوید: این موضوع می‌تواند به شرایط محیطی خاص تونجلی مربوط باشد و همچنین می‌توان آن را به سطح بالای آموزش در این استان نسبت داد.

کوچ توضیح می‌دهد: امید به زندگی هنگام تولد به شرایط زندگی خاص هر استان بستگی دارد. عوامل محیطی مانند شرایط آب و هوایی، جغرافیا، شرایط تغذیه، دسترسی به خدمات بهداشتی و همچنین بیماری‌های مادرزادی که افراد از بدو تولد دارند، می‌توانند به شدت بر امید به زندگی تأثیر بگذارند. به همین دلیل، توجه به شرایط نابرابر در این استان‌ها بسیار حائز اهمیت است. شرایط خاص این استان‌ها باید به‌طور دقیق بررسی و شفاف‌سازی شود. باید تحقیقات انجام شود که چرا امید به زندگی در برخی استان‌ها بالا و در برخی دیگر پایین است.

چرا زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟

کوچ بیان می‌کند که تفاوت در امید به زندگی هنگام تولد بین زنان و مردان، یک وضعیت خاص در ترکیه نیست. او به مزایای بیولوژیکی که زنان از بدو تولد دارند اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که زنان به طور میانگین حدود 5 سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند.

او می‌گوید: نخستین دلیل این است که در دوران نوزادی، خطر مرگ برای نوزادان پسر بیشتر است. دومین عامل، خطر بالای حوادث شغلی و مرگ در مشاغل مردانه است. همچنین، در دوران سالمندی، بار بیماری‌های مردان بیشتر است و به همین دلیل آن‌ها در این دوره با خطر مرگ سریع‌تری مواجه هستند. نهایتاً، حوادثی مانند تصادفات رانندگی و قتل، که منجر به مرگ و جراحت می‌شوند، بیشتر مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آیا سطح تحصیلات بر طول عمر تأثیر می‌گذارد؟

بر اساس داده‌های موسسه آمار ترکیه (TÜİK)، با افزایش سطح تحصیلات، امید به زندگی نیز افزایش می‌یابد. تفاوت بین امید به زندگی افراد 30 ساله با تحصیلات پایین‌تر از دبیرستان و تحصیلات عالی تقریباً 5 سال است.

دکتر کوچ می‌گوید که آموزش یکی از مهم‌ترین عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر سلامت است. او توضیح می‌دهد که این سطح تحصیلات در زمینه‌های مختلف تأثیر دارد. به عنوان مثال، خطر مرگ نوزادان مادرانی که تحصیلات بالاتری دارند، کمتر است. بنابراین، افزایش سطح تحصیلات در بین نسل‌ها به‌طور مستقیم بر امید به زندگی هنگام تولد تأثیر می‌گذارد.

کوچ بیان می‌کند: آموزش به همراه خود درآمد بالاتر و آگاهی بیشتر در مورد سلامت را به ارمغان می‌آورد. حتی در ترکیه نیز، نه‌تنها در زمان تولد، بلکه در ورود به سن کار، در دوران کاری و حتی در سالمندی، افرادی که تحصیلات بالاتری دارند به عنوان نتیجه سرمایه‌گذاری‌های گذشته، امید به زندگی بالاتری دارند.

با رد کردن 70 سالگی، ممکن است عمر طولانی‌تری داشته باشند

عصمت کوچ در پیش‌بینی‌های خود درباره آینده یک جامعه، به اهمیت انتظار زندگی در دوران پیری به اندازه انتظار زندگی در هنگام تولد اشاره می‌کند.

او می‌گوید که در ترکیه، انتظار زندگی برای افراد 65 ساله به ترتیب برای زنان 19 سال و برای مردان 16 سال است.

وی افزود: این بدین معناست که زنان 19 سال و مردان 16 سال دیگر خواهند زیست. این عدد ممکن است وقتی به 70 سالگی برسند کمی افزایش یابد، زیرا افرادی که از 65 سالگی به 70 سالگی می‌رسند و خطرات سلامتی را پشت سر گذاشته‌اند، ممکن است عمر طولانی‌تری داشته باشند.