زمینه، انگیزه‌ها و اهداف عملیات «پیجرها» علیه حزب الله

به گزارش روزپلاس، روزهای هفدهم، هجدهم و بیستم سپتامبر 2024 را می‌توان به عنوان نقاط عطف یا آغاز مرحله جدید منازعه میان رژیم صهیونیستی و لبنان دانست. طی ماه‌های اخیر تشدید تنش در مرز مشترک لبنان- رژیم صهیونیستی روند تصاعدی پیدا کرده است. به نحوی که علاوه بر آواره شدن بیش از 60 هزار صهیونیست، کارخانه‌ها و مخازن سوخت در الجلیل یا حیفا فعالیت‌شان را متوقف کرده و مجبور شدند تا انبارهای خود را تخلیه نمایند.

همزمان با تکمیل شدن مأموریت ارتش اسرائیل در جنوب غزه، زمزمه و فشارهای در خصوص لزوم برقراری آتش‌بس در نوار غزه افزایش یافته است. دولت دموکرات آمریکا در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2024 علاقه مند است تا هر چه سریع‌تر قطعنامه 2735 شورای امنیت را وارد فاز اجرایی کند اما نتانیاهو برای جلوگیری از استعفای اعضای افراطی کابینه و سقوط دولت تصمیم گرفته تا سیاست تشدید بحران را دنبال نماید.

در چنین شرایط نخست وزیر و کابینه افراطی وی علاقه ‌مندند تا با بهانه قرار دادن بازگشت آوارگان به خانه‌هایشان دامنه تنش در جبهه شمالی را افزایش دهند. انفجار پیجرها، بی‌سیم‌ها و در نهایت ترور ابراهیم عقیل و جمعی از فرماندهان ارشد یگان نخبه رضوان در جنوب بیروت، در این بستر فهم می‌شود.

انگیزه‌ها

ورود نظامی حزب الله لبنان از هشتم اکتبر 2023 در جنگ طوفان الاقصی سبب تغییر موازنه قدرت در منطقه شامات شده است. در سال 2006 رژیم صهیونیستی در واکنش به اسیر شدن دو سرباز صهیونیست، بیش از یک ماه لبنان را هدف شدیدترین حملات قرار داده بود اما امروز سران صهیونیست به دلیل افزایش توان آفندی مقاومت لبنان برای آغاز جنگ جدید تأمل و محاسبات بسیار زیادی انجام می‌دهند.

طی ماه‌های اخیر بارها نویسندگان و تحلیلگران اسرائیلی با قلم فرسایی در مطبوعات و اندیشکده‌های عبری سعی داشتند تا خطر جبهه شمال را متذکر شده و از لزوم عقب راندن نیروهای مقاومت از «مرز آبی» براساس قطعنامه 1701 بنویسند. برهمین اساس نخستین انگیزه تشدید تنش در جبهه لبنان را می‌توان تلاش اسرائیل با احیای موازنه قوا در منطقه شرق مدیترانه دانست.

دیگر انگیزه موثر در جریان تحولات اخیر را می‌توان اراده نتانیاهو برای «تداوم بحران» و صدور آن به خارج از سرزمین‌های اشغالی دانست. از ابتدای جنگ تا به امروز متحدان افراطی نتانیاهو یعنی ایتمار بن گویر و بتسلائیل اسموتریچ شخص نخست وزیر را تهدید کردند که پیش از پیروزی کامل در غزه (اشغال کامل، کوچ اجباری فلسطینی‌ها و از سرگیری شهرک سازی) به صورت یکجانبه از کابینه خارج شده و زمینه سقوط دولت را فراهم خواهند کرد. در صورت تحقق این سناریو علاوه بر سقوط رهبر حزب لیکود از اریکه قدرت، زمینه برای تشکیل کمیته حقیقت یاب دولتی و برگزاری دادگاه پرونده‌های چهارگانه نتانیاهو فراهم خواهد شد.

بنابراین پس از غزه، نتانیاهو ترجیح می‌دهد تا جبهه شرقی یا شمالی را گسترش دهد تا آن که برای محاکمه توسط نهادهای قانونی و افکار عمومی فلسطین اشغالی آماده شود.

سومین انگیزه نتانیاهو برای ضربه به کادر نظامی حزب الله را می‌توان به شکست کشاندن تلاش‌های دیپلماتیک عاموس هوخشتاین دانست. نتانیاهو تمایل دارد تا در جریان انتخابات ماه نوامبر، نام دونالد ترامپ به عنوان پیروزی انتخابات معرفی شده و دموکرات‌ها از کاخ سفید بیرون روند.

در نگاه راست گرایان اسرائیلی، تداوم بحران تا اواسط پاییز و اوایل فصل زمستان این شانس را برای آنها فراهم خواهد کرد تا بتوانند بدون شکست به جنگ پایان داده و در مسند قدرت باقی بمانند. علاوه بر این، گسترش احتمالی دایره جنگ در جبهه شمالی می‌تواند بر روی آرا اسلام گرایان و عرب آمریکایی‌ها در ایالت‌‎های کلیدی مانند میشیگان تأثیر گذاشته و کمپین کاملا هریس را در وضعیت «تدافعی» قرار دهد. با آن که براساس نظرسنجی‌های اخیر در آمریکا به نظر می‌رسد که اکثر رای دهندگان دموکرات در برابر تهدید ترامپ حاضر به حمایت از هریس هستند، اما تشدید بحران در منطقه غرب آسیا می‌تواند به شکل مؤثری رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا را تحت تاثیر قرار دهد.

اهداف

هفته گذشته نتانیاهو رسماً «بازگشت آوارگان به خانه‌هایشان در شمال فلسطین اشغالی» را با تصویب اعضای کابینه امنیتی به شروط جنگ اضافه کرد. با آن که تل‌آویو رسماً مسئولیت اقدامات تروریستی هفدهم- هجدهم سپتامبر در بیروت را نپذیرفت اما یوآو گالانت و بنیامین نتانیاهو با انتشار ویدیوهایی در شبکه اجتماعی «ایکس»، صراحتاً از آغاز مرحله جدید جنگ در جبهه شمالی خبر دادند. به نظر می‌رسد با تشدید فشارهای دیپلماتیک از سوی واشنگتن و از سرگیری تظاهرات‌های ضدجنگ در شهرهای بزرگ فلسطین اشغالی، «بی بی» قصد دارد تا نقطه تمرکز ارتش را غزه به سمت شمال سرزمین‌های اشغالی هدایت کند.

مجموعه اهداف اسرائیل برای تشدید تنش در مرز مشترک با لبنان عبارتند از: «عقب راندن حزب الله تا عمق 10 الی30 کیلومتری مرز»، «نشان دادن برتری در حوزه فناوری و جنگ اطلاعاتی»، «بازگشت شمال سرزمین‌های اشغالی»، «هدف قرار دادن انبارها و ذخایر تسلیحاتی مقاومت لبنان»، «تأثیرگذاری احتمالی بر رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا»، «ترور فرماندهان ارشد میدانی»، «ایجاد فتنه داخلی در میان احزاب مختلف لبنانی» و در نهایت «اشغال بخشی از خاک جنوب لبنان».

البته اهداف فوق ممکن است با توجه به تحولات روزهای آینده و واکنش احتمالی مقاومت تغییر کند اما در شرایط فعلی به نظر می‌رسد نتانیاهو به دنبال آغاز درگیری در منطقه است. گروهی دیگر بر این اعتقادند که اساساً نتانیاهو و ارتش اسرائیل ترجیح می‌دهند تا بدون پایان دادن به جنگ غزه، سران حزب الله لبنان را متقاعد کنند که از تبادل آتش با صهیونیست‌ها صرف نظر کرده و نیروهای رضوان از «مرز آبی» عقب نشینی کنند اما سخنرانی اخیر دبیرکل حزب الله نشان داد که این هدف با توجه به اراده مقاومت قابل تحقق نیست.

بهره سخن

تنش میان تل‌آویو- بیروت وارد مرحله جدیدی شده است. دستگاه ترور صهیونیست‌ها با عبور از «خط قرمز» عدم حمله به «بیروت» و هدف قرار دادن غیرنظامیان آشکارا خواستار تشدید بحران با مقاومت اسلامی لبنان شده است. برخی کارشناسان معتقدند سفر احتمالی نتانیاهو به نیویورک که گفته می  شود به آخر هفته جاری موکول شده است، می‌تواند تأثیر مهمی در جلب نظر تیم امنیتی دولت بایدن برای آغاز عملیات زمینی در جنوب لبنان و ایجاد منطقه حائل داشته باشد.

سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان با اشاره به این موضوع، با به کار گیری لحنی تهدیدآمیز گفت که حزب الله منتظر حضور نظامی صهیونیست‌ها در جنوب لبنان است تا فرصت هدف قرار دادن مستقیم نیروهای ارتش اسرائیل فراهم شود. در عین حال سید مقاومت بر این نکته تاکید کرد که حزب الله به هیچ وجه تبادل آتش را متوقف نخواهد کرد مگر آن که اسرائیل به جنگ غزه پایان دهد.