نگاهی به اهداف ترکیه در بالکان

به گزارش روزپلاس، سفر رجب طیب اردوغان به دو کشور منطقه بالکان، یک بار دیگر نشان داد که این منطقه استراتژیک و مهم تا چه اندازه در سیاست خارجی ترکیه محل توجه است. همکاری‌های امنیتی ترکیه با کشورهای بالکان افزایش یافته و حالا انتظار می‌رود که همکاری‌های تجاری نیز به حجم بالاتری برسد.

طی چند سال گذشته، روابط ترکیه با دو کشور منطقه بالکان یعنی آلبانی و صربستان توسعه یافته و تلاش برای توسعه روابط با دیگر کشورهای این منطقه ادامه دارد.

چرا آلبانی برای ترکیه مهم است؟
برای نخستین بار، از قرن 14 میلادی، پای عثمانیان به آلبانی باز شد و این منطقه نیز به قلمروی عثمانی افزوده شد. در جریان نبرد آنکارا در دشت چوبوک بین نیروهای عثمانی سلطان بایزید یکم و تیمورلنگ فرمانروای امپراتوری تیموری، قدرت نظامی عثمانی در داخل و خارج از جمله در بالکان نیز تضعیف شد اما عثمانیان توانستند پس از سه سال، نیروی خود را بازیابی کرده و لشکریانی از نیروهای بومی آلبانی تشکیل دهند.

از آن روزگار تاکنون، آلبانی همواره برای ترکیه اهمیت امنیتی فوق العاده‌ای داشته است. برخی از رجال سیاسی و نظامی بالکان در دوران عثمانی به طور دسته جمعی به اسلام گرویدند و چند تن از آنان در دربار عثمانی صاحب قدرت و جایگاه شدند.

بسیاری از دولتمردان آلبانیایی الاصل، به ویژه خانواده کوپرولو، به مقام وزیر بزرگ رسیدند. همچنین مهمت علی پاشا اهل کاوالا که از اهالی آلبانی بود، در اوایل قرن نوزدهم کنترل مصر را به دست گرفت و با حکومت عثمانی مخالفت کرد.

او که لقب خدیو را دریافت کرده بود، در برابر پادشاه تمرد کرد و نوه هایش پایه‌های مصر مدرن را بنا نهادند. آلبانیایی‌ها آخرین ملتی در بالکان بودند که از سلطه عثمانی جدا شدند و با امضای معاهده بخارست پس از جنگ‌های بالکان در سال 1913، آلبانی استقلال خود را از امپراتوری عثمانی به دست آورد. 

در جریان سفر اردوغان به تیرانا، یک بار دیگر بر این موضوع تاکید شد که ترکیه حفظ امنیت آلبانی را برای خود به عنوان یک موضوع استراتژیک تلقی می‌کند.

ادی راما نخست وزیر آلبانی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اردوغان، اعلام کرد که قرار است مبادلات تجاری بین ترکیه و آلبانی در آینده‌ای نزدیک به 2 میلیارد یورو برسد.

او همچنین از این موضوع خبر داد که ده‌ها شرکت بزرگ عمرانی و فنی مهندسی ترکیه در آلبانی مشغول فعالیت هستند و مجموع پروژه‌های انجام شده توسط آنان از 6 میلیارد یورو فراتر رفته است.

کامیکازه، هدیه ویژه ترکیه برای آلبانی
کارخانه پهپادسازی بایکار متعلق به سلجوق بیرقدار داماد اردوغان، در چند سال گذشته، نوع کوچکی از پهپادهای مهاجم را طراحی کرده که با مواد منفجره به سوی اهداف ثابت و متحرک سقوط کرده و اصطلاحاً به عنوان پهپاد انتحاری عمل می‌کنند.

اردوغان در سفر به آلبانی، تعداد قابل توجهی از این پهپادهای انتحاری را به عنوان هدیه به تیرانا برد و ادی راما اعلام کرد که آمار قابل توجه این پهپادها به عنوان هدایای دفاعی ارزشمند، در حفظ امنیت آلبانی بسیار موثر خواهند بود.

راما در ادامه افزود: «ما از آغاز مرحله جدیدی در تقویت صنعت نظامی جمهوری آلبانی و افزایش قدرت ارتش کاملاً خرسندیم. در زمانی که جهان، دوران دیوانه‌واری را پشت سر می‌گذارد، از اهدای تعداد قابل توجهی پهپاد کامیکازه به ارتش آلبانی قدردانی می‌کنم. این هدیه‌ای است که نباید کسی را نگران کند که آلبانی به چه کسی شلیک می‌کند. این هدیه‌ای از طرف جمهوری ترکیه است با پیام بسیار واضح در رابطه با این رابطه که آلبانی شکست ناپذیر است».

راما و اردوغان همچنین در نماز جمعه و در مراسم افتتاح مسجد برادری ترک – آلبانی سخنرانی کردند.

سفر اردوغان به صربستان
کشور صربستان، دومین مقصد سفر ترکیه به بالکان بود. او به بلگراد رفته تا در کنار الکساندر ووچیچ رئیس جمهور بلند قد صربستان، در نشست کمیته شورای عالی همکاری‌های اقتصادی حضور پیدا کند.

روابط آنکارا – بلگراد در چند سال گذشته همواره در مسیر افزایش همکاری بوده و این کشور نیز، یکی دیگر از کشورهای منطقه بالکان است که با خرید پهپادهای بیرقدار و برخی دیگر از محصولات صنایع دفاعی ترکیه، عملاً با تیم اردوغان وارد یک تعامل دفاعی و امنیتی شده است.

تفاهم نامه‌های امضا شده بین ترکیه و صربستان در زمینه‌هایی همچون اقتصاد، فرهنگ، بهداشت، علم و فناوری اطلاعات، افزایش بافته و سریال‌های تلویزیونی ترکیه در صربستان، هواداران بسیاری دارند. در عین حال از سال 2015 میلادی بدین سو، موسسه یونس امره (YEE) در این کشور فعالیت می‌کند و تاکنون به 3600 نفر آموزش زبان ترکی داده است. 

نهاد موسوم به آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (TIKA) حدود 350 پروژه را در صربستان انجام داده است. این نهاد، هم به منطقه سندزاک که بوسنیایی‌ها در آن متمرکز هستند و هم به سایر مناطق صربستان کمک می‌کند.

البته کیست که نداند این موسسه در حوزه‌های اطلاعاتی نیز فعال است و هاکان فیدان وزیر کنونی امور خارجه و رییس پیشین سرویس اطلاعاتی میت ترکیه، مدت‌ها مدیر آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه در آفریقا و بالکان بوده است. 

مرکز مطالعاتی تاسام از اندیشکده‌های نزدیک به تیم اردوغان نوشته است: «صربستان جایگاهی مرکزی در سیاست خارجی ترکیه در قبال بالکان دارد. صربستان این توانایی را دارد که بر جمعیت قابل توجهی از دیاسپورای صرب در منطقه، در جمهوری صربسکا در بوسنی و هرزگوین، کوزوو، مونته نگرو و مقدونیه شمالی تأثیر بگذارد. علاوه بر این، صربستان از نظر سیاست‌های اقتصادی انرژی و سیاست‌های هویتی فدراسیون روسیه در بالکان، یک کنشگر مهم است و در توزیع انرژی در منطقه و اتحادیه اروپا نقش پیشرو دارد. نگرانی از تنش بین صربستان و جوامع آلبانیایی و بوسنیایی در منطقه و جلوگیری از شعله ور شدن مجدد بحران کوزوو و بوسنی، برای ترکیه مهم است. چرا که چنین رویدادهایی در تضاد با منافع و رفاه ترکیه و جامعه و اقلیت مسلمان و ترک ساکن در منطقه است. به همین دلیل، ترکیه روابط خوبی با صربستان ایجاد می‌کند. ترکیه به‌ عنوان عضوی از ائتلاف غربی، از روند عضویت کشورهای بالکان و صربستان در ناتو و اتحادیه اروپا حمایت می‌کند. اما در عین حال، با روابط این کشورها با کشورهایی مانند روسیه و چین مخالف نیست».

در حال حاضر، ترکیه به یکی از مهمترین قطب‌های گردشگری مردم صربستان تبدیل شده و سالانه بیش از 360 هزار نفر از این کشور به عنوان جهانگرد به ترکیه سفر می‌کنند.

حجم مبادلات تجاری ترکیه و صربستان در سال 2023 میلادی، با 2.35 میلیارد دلار رکورد جدیدی را شکست و حالا هدف این دو کشور، ارتقای همکاری تجاری به سطح 5 میلیارد دلار در سال است. همچنین سرمایه گذاری فعالان صنعتی و تجاری ترکیه در صربستان در 10 سال گذشته از یک میلیون دلار به 400 میلیون دلار افزایش یافته است.