تنوع حیات وحش، بیخ گوش مردم پایتخت!

به گزارش روزپلاس،  مستند «شهر زنده» ساخته مشترک لیلا فولادوند و محمدحسین نظری در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد و امشب از شبکه مستند سیما پخش می‌شود.

محمدحسین نظری یکی از کارگردانان این فیلم مستند ضمن معرفی سوژه آن گفت: این فیلم مستند به بررسی حیات وحش شهر تهران در مناطق گوناگون آن، از کوه‌ها تا محیط شهری می‌پردازد. مستندهای حیات وحش زیادی از مناطق مختلف کشورمان ساخته شده است، اما مستندهای حیات وحش شهری که بیانگر تنوع زیستی در دل شهرها هستند، موضوع تازه و جدیدی است که شاید عمر فیلم‌های ساخته‌شده‌‌اش به یک دهه هم نمی‌رسد. در مستند «شهر زنده» تلاش کردیم سراغ تنوع زیستی در کلانشهری برویم که شاید روی کاغذ و در گفتار، بسیاری از مردم باور نکنند که چه تنوع زیستی بالایی دارد.

وی ادامه داد: جالب است بدانید که در دوران کرونا به دلیل منع برگزاری تجمعات، خلوت‌تر شدن شهرها و ترددها، کاهش آلودگی‌های زیست محیطی، صوتی و ... بسیاری از گونه‌های جانوری دوباره به شهرها برگشتند؛ نمونه عینی این موضوع در مستندهای خارجی به تصویر کشیده شده است و ما هم در شهر زنده که بخش مهمی از تصویربرداری‌اش در همین دوران بود، همین موضوع را به تصویر کشیدیم.

نظری درباره روند تولید این مستند گفت: خانم دکتر شینا انصاری که هم‌اکنون به عنوان رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست فعالیت می‌کنند، پیشنهاد ساخت مستندی درباره آب تهران را مطرح کردند؛ ما پیشتر در مجموعه مستند «دست‌های آلوده» به این موضوع پرداخته بودیم و به همین دلیل پیشنهاد دادیم که سراغ ساخت مستندی درباره تنوع زیستی در شهر تهران برویم. شاید بسیاری از مردم باور نکنند که در فاصله کمی از جنوب شهر تهران، فلامینگوها حضور دارند و همچنین براساس فصل و اقلیم، بسیاری از حیوانات در تهران زیست می‌کنند! شهر تهران از تنوع خوبی در حوزه پرندگان، حشرات و گیاهان برخوردار است.

وی با اشاره به ایده اصلی تولید این مستند گفت: ایده اصلی این مستند این بود که هر چه قدر شهر پذیرای بهتری برای حیات وحش بشود، فضای آن برای زندگی انسان‌ها نیز سالم‌تر خواهد شد و هر چه قدر گونه‌های جانوری را از شهرها برانیم، زندگی ناسالم‌تری انتظار شهروندان را می‌کشد.

این مستندساز ضمن بیان دلیل تنوع زیستی جانوری و گیاهی در شهر تهران گفت: در اصلاحات علمی اکوسیستم، مفهومی به عنوان "اکوتون" یا "بوم‌مرز" داریم؛ بوم مرز، منطقه‌ای با ویژگی مشخص است که بین دو یا چند بوم‌سازگان (اکوسیستم) یا دو یا چند زیست‌بوم (بیوم) قرار دارد و دارای ویژگی‌های مشترکی با هریک از آن‌هاست. شهر تهران دقیقاً همین ویژگی را دارد، چرا که جنوب تهران بیابانی است و شمال آن کوهستانی و در هر منطقه آب و هوای متفاوتی دارد. همین موضوع باعث شده تا شهر تهران از تنوع زیستی بالایی برخوردار باشد.

وی اضافه کرد: براساس منابع تحقیقاتی، بیش از 500 گونه از پرندگان در ایران ثبت شده که حدود 300 گونه‌اش در تهران یافت می‌شود. این موضوع درباره حشرات و گیاهان نیز مشابه است. ما در مستند شهر زنده تلاش کردیم آمیختگی و پیوند زندگی شهری با تنوع زیستی شهر تهران و اثرات متقابل آن دو بر یکدیگر را به تصویر بکشیم.

کارگردان مستند «شهر زنده» درباره روند تحقیق و پژوهش در این مستند گفت: پیش از این، مجموعه مستند «دست‌های آلوده» را درباره بحران‌های زیست محیطی در تهران اعم از فاضلاب‌ها، فرونشست‌ها، کمبود منابع آبی و آلوده شدن آنها و ... ساخته بودیم و به همین واسطه با مزیت‌ها و کاستی‌های جغرافیایی اقلیمی شهر تهران آشنا شدیم. علاوه براین، برای ساخت مستند شهر زنده یک گروه کارشناسی 10 نفره شامل پرنده‌شناس، حشره‌شناس و ... به صورت همکار در کنار ما بودند و به صورت یک منبع پژوهشی بسیار فعال عمل می‌کردند. آنها با بررسی اتفاقات و اقلیم‌ها به ما نقشه می‌دادند که در چه فصلی، کدام گونه را می‌توانید در کجاها پیدا کنید. حضور و مشورت آنها کمک بسیار بزرگی به ما بود.

نظری درباره زمان تولید این مستند توضیح داد: این مستند در دوران اوج بحران کرونا یعنی در سال 1399 ساخته شد؛ اما علیرغم اینکه نامه مستقیم از شهرداری داشتیم و باید با ما همکاری می‌کردند، به دلیل بسته شدن بسیاری از اماکن گردشگری تفریحی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، به ما اجازه ورود نمی‌دادند. از جمله این مکان‌ها که بسته شدند و نمی‌توانستیم برای تصویربرداری واردش شویم می‌توان به دریاچه چیتگر، پارک جمشیدیه، لویزان و ... اشاره کرد. نزدیک به یک سال و نیم درگیر تصویربرداری بودیم و اوایل سال 1402، تولید این فیلم به پایان رسید. البته کمی اصلاحات فنی داشتیم و این نسخه نهایی شده از فیلم که می‌بینید در اواسط 1402 آماده شد.

او در پایان درباره عوامل تولید این مستند گفت: عوامل تولید فیلم بنابر دلایلی از جمله هزینه‌های بالای تولید فیلم مستند بسیار کوچک بود، به طوری که به جز تیم کارشناسی که یاد کردم، بقیه کارها دو نفره توسط من و خانم فولادوند انجام شد.

براساس این گزارش، مستند «شهر زنده» امشب جمعه 11 آبان ماه ساعت 21 از شبکه مستند سیما پخش می‌شود و بازپخش آن فردا شنبه 12 آبان ساعت 9 صبح و 24 خواهد بود.