نهادهای آموزشی در مسیر "توسعه آموزش قرآن"

به گزارش روزپلاس،  سال 1395 بود که «کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کریم» بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تأسیس شد و فعالیت خود را آغاز کرد. این کمیسیون به منظور تقویت و توسعه آموزش قرآن در بین تمام اقشار جامعه به ویژه در سیستم آموزشی تشکیل شد.

کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کریم با هدف گسترش آموزش‌های عمومی قرآنی و بهبود سطح فرهنگ قرآنی فعالیت می‌کند و زیر نظر شورای توسعه فرهنگ قرآنی است. با همکاری نهادهای مختلف به ویژه وزارت آموزش و پرورش و سازمان‌های فرهنگی مرتبط، به برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های آموزشی می‌پردازد. البته یکی از برنامه‌های مهم رویکرد فرابخشی و فرادستگاهی کمیسیون است تا فرهنگ قرآنی در تمام دستگاه‌های اجرایی کشور جاری شده و همه دستگاه‌ها در زمینه آموزش قرآن فعال شوند.

در جلسات اخیر این کمیسیون موضوعات مختلفی همچون ایجاد سامانه‌های هوشمند آموزش قرآن و توسعه برنامه‌های آموزشی مؤثر به خصوص برای دانش‌آموزان مورد بررسی قرار گرفته است.

در حال حاضر ریاست کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کریم بر عهده اصغر باقرزاده است که با تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب شده؛ باقرزاده در عین حال به عنوان وزیر آموزش و پرورش هم فعالیت می‌کند.

راهی برای ترویج فرهنگ قرآنی در دستگاه‌های اجرایی

کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کریم اهداف مهمی را در راستای ارتقای فرهنگ قرآنی و افزایش دسترسی عموم جامعه به آموزش‌های قرآنی دنبال می‌کند. یکی از مهمترین اهداف، گسترش سواد قرآنی است. ترویج توانایی خواندن و فهم قرآن در میان اقشار مختلف جامعه، به ویژه کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، یکی از اهداف اساسی کمیسیون است. این کار از طریق توسعه برنامه‌های آموزشی ویژه، هم در مدارس و هم در محیط‌های عمومی، پیگیری می‌شود.

محمدرضا مسیب‌زاده، دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن وزارت آموزش و پرورش، در این باره به سند راهبردی کمیسیون آموزش عمومی قرآن کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: این سند مورد تأیید و تأکید شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور از سوی حجت‌الاسلام حسینی تا اندازه زیادی متحول شده و ارتقا پیدا کرده بود و ما هم به دنبال ارتقا و انجام فعالیت‌های قرآنی در این راستا هستیم.

از سوی دیگر میکائیل باقری، مدیر کل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش، نیز با اشاره به ضرورت توجه به چشم‌انداز تربیت 10 میلیون حافظ قرآن بر اساس منویات رهبر معظم انقلاب اظهار داشت: قرآن‌آموز، مربی قرآن و محتوای آموزشی از بخش‌های مهم در برنامه رسیدن به این چشم‌انداز مهم است که موجب افزایش تعداد قرآن‌آموزان و ارتقای سطح حفظیات آنها خواهد شد.

نکته قابل توجه این است که کمیسیون به تربیت و توانمندسازی معلمان قرآن اهمیت زیادی می‌دهد تا آن‌ها بتوانند آموزش قرآن را به صورت اصولی و استاندارد به دانش‌آموزان و افراد جامعه ارائه دهند. برنامه‌هایی مانند طرح "اتقان پایه" برای توانمندسازی معلمان طراحی شده است.

در عین حال کمیسیون به استفاده از فناوری‌های نوین برای تسهیل دسترسی به منابع قرآنی و آموزش قرآن توجه دارد. یکی از برنامه‌های مطرح در این زمینه ایجاد سامانه‌های هوشمند آموزش عمومی قرآن است، که می‌تواند در ارتقای کیفیت و دسترسی به آموزش‌های قرآنی مؤثر باشد​.

ایجاد وحدت در محتوای آموزشی قرآنی نیز هدف مهم دیگری است که کمیسیون تلاش می‌کند محتواهای آموزشی و برنامه‌های قرآنی را با هدف جلوگیری از پراکندگی و تداخل در برنامه‌های مختلف، به شکل منسجم و هماهنگ طراحی و ارائه کند.

این فعالیت‌ها منجر به ترویج ارزش‌های اخلاقی و معنوی قرآنی می‌شود و از طریق برنامه‌های آموزشی به منظور انتقال مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی قرآنی به جوانان و سایر گروه‌های جامعه دنبال می‌شود تا درک عمیق‌تری از قرآن و پیام‌های آن به دست آید. این اهداف در مجموع با هدف تقویت باورهای دینی و ارتقای سطح فرهنگ قرآنی جامعه و ایجاد جامعه‌ای آگاه‌تر نسبت به آموزه‌های قرآنی برنامه‌ریزی شده‌اند.

اتقان پایه؛ ارتقاء توانمندی‌های قرآنی معلمان مقطع ابتدایی

طرح «اتقان پایه» یکی از ابتکارات کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن است که به منظور ارتقاء سواد قرآنی در نظام آموزشی ایران ایجاد شده است. این طرح به دنبال افزایش تسلط معلمان و مدیران مدارس به مفاهیم و آموزه‌های قرآنی و بهبود کیفیت آموزش قرآن در مدارس است.

میکائیل باقری، رئیس اداره نماز، قرآن و عترت وزارت آموزش و پرورش، در این باره می‌گوید: دوره ارتقاء توانمندی‌های قرآنی معلمان مقطع ابتدایی در ارتقاء سواد قرآنی این نسل بسیار مؤثر است. درواقع طرح اتقان با اجرای معاونت آموزش ابتدایی و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و با همت کمیسیون آموزش عمومی قرآن کریم و با مشارکت معاونت پرورشی و فرهنگی، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع و سایر نهاد های قرآنی در سطح تمام مناطق آموزش و پرورش کشور برای آموزگاران و عوامل مدارس ابتدایی در حال برگزاری است تا مهارت‌های حرفه‌ای آنها را در زمینه آموزش قرآن ارتقاء داده شود.

این مقام مسئول، هدف اصلی این طرح را ایجاد بستری برای آموزش عمیق و مؤثر قرآن در سیستم آموزشی کشور می‌داند و توضیح می‌دهد: طرح شامل دوره‌های آموزشی برای معلمان و مدیران است تا آنها بتوانند با دانش و مهارت‌های لازم، قرآن را به بهترین نحو به دانش‌آموزان آموزش دهند. این طرح همچنین به عنوان یک عامل انگیزشی برای معلمان عمل می‌کند و می‌تواند به نظام رتبه‌بندی معلمان افزوده شود​.

طرح اتقان در واقع پاسخی به نیازهای آموزشی جامعه است و به دنبال تأکید بر نقش قرآن به عنوان منبع اصلی علم و اخلاق در زندگی روزمره دانش‌آموزان است.

اهداف و ویژگی‌های طرح اتقان پایه

آموزش و تقویت روحیه دینی معلمان و مدیران، ایجاد مواد آموزشی مناسب، فراگیری مفاهیم قرآنی و پشتیبانی از برنامه‌های آموزشی از جمله ویژگی‌های مهم طرح اتقان پایه به حساب می‌آید.

زیرا این طرح از یک سو بر آموزش معلمان و مدیران مدارس تمرکز دارد و هدف آن افزایش توانایی‌های آن‌ها در تدریس قرآن است. معلمان با تکنیک‌ها و روش‌های جدید آموزشی آشنا می‌شوند که به آن‌ها کمک می‌کند تا مفاهیم قرآن را به شکل مؤثرتر و جذاب‌تری منتقل کنند.

آن طور که رئیس اداره نماز، قرآن و عترت وزارت آموزش و پرورش توضیح می‌دهد، طرح اتقان پایه به عنوان یک عامل انگیزشی برای معلمان عمل می‌کند. این می‌تواند به افزایش کیفیت آموزش قرآن در مدارس کمک کند و همچنین موجب تشویق معلمان به ادامه تحصیل و یادگیری بیشتر در زمینه‌های مرتبط با قرآن شود.

او تصریح می‌کند: این طرح همچنین شامل توسعه و تأمین منابع آموزشی و مواد درسی مرتبط با قرآن می‌شود که برای استفاده در کلاس‌ها مناسب باشند. هدف دیگر هم ترویج و آموزش مفاهیم قرآنی در بین دانش‌آموزان است که این آموزش‌ها می‌تواند شامل تدریس مفاهیم اخلاقی و اجتماعی قرآنی باشد که برای توسعه شخصیت و هویت دینی دانش‌آموزان حیاتی است.

به گفته این مقام مسئول، طرح اتقان پایه به دنبال هماهنگی با سایر برنامه‌ها و طرح‌های آموزشی در کشور است تا یک شبکه یکپارچه برای آموزش قرآن ایجاد شود. طرح با هدف نهادینه‌سازی فرهنگ قرآنی در جامعه و تقویت هویت دینی جوانان طراحی شده و به عنوان یک پروژه کلیدی در راستای اهداف کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن به حساب می‌آید.