راهبردهای روسیه در منطقه غرب آسیا برای حفظ قدرت جهانی

به گزارش روزپلاس، غرب آسیا به‌ عنوان یکی از مناطق استراتژیک جهان، همواره کانون توجه قدرت‌های بزرگ بوده است. این منطقه با دارا بودن ذخایر عظیم نفت و گاز، مسیرهای ترانزیتی مهم و بحران‌های سیاسی و اجتماعی مداوم، همواره نقش مهمی در سیاست جهانی ایفا کرده است.

روسیه به‌ عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ جهانی، منافع اقتصادی و نظامی قابل‌توجهی در غرب آسیا دارد و تلاش می‌کند با تعامل و نفوذ در کشورهای منطقه، این منافع را حفظ و گسترش دهد. در این نوشتار، به بررسی ابعاد مختلف منافع اقتصادی و نظامی روسیه در غرب آسیا و نقش تعامل با کشورهای منطقه در تحقق این منافع پرداخته شده است.

منافع اقتصادی روسیه در خاورمیانه

انرژی غرب آسیا با دارا بودن بخش عمده‌ای از ذخایر نفت و گاز جهان، منطقه‌ای حیاتی برای روسیه است که خود به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت و گاز شناخته می‌شود.

روسیه به‌ دنبال همکاری با کشورهای منطقه، به‌ ویژه کشورهای عضو اوپک است تا از تأثیر نوسانات قیمت نفت بر اقتصاد خود بکاهد. همکاری‌هایی چون «اوپک پلاس» که روسیه در آن نقش مهمی ایفا می‌کند، به مسکو کمک کرده تا ضمن کنترل و تنظیم تولید نفت، نفوذ خود را در بازار انرژی جهانی افزایش دهد.

سرمایه‌گذاری و تجارت؛ روسیه در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با کشورهای غرب آسیا همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را توسعه دهد. قراردادهای تجاری در بخش‌هایی چون فناوری، زیرساخت‌ها، ساخت‌ و ساز و صنعت با کشورهای منطقه، به روسیه امکان می‌دهد تا اقتصاد خود را تنوع بخشد و به بازارهای جدید دسترسی پیدا کند.

به‌ ویژه در کشورهایی مانند ایران، مصر و امارات، روسیه توانسته پروژه‌های مشترک اقتصادی را به نتیجه برساند که در راستای اهداف تجاری و اقتصادی آن کشورها و افزایش نفوذ روسیه در منطقه است.

فروش تسلیحات؛ بازار تسلیحات نیز یکی از منابع مهم درآمد اقتصادی روسیه در غرب آسیا به شمار می‌رود. روسیه با فروش تسلیحات به کشورهای مختلف منطقه از جمله سوریه، عراق، ایران و مصر، توانسته بخش مهمی از نیازهای بودجه‌ای خود را تأمین کند.

این فروش‌ها علاوه بر درآمدزایی، به روسیه امکان می‌دهد تا با تأمین نیازهای دفاعی کشورهای منطقه، نفوذ نظامی و سیاسی خود را نیز تقویت کند.

صنعت گردشگری: غرب آسیا به‌ عنوان یک مقصد جذاب برای گردشگران روس، به‌ویژه پس از بهبود روابط روسیه با کشورهایی چون مصر و امارات، به یک منبع درآمد مهم تبدیل شده است. شهرهایی چون دبی و شرم‌الشیخ مقصد اصلی گردشگران روس هستند و سفرهای توریستی بین روسیه و کشورهای غرب آسیا نه تنها به اقتصاد روسیه کمک می‌کند، بلکه به ایجاد روابط فرهنگی و مردمی نیز کمک می‌کند.

منافع نظامی

حضور نظامی و استراتژیک؛ حضور نظامی روسیه در غرب آسیا به‌ ویژه در سوریه، یکی از ابعاد اصلی سیاست خارجی این کشور است.

پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه به مسکو امکان می‌دهند تا کنترل بیشتری بر منطقه غرب آسیا و شرق مدیترانه داشته باشد و از منافع نظامی و امنیتی خود محافظت کند. این حضور همچنین به روسیه اجازه می‌دهد تا در صورت نیاز بتواند به سرعت واکنش نشان دهد و نفوذ خود را در منطقه تقویت کند.

مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی؛ غرب آسیا یکی از مناطقی است که با معضل فعالیت گروه‌های تروریستی دست به گریبان است و روسیه نیز از تهدیدات ناشی از این گروه‌ها بی‌نصیب نبوده است. روسیه با همکاری کشورهای منطقه در مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی، به دنبال کاهش تهدیدات امنیتی برای خود است.

از سوی دیگر، این مبارزه به روسیه فرصتی می‌دهد تا روابط خود با کشورهای منطقه را تقویت کند و با ایجاد هماهنگی‌های نظامی و امنیتی، نفوذ خود را در این بخش گسترش دهد.

همکاری‌های نظامی و امنیتی؛ روس‌ها به‌ طور فزاینده‌ای به همکاری‌های نظامی و امنیتی با کشورهای غرب آسیا پرداخته‌اند. توافقات نظامی و همکاری‌های اطلاعاتی با کشورهایی چون ایران، عراق و سوریه به روسیه امکان می‌دهند تا نه‌ تنها منافع امنیتی خود را تأمین کند بلکه با ایجاد یک بلوک امنیتی، در برابر نفوذ کشورهای غربی ایستادگی کند.

این همکاری‌ها به روسیه اجازه می‌دهند تا در معادلات نظامی و امنیتی منطقه نقش موثری ایفا کند.

توازن قدرت در برابر غرب؛ یکی از اهداف روسیه در غرب آسیا، مقابله با نفوذ ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی است. حضور نظامی و همکاری با کشورهای منطقه به مسکو امکان می‌دهد تا به‌ عنوان یک بازیگر قدرتمند در برابر غرب ایستادگی کند و با حمایت از کشورهای مخالف آمریکا، توازن قوا را در منطقه به نفع خود تغییر دهد. این سیاست به روسیه فرصت می‌دهد تا در مذاکرات بین‌المللی و معادلات قدرت جهانی، دست بالاتری داشته باشد و در سطح بین‌المللی به‌ عنوان یک قدرت مؤثر شناخته شود.

تعامل با کشورهای غرب آسیا

ایران؛ ایران یکی از مهمترین شرکای استراتژیک روسیه در منطهق است. روابط میان دو کشور علاوه بر همکاری‌های اقتصادی، شامل همکاری‌های نظامی و امنیتی نیز می‌شود. ایران به دلیل نقش مهمی که در جبهه مقاومت در برابر سیاست‌های آمریکا دارد، برای روسیه یک شریک مهم به شمار می‌آید. همکاری‌های مشترک در سوریه و حمایت متقابل در مسائل منطقه‌ای از جمله مواردی هستند که روابط ایران و روسیه را تقویت کرده‌اند.

سوریه؛ سوریه به‌ عنوان پایگاه اصلی نظامی روسیه در غرب آسیا، نقشی کلیدی در تحقق منافع نظامی مسکو ایفا می‌کند. روسیه با حمایت نظامی از حکومت سوریه در طول بحران‌های اخیر، توانسته حضور نظامی خود را در منطقه تثبیت و به‌ عنوان یکی از بازیگران اصلی در حل بحران سوریه نقش‌آفرینی کند. این حمایت همچنین به روسیه فرصت می‌دهد تا قدرت خود را در برابر آمریکا و متحدانش در منطقه به رخ بکشد.

ترکیه؛ ترکیه به‌ عنوان یک قدرت منطقه‌ای و عضو ناتو، یک شریک مهم و در عین حال یک رقیب استراتژیک برای روسیه در منطقه است. با وجود اختلافات میان دو کشور در برخی مسائل مانند سوریه، 2 کشور توانسته‌اند در حوزه‌های اقتصادی و نظامی همکاری‌های دوجانبه‌ای برقرار کنند. روسیه با ترکیه در پروژه‌های اقتصادی چون خط لوله «ترک‌استریم» و همکاری‌های نظامی از جمله خرید سامانه‌های دفاع موشکی اس-400، تعامل داشته است.

کشورهای حاشیه خلیج فارس؛ کشورهای حاشیه خلیج فارس، به‌ ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، برای روسیه اهمیت اقتصادی و سیاسی زیادی دارند. این کشورها علاوه بر نقش حیاتی در بازار نفت، می‌توانند به روسیه در کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های غرب کمک کنند. روسیه تلاش کرده تا با ایجاد روابط اقتصادی و حتی نظامی با این کشورها، به عنوان یک هم‌پیمان و شریک در منطقه ظاهر شود.

با توجه به مطالب بیان شده اینطور به نظر می رسد که روسیه با توجه به منافع اقتصادی و نظامی گسترده خود، تلاش می‌کند حضور و نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد. این کشور با همکاری‌های اقتصادی و نظامی با کشورهای مختلف منطقه، به دنبال افزایش درآمدهای اقتصادی، حفظ امنیت خود و مقابله با نفوذ غرب است.

سیاست‌های روسیه در خاورمیانه به آن امکان می‌دهند تا به‌ عنوان یک قدرت جهانی نقش‌آفرینی کند و در معادلات جهانی و منطقه‌ای جایگاهی ویژه داشته باشد.