اهداف بلندپروازانه ترکیه درباره انرژی و تغییرات اقلیمی

به گزارش روزپلاس، اجلاس کاپ 29 جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از مهمترین نشست‌های جهان درباره محیط زیست، تغییرات اقلیمی و مبارزه با آلایندگی هوا، با حواشی فراوانی همراه بود.

یکی از مهمترین حواشی این نشست، افشاگری چند رسانه بین‌المللی درباره وزارت انرژی کشور میزبان بود. بر اساس گزارش‌های افشا شده، جمهوری آذربایجان برخلاف ادعاهایی که درباره تلاش برای کاستن از استخراج سوخت‌های فسیلی مطرح کرده، به چند ایمیل ناشناس پاسخ رسمی داده و برای همکاری گسترده و فزاینده در حوزه نفت و گاز، چراغ سبز نشان داده است.

به نظر می‌رسد که ترکیه نیز در این زمینه از روند دیپلماتیک جمهوری آذربایجان تبعیت می‌کند. اگر چه ترکیه برخلاف جمهوری آذربایجان دارای منابع غنی نفت و گاز نیست، اما در ظاهر امر و بر روی بخش آشکار صحنه از مبارزه با آلودگی محیط زیست حرف می‌زند، ولی در باطن، اهدافی را دنبال می‌کند که در تایید تداوم استفاده از سوخت‌های فسیلی است.

حالا جهانِ ما در شرایطی به سر می‌برد که ظاهراً کشورهای مختلف، موضوع تغییرات اقلیمی را نیز همچون یک ژست روشنفکرانه و دیپلماتیک قلمداد می‌کنند که الزاماً نیازی به مراعات عملی ندارد!

ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست و این کشور، در شرایطی هدف گذاری «انتشار صفر گازهای گلخانه ای» را مطرح کرده که هنوز هم یکی از بدترین و آلاینده‌ترین انواع زغال سنگ جهان را استخراج و مصرف می‌کند. با این حال، ترکیه برای مزبانی دوره بعدی نشست مزبور، ابراز تمایل کرده است.

برنامه ترکیه برای انرژی و محیط زیست
مُراد کوروم وزیر شهرسازی و محیط زیست کابینه اردوغان، به محورها و موضوعاتی اشاره کرده که اصلی‌ترین ابعاد و اهداف نقشه راه مدیریت تغییرات اقلیمی را تشکیل می‌دهد.

اما او نشان داده که در عین حال، به دنبال کسب بودجه‌های بین‌المللی برای کنار نهادن سوخت‌های فسیلی است.

کوروم گفته است: «ما به این نیاز داریم که برای مدیریت صحیح تغییرات اقلیمی و پرهیز از به کارگیری انرژی آلاینده، گام‌های ملموس در مقیاس جهانی برداشته شود و چنین چیزی مستلزم دسترسی مستقیم به منابع مالی است که نقش بسیار مهمی دارد. اهمیت حیاتی این مساله برای کشورهایی که نمی‌توانند به منابع مالی دسترسی داشته باشند، قابل انکار نیست. تسهیل دسترسی به منابع مالی برای پاک نگه داشتن هوا و جهانی عادلانه‌تر ضروری است».

بر اساس داده‌های سازمان جهانی هواشناسی، در 50 سال گذشته بیش از 11 هزار فاجعه مربوط به آب و هوا رخ داده که بیش از 2 میلیون کشته و 4.5 تریلیون دلار خسارت اقتصادی به همراه داشته است.

یکی از انتقادات مهم در این زمینه، متوجه کشورهایی همچون هندوستان، چین و آمریکا است که مصرف سوخت فسیلی بالایی دارند. اما نام ترکیه نیز در میان کشورهایی قرار دارد که زغال سنگ بی‌کیفیت و بسیار آلاینده‌ای دارند. با این حال، مقامات آنکارا اعلام کرده‌اند که برای کنار نهادن نفت، زغال سنگ و سوخت‌های فسیلی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، برنامه‌های مهمی دارند. 

اردوغان گفت: صفر درصد!
یکی از ادعاها و اهداف بسیار بلندپروازانه ترکیه در حوزه انرژی و تغییرات اقلیمی، در متن محتوای یکی از سخنرانی‌های رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه است.

اردوغان گفته است: «ما اهداف ارزشمندی را در بخش انرژی تعیین کرده‌ایم و می‌خواهیم به انتشار گازهای گلخانه‌ای پایان دهیم. هدف ما این است که در سال 2053 میلادی، انتشار گاز گلخانه‌ای را به عدد صفر برسانیم».

ترکیه برای عمل کردن به هدف بلندپروازانه خود، یک سند استراتژی انرژی تدوین کرده که دارای 89 محور و 18 بخش است. این سند به دنبال آن است که علاوه بر دولت، مردم، بخش خصوصی و نهادهای مدنی را هم با این مساله درگیر کند.

کارِ نوشتنِ سند مزبور به مدت دو سال به طول انجامیده و دارای 3 رکن اساسی است که عبارتند از:
1.پیروی از سیاستِ اعمال بیشترین میزان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای.
2.سازگار کردن کلیه طرح‌های صنعتی، کشاورزی، تجارت و مسکن با اسناد بالادستی مدیریت تغییرات اقلیمی. 
3.فعالیت به شکل هماهنگ و فرابخشی.

گزارش وزارت شهرسازی و محیط زیست ترکیه نشان داده که اولویت‌های بالاترین میزان انتشار گازهای خطرناک در این کشور به شکل زیر است:
الف) 72 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در ترکیه مربوط به بخش انرژی و فعالیت نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها است.
ب) 13 درصد از گازهای خطرناک مربوط به بخش کشاورزی است.
ج) 3 درصد مربوط به بخش دفع و بازیابی زباله است.

همه اینها در حالی است که در 7 سال گذشته، نام ترکیه در کنار پاکستان، به عنوان کشورهایی مطرح شده که با خرید و واردات هزاران تن زباله از کشورهای اروپایی و دست زدن به عملیات بازیافت به شیوه های فاقد استاندارد، گازها و آلودگی‌های بسیاری را روانه‌ محیط زیست می‌کند. 

البته ذکر این نکته نیز لازم است که ترکیه، در کنار بسیاری از رفتارها و اقدامات سلبی و منفی، برخی اقدامات ایجابی نیز انجام داده است. به عنوان مثال، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیه به 59 درصد رسیده که در این زمینه رتبه پنجم اروپا و یازدهم جهان را به خود اختصاص داده است.

ترکیه به دنبال آن است که در کنار استفاده از انرژی خورشیدی و بادی، ظرفیت هسته‌ای را نیز به جایی برساند که تقریباً 80 درصد از انرژی مورد استفاده در سطح ملی، بدون انتشار کربن باشد.

در سه بخش به شدت آلاینده، ترکیه به دنبال اهداف بلندپروازانه است. چرا که می‌خواهد کاهش 93 درصدی آلاینده سیمان، کاهش 99 درصدی آلاینده‌های آهن و فولاد و کاهش 75 درصدی آلاینده‌ها در آلومینیوم را عملی کند.

در کنار این اقدامات، قرار است نرخ تولید داخلی خودروهای برقی تا سال 2035 به 75 درصد افزایش یابد که البته بعید است چنین اهدافی محقق شود. چرا که ترکیه برای تامین باطری خودروهای برقی با مشکلات بزرگی روبروست و خودروی ملی برقی ترکیه نیز، قیمت تمام شده بالایی دارد و مورد استقبال مردم قرار نگرفته است. 

قرار است ترکیه در بخش حمل و نقل، تا سال 2053 میلادی با احداث 7 هزار کیلومتر راه آهن برای قطار سریع السیر، سهم حمل و نقل پاک در لجستیک را از 5 درصد به 22 درصد افزایش دهد و تعداد خودروهای برقی تا سال 2035 به 4 میلیون و 200 هزار دستگاه برسد و میزان بازیافت زباله نیز به 70 درصد برسد که البته رقم ایده آل و خوشبینانه‌ای است.