دیدار فشرده نظامیان ارشد آذربایجان و ترکیه؛ نگرانی ارمنستان

به گزارش روزپلاس، در روزهای اخیر، نظامیان ارشد جمهوری آذربایجان و ترکیه دیدارهای فشرده‌ای داشته و بر اهمیت رزمایش‌های مشترک و همکاری‌های نظامی عمیق‌تر تأکید کرده‌اند.

«حکمت حاجی‌اف»، دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان، در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس درباره سفر به ترکیه نوشت: «ما وضعیت در خاورمیانه و قفقاز جنوبی را بررسی و روابط دوطرفه خود را مورد بازبینی قرار دادیم.»

این دیدارهای فشرده میان آنکارا و باکو چه پیامدهایی برای ارمنستان دارد؟ آیا با توجه به تحولات سوریه و درخواست‌های مکرر جمهوری آذربایجان و همچنین وضعیت فعلی مذاکرات صلح که در آن طرفین بر سر مسائل اختلافی به توافق نرسیده‌اند، خطر اقدام نظامی علیه ارمنستان وجود دارد؟

این دیدارها و همکاری‌های نظامی میان جمهوری آذربایجان و ترکیه می‌تواند به‌عنوان هشداری برای ارمنستان تلقی شود.

در شرایطی که مذاکرات صلح ارمنستان و جمهوری آذربایجان به بن‌بست رسیده و باکو به‌طور مکرر خواسته‌های خود را مطرح می‌کند، احتمال اقدام نظامی علیه ارمنستان در صورت عدم پذیرش این خواسته‌ها وجود دارد.

همچنین، تحولات سوریه و احتمال تغییر توازن قدرت در منطقه نیز می‌تواند بر تصمیمات جمهوری آذربایجان و ترکیه تأثیر بگذارد.

دیدارهای فشرده نظامیان ارشد آذربایجان و ترکیه و نگرانی‌ها درباره‌ی امنیت ارمنستان

«هاکوب بادالیان» تحلیلگر سیاسی، با بیان اینکه این دیدارها و گفتگوهای فشرده میان آنکارا و باکو برای ارمنستان خطرناک است، گفت: «این دیدارها حداقل این زمینه را فراهم می‌کند که درباره سناریوهایی که می‌توانند تهدیدی برای ارمنستان باشند، صحبت کنیم.»

به گفته او، «در مرز ارمنستان و آذربایجان ممکن است تنش و درگیری رخ دهد، هرچند در مقیاس کوچک، فقط به این دلیل که آذربایجان چیز جدیدی از ارمنستان بگیرد. این به‌هیچ‌وجه به معنای وجود خطرات بزرگ و منطقه‌ای نیست. حتی خطر عملیات نظامی در مقیاس محدود در مرز نیز وجود دارد که البته می‌تواند برای ارمنستان بسیار نگران‌کننده باشد.»

با توجه به موفقیت ترکیه در سوریه، کدام طرف در این منطقه بیشتر به دنبال فعالیت نظامی است؟ آیا ترکیه می‌خواهد نفوذ و مواضع خود را گسترش دهد یا جمهوری آذربایجان سعی دارد از وضعیت استفاده کرده و خواسته‌های خود را به ارمنستان تحمیل کند؟

بادالیان در این باره گفت: «توجه داشته باشید که علی‌اف به اردوغان قول داده که در سوریه از او حمایت کند و در مسائل انسانی و غیره در کنار ترکیه باشد و به‌هیچ‌وجه بعید نیست که آذربایجان در اینجا انتظار داشته باشد که ترکیه نیز در کنار او در مورد خواسته‌هایش، یعنی خواسته‌هایش در قبال ارمنستان، باشد.»

بادالیان این احتمال را که جمهوری آذربایجان با استفاده از فرصت به دنبال دریافت حمایت از آنکارا و اقدام باشد، رد نمی‌کند.

به گفته او، «میزان این خواسته‌ها اهمیت ندارد. آذربایجان این رویکرد را دارد که هر چه می‌تواند و هر چقدر می‌تواند از ارمنستان بگیرد، از یک تپه گرفته تا یک جاده کامل یا یک کریدور.»

در همین حال که این دیدارها و گفتگوهای فشرده میان آنکارا و باکو در جریان است، «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه، اعلام کرده که آن‌ها می‌خواهند «فرصت تاریخی ایجاد شده در منطقه» به امضای توافقنامه صلح میان باکو و ایروان کمک کند.

در این شرایط و در میان این دیدارها و گفتگوها، جمهوری آذربایجان همچنان به ارمنستان درخواست‌هایی ارائه می‌کند.

درخواست برای اصلاح قانون اساسی ارمنستان اخیراً بار دیگر از سوی باکو مطرح شده و گفته شده است که این موضوع مانعی برای دستیابی به صلح است. آن‌ها می‌خواهند که اشاره به «اعلامیه استقلال» که در آن به اتحاد ارمنستان و قره‌باغ اشاره شده است، از قانون اساسی ارمنستان حذف شود.

«نیکول پاشینیان»، نخست‌وزیر ارمنستان، در واکنش به این درخواست بار دیگر یادآوری کرد که ارمنستان هیچ‌گونه ادعای ارضی علیه کشورهای همسایه ندارد.

باکو همچنین با حضور ناظران اتحادیه اروپا در مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان مخالف است و از بروکسل می‌خواهد که به مأموریت خود پایان دهد.

این تحولات نشان می‌دهد که با وجود اظهارات مثبت درباره صلح، هنوز اختلافات جدی میان طرفین وجود دارد و جمهوری آذربایجان با اعمال فشار بر ارمنستان، به دنبال پیشبرد اهداف خود است.

تحلیل کارشناس روسی از دیدارهای نظامیان ارشد آذربایجان و ترکیه

«آندری آرشف»، تحلیلگر روسی، با اشاره اینکه جمهوری آذربایجان دیپلماسی فعالی را دنبال می‌کند که به معنای «واکنش فوری به وضعیت جدید در خاورمیانه» و نیاز به اتخاذ موضع جدید است، گفت:«طبیعتاً آذربایجان می‌خواهد هرگونه وضعیتی را با منافع خود هماهنگ کند.»

به گفته او، «آنچه در سوریه آغاز شده، می‌تواند پیامدهای غیرقابل‌پیش‌بینی برای ترکیه نیز داشته باشد که سقوط دولت بشار اسد به نفع آن بود؛ اما بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که شاید با سقوط اسد چیزی تمام نمی‌شود، بلکه چیزی آغاز می‌شود و شاید این آغاز جنگ داخلی جدی و طولانی‌مدت در سوریه با پیامدهای مختلف برای ایران، عراق یا ترکیه باشد.»

به گفته این کارشناس، «هرگونه پیامد برای ترکیه به‌طور مستقیم با آذربایجان و منافع استراتژیک این کشور در قفقاز جنوبی نیز مرتبط است. آذربایجان بدون حمایت ترکیه نمی‌تواند هیچ‌گونه روند جدی را دنبال کند، بنابراین هرگونه روندی با مشارکت ترکیه بسیار مهم است.»

آرشف با اشاره به اینکه بریتانیا به‌عنوان بازیگر کلیدی در منطقه اروپا و شریک مهم جمهوری آذربایجان، از تمایل خود برای افزایش نقش در خاورمیانه خبر داده است، گفت: «بریتانیا نفوذ قابل‌توجهی بر ترکیه و آذربایجان در مناطق تحت نفوذ آن‌ها دارد. وزیر امور خارجه آمریکا به آنکارا و بغداد سفر کرده است، یعنی می‌بینیم که روندهای مهمی، تماس‌ها و تغییر مواضع در حال رخ دادن است که قابل پیش‌بینی بود. آذربایجان نیز با توجه به اولویت‌های خود در قفقاز جنوبی و در زمینه تقابل با ایروان، این کار را انجام می‌دهد. چرا تقابل؟ زیرا این تقابل ادامه دارد و طرفین از روند صلح فاصله گرفته‌اند.»

به گفته این تحلیلگر روسی، «در حال حاضر در روند ایروان-باکو یک توقف خطرناک که با اتهامات و اختلافات همراه است، مشاهده می‌شود. در واقع، هیچ‌گونه مانعی برای دیدار و ادامه مذاکرات توسط طرفین وجود ندارد، اما این اتفاق نمی‌افتد و در عوض، اتهامات و درخواست‌هایی عمدتاً از سوی آذربایجان مطرح می‌شود و اراده سیاسی برای امضای هرچه سریع‌تر توافقنامه وجود ندارد. این به معنای آن است که آذربایجان می‌خواهد از این روند چیزهای بیشتری به دست آورد و به همین دلیل، به‌طور مداوم درخواست‌های مختلفی مطرح یا بیانیه‌هایی صادر می‌شود که در چارچوب یک روند منطقی نمی‌گنجد. یکی از دلایل اصلی این امر، وضعیتی است که در روابط خارجی ارمنستان ایجاد شده است، یعنی بی‌ثباتی پیرامون ارمنستان در زمینه خارجی، نبود شرکای قابل‌اعتماد در شرایطی که دولت ارمنستان از روابط فعال و متحدانه با روسیه و همچنین از سازمان پیمان امنیت جمعی دست کشیده است.»