سلاح پنهان فلسطین/ چگونه قلم‌ها می‌توانند جهان را تکان دهند؟

به گزارش روزپلاس، ادبیات مقاومت را می‌توان از وجهی به پیش و پس از طوفان‌الاقصی تقسیم کرد. واقعه‌ای که در 7 اکتبر 2023 رخ داد، رنگ دیگری به موضوع فلسطین در ادبیات و نگاه اهالی قلم بخشید، کمترین اثر آن، معطوف شدن توجه اهالی قلم و فرهنگ از سراسر جهان به موضوع فلسطین است. جهان سال‌هاست چنین اتفاق‌نظری را میان نویسندگان از کشورهای مختلف با مذهب و آیین‌های متفاوت و زبان‌های گوناگون به خود ندیده بود.

نوشتن از فلسطین و زنده نگاه داشتن آرمان مردم آن در یک سال و چند ماه گذشته از مرزهای جغرافیایی فراتر رفته و به یک دغدغه جهانی تبدیل شده است، با این حال به نظر می‌رسد در قیاس با حجم اتفاقات تلخی که در فلسطین به ویژه در یک سال و چندماه گذشته رخ داده، اندک است.

جایزه جهانی ادبیات فلسطین که امسال دومین دوره خود را برگزار کرد، از جمله رویدادهای ادبی است که تلاش دارد نظر نویسندگان و اهالی قلم در سطح بین‌الملل را با سمت مسئله فلسطین جلب کند. کتاب "راز سنگ سرخ"، اثر سیدمهدی موسوی، از جمله آثار مطرح شده در این دوره به عنوان برگزیده‌ بخش کودک بود. موسوی در گفت‌وگویی از دغدغه‌های خود برای نگارش این کتاب گفت که در ادامه می‌خوانید:

*چه چیزی باعث شد کتاب «راز سنگ سرخ» را بنویسید؟

با اتفاقاتی که در چند سال اخیر در جبهه مقاومت به وقوع پیوسته، علاقه‌مند بودم در این مسیر گامی بردارم که با گذشت زمان این علاقه تبدیل به دغدغه شد و با یک ایده داستانی شروع شد. بعد از آن با تشویق دوستان خوب نویسنده‌ام مصمم شدم این ایده را پرورش بدهم و این کتاب را قلم بزنم.

*کمی از این کتاب برایمان بگویید.

کتاب «راز سنگ سرخ» برای گروه سنی کودک و نوجوان به نگارش درآمده است. این کتاب در سه جلد تدوین شده و هر جلدش اسم خاصی دارد: کتاب اول با نام «دشمن یک چشم»، کتاب دوم با عنوان «الماس شاهزاده» و کتاب سوم به اسم «اشک شیطان».

جلد اول و دوم علاوه بر زبان فارسی به زبان‌های عربی، اسپانیولی، اردو و پشتو نیز ترجمه و چاپ شده و جلد سوم نیز در حال حاضر به زبان عربی و فارسی منتشر شده است. اتفاقات داستانی این کتاب در دنیای پرندگان رقم می‌خورد. قهرمان داستان هدهدی است به نام هاما که از نسل هدهد حضرت سلیمان است و در یمن زندگی می‌کند.

سنگ سرخ ارزشمندی نسل به نسل از حضرت سلیمان به این هدهد تیزپر رسیده، اما جغدی به شدت دنبال دزدیدن این سنگ است. ماجرای دزدیدن سنگ و پس گرفتن آن و اتفاقات رقم‌خورده در این میان باعث میشود که سرنوشت هاما به سرنوشت انسان‌ها گره بخورد. اتفاقات داستانی جلد اول در یمن، جلد دوم در حجاز و جلد سوم در فلسطین رقم می‌خورد.

*بعد از دریافت خبر برگزیده شدن کتابتان در جایزه‌ای در سطح بین‌المللی چه حسی داشتید؟

خیلی خوشحال شدم؛ چون زمان زیادی برای به سامان رسیدن این سه جلد صرف کرده بودم. از طرف دیگر دوستان بنیاد افرا برای چاپ و ترجمه این کتاب حمایت‌های لازم را انجام دادند. خوشحالم که با این اتفاق خوبی که برای کتاب افتاد، شرمنده دوستان بنیاد افرا نشدم. در مجموع خیلی خوشحال و خرسندم که آن زحمات به ثمر رسید.

*شما به عنوان یکی از برگزیدگان این جایزه تا پیش از کسب مقام تا چه میزان با جایزه جهانی ادبیات فلسطین آشنا بودید؟

از طریق یکی از دوستان ادیب و شاعرم با این جشنواره و اهدافش و گستره جغرافیایی بین‌المللی‌اش آشنا شدم. همیشه گوشه ذهنم این بود که این مجموعه «راز سنگ سرخ» را به این جشنواره برسانم و آن را در محک داوری قرار بدهم.

*در سال‌های قبل و پس از انقلاب غفلتی تاریخی در تولید کتاب‌های ادبی صورت گرفته است. به نظر شما وجود جایزه جهانی ادبیات فلسطین تا چه اندازه در پر کردن این خلأ تاریخی تاثیر دارد؟

تولید آثار مکتوب لوازم و مختصات خودش را دارد. کتاب‌هایی که تا به حال در حوزه مقاومت فلسطین نگاشته شده، کافی نیست.

این جشنواره می‌تواند انگیزه نویسندگان و شاعران و هنرمندان دیگر را برای تولید آثار فاخرتر در ابعاد جهانی تقویت کند.

*اهمیت روایت فلسطین در بستر کتاب، در مقایسه با انواع دیگر رسانه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

روایت دردها و آلام مردم فلسطین فقط با شناخت رژیم صهیونیستی و نیات شوم و روش‌های غیرانسانی آن‌ها قابل تحقق است. شناختن اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت دشمن زیاده‌خواه و کودک‌کش اسرائیل اگر در قالب کتاب و به شکلی هنرمندانه بازگو شود، در کنار مرثیه‌خوانی و همدردی با رنج‌های مردم فلسطین نوعی خیزش در حوزه خرد و آگاهی مردم دنیا نسبت به این ماجرا ایجاد می‌کند. قطعا شناساندن کتاب‌های خوب در این زمینه خوراک محتوایی برای رشته‌های دیگر هنری نیز فراهم می‌کند.

*از دیدگاه شما، ادبیات چه نقشی در بازگشت مسئله فلسطین به کانون توجهات مردم جهان دارد؟

ادبیات با زبان و بیان عاطفی و احساسی و استعاری خود می‌تواند زوایای پنهان مسئله فلسطین را واکاوی کند. ادبیات قادر است تلخ‌ترین اتفاقات را با شیواترین و زیباترین بیان‌ها به مخاطبان منتقل کند و کژی‌ها و ناراستی‌ها را با درست‌ترین و روشمندترین شیوه‌های بیانی آشکار کند؛ به طوری که مخاطب هم متأثر بشود و هم بینش و بصیرت و معرفت به عمق این جریان ها پیدا کند.

*چگونه می‌توان مسیر تولید کتاب و آثار ادبی با موضوع فلسطین را تقویت کرد؟

برای تقویت مسیر تولید کتاب و آثار ادبی در این حوزه باید از نظر کارشناسان زبده و تحلیلگران فرهنگی تراز استمداد گرفت. در عین حال نویسندگان باید مواجهه مستقیم‌تری با حقایق میدانی داشته باشند. از طرفی حمایت‌های لازم برای چاپ کتاب‌ها و ایجاد انگیزه‌های معرفتی نیز بسیار مهم است.

*به نظر شما رسالت اهالی قلم در مسئله فلسطین چیست؟

رسالت اهل قلم در رابطه با مسئله فلسطین کنشگری است. نویسندگان باید در کنار فراگیری سواد رسانه‌ای و معرفت‌افزایی به شکل کنشگرانه پیشتاز این عرصه باشند و دربرابر این مسئله مهم سکوت نکنند و در طرف درست تاریخ بایستند.

*پیام یا سخنی با نویسندگانی که درقبال فلسطین احساس تعهد می‌کنند، دارید؟

نویسندگانی که در قبال فلسطین احساس تعهد و دغدغه دارند باید دل به دریا بزنند و هر کدام گوشه‌ای از بار برزمین‌مانده را بردارند و در این مسیر احساس یأس و خستگی نکنند. ورود به این عرصه مطمئناً مصداق بارز جهاد تبیین است.