اهداف پنهان در پس اظهارات تند علی‌اف علیه روسیه

به گزارش روزپلاس، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در مصاحبه‌ای با تلویزیون آذربایجان در تاریخ 29 دسامبر، ادعاهایی را علیه روسیه در خصوص سقوط هواپیمای مسافربری مطرح کرد.

علی‌اف در این مصاحبه گفت که هواپیمایی که در مسیر باکو به گروزنی در حال پرواز بود، در خاک روسیه و در نزدیکی گروزنی مورد اصابت قرار گرفت و کنترل خود را از دست داد.

وی با بیان اینکه هواپیما در اثر شلیک از زمین آسیب دیده و با استفاده از جنگ الکترونیک از کنترل خارج شده است، «فرضیه برخورد با پرندگان» را که در ابتدا مطرح شده بود، رد کرد.

الهام علی‌اف گفت: «این به وضوح نشان می‌دهد که طرف روسی قصد لاپوشانی موضوع را دارد و البته این کار به نفع هیچ‌کس نیست.»

این مصاحبه علی‌اف یک روز پس از گفتگوی تلفنی او با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، انجام شد. در تاریخ 28 دسامبر، ولادیمیر پوتین در تماسی با علی‌اف، به خاطر سقوط هواپیما در آسمان روسیه عذرخواهی کرد؛ اما او مسئولیت کشورش در قبال این فاجعه را نپذیرفت. در این گفتگو، روسای جمهور دو کشور درباره بررسی کامل و دقیق این حادثه و مجازات عاملان آن گفتگو کردند.

انتشار اظهارات تند علی‌اف پس از تماس و عذرخواهی پوتین، سؤالاتی را در جامعه بین‌الملل ایجاد کرده است؛ زیرا علی‌اف جملاتی مانند «متأسفانه در سه روز اول، ما به جز فرضیه‌های پوچ و بی‌اساس از روسیه چیز دیگری نشنیدیم. جراحات ناشی از ترکش‌ها بر روی مسافران و خدمه پرواز قابل‌مشاهده است. نسبت دادن این موضوع به پرندگان یا انفجار کپسول گاز، هم غیرمنطقی و هم غیرانسانی است» را بیان کرد.

اگرچه رسانه‌های طرفدار دولت آذربایجان، این سخنان را نشانه قاطعیت و اراده سیاسی علی‌اف تفسیر کرده‌اند، اما نظرات مخالفی نیز وجود دارد. بسیاری بر این باورند که این سخنان با هدف آرام کردن انتقادات تند علیه روسیه در افکار عمومی آذربایجان بیان شده و حتی برخی این مصاحبه را «هماهنگ شده» می‌دانند.

«رئوف میرقدیروف» تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه با میدان تی‌وی گفت که از سوی رهبری روسیه، به معنای واقعی، پذیرش و اعتراف به این حادثه وجود ندارد. به گفته وی، عذرخواهی پوتین نیز صرفاً به دلیل وقوع حادثه در آسمان روسیه بوده است.

میرقدیروف افزود: «یعنی هنوز هیچ اعتراف جدی وجود ندارد. آن‌ها می‌توانند اوکراین را مقصر این حادثه معرفی کنند. من امروز در مقاله خود نوشتم که اولین کسانی که از این حادثه مطلع شدند، طرف روسی بود. آن‌ها حتی نیازی به بازرسی هواپیما نداشتند، زیرا همه هواپیماها به طور مستقل پرواز نمی‌کنند، آن‌ها به طور مداوم توسط دیسپچرها از مراکز کنترل زمینی نظارت می‌شوند. اگر برخوردی رخ دهد، در همان لحظه بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌شود و نتیجه مشخص می‌شود؛ بنابراین، این اطلاعات در اختیار نهادهای امنیتی روسیه بود. احتمالاً آن‌ها سعی کرده‌اند این اطلاعات را تغییر دهند یا کاری انجام دهند که ما از آن بی‌اطلاع باشیم؛ اما در هر صورت، نیروهای هوایی روسیه می‌دانستند که چه چیزی را مورد هدف قرار داده‌اند و از همان ابتدا می‌دانستند که یک هواپیمای مسافربری را ساقط کرده‌اند. پوتین نیز این را به خوبی می‌دانست و کسی که می‌خواست موضوع را لاپوشانی کند، خود پوتین بود؛ زیرا بدون اطلاع نهادهای امنیتی، نمی‌توان اطلاعات گمراه‌کننده منتشر کرد و این نهادها تحت کنترل پوتین هستند.»

میرقدیروف در ادامه مصاحبه خود، با اشاره به ادعاهای علی‌اف علیه روسیه، این اظهارات را «تا حدودی با تأخیر» دانست.

وی گفت: «به نظر من، بیانیه رئیس‌جمهور تا حدودی با تأخیر منتشر شد. 4 روز از حادثه گذشته و رئیس‌جمهور تازه امروز نظرات خود را بیان کرده است. در این مدت، مذاکرات مختلفی بین مقامات آذربایجان و روسیه انجام شده است. همان‌طور که می‌دانید، رئیس‌جمهور روسیه خودش با رئیس‌جمهور آذربایجان تماس گرفت. مذاکراتی در سطح وزرای امور خارجه انجام شد. همچنین، همه ما به خوبی می‌دانیم که مذاکراتی از طریق کانال‌های مختلف در جریان است و ارتباطاتی بین نهادهای امنیتی وجود دارد. تنها پس از آنکه رفتار بی‌شرمانه طرف روسی برای همه جهان آشکار شد، این بیانیه سیاسی را تا حدودی با تأخیر می‌دانم. این یک جنبه از موضوع است.»

میرقدیروف با بیان اینکه رفتار مسکو نشان‌دهنده وجود مشکلات جدی در سیاست خارجی آذربایجان است، افزود: «دوم، این حادثه نشان داد که مشکلات و نابرابری‌های بسیار جدی در روابط روسیه و آذربایجان وجود دارد. رفتار روسیه نشان داد که دولت پوتین به لاپوشانی موضوع امیدوار است. وجود این امیدها در رهبری روسیه نشان‌دهنده وجود مشکلات بسیار جدی در سیاست خارجی آذربایجان است. این مشکلات چیست؟ طرف روسی معتقد است که توانایی تأثیرگذاری قابل‌توجهی بر آذربایجان دارد و باکو در عرصه بین‌المللی متحدان قوی ندارد و کسی از آن حمایت نخواهد کرد؛ اما آن‌ها در مسکو باید بفهمند که ممکن است با آذربایجان متحد و دوست نباشند، اما در حال حاضر جهان تمام اقدامات روسیه را با دقت زیر نظر دارد و واکنش مناسب نشان می‌دهد.»

این تحلیلگر سیاسی همچنین به وجود نادرستی در سخنان الهام علی‌اف اشاره کرد: «سومین نکته‌ای که من را نگران می‌کند این است که در بیانیه رئیس‌جمهور نادرستی‌هایی وجود دارد. طبق اطلاعات رسمی، در گفتگوی تلفنی علی‌اف و پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تنها به خاطر حادثه‌ای که در حریم هوایی این کشور رخ داده عذرخواهی می‌کند و اینکه چه کسی مسئول این حادثه است را نمی‌پذیرد؛ یعنی روسیه مسئولیت این حادثه را بر عهده نمی‌گیرد. عذرخواهی او نیز تنها به خاطر اتفاقی است که در حریم هوایی این کشور رخ داده است. الهام علی‌اف باید در مصاحبه خود این موضوع را روشن می‌کرد. از این نظر، در سخنان او نادرستی وجود دارد.»

لازم به یادآوری است که در صبح 25 دسامبر، یک هواپیمای متعلق به شرکت هواپیمایی آذربایجان که از باکو به سمت گروزنی در حال پرواز بود، در نزدیکی آکتائو سقوط کرد.

از 67 سرنشین این هواپیما، 42 نفر شهروند آذربایجان، 16 نفر روسیه، 6 نفر قزاقستان و 3 نفر قرقیزستان بودند. 38 نفر در این حادثه جان باختند و 29 نفر نیز زنده ماندند.

در تاریخ 27 دسامبر، شرکت هواپیمایی آذربایجان تأیید کرد که علت سقوط هواپیما، دخالت فیزیکی و فنی خارجی بوده است.

در تاریخ 28 دسامبر، ولادیمیر پوتین در تماسی با الهام علی‌اف، به خاطر سقوط هواپیما در آسمان روسیه عذرخواهی کرد؛ اما او مسئولیت کشورش در قبال این فاجعه را نپذیرفت.

در اطلاعیه کاخ کرملین در تاریخ 28 دسامبر گفته شد که این هواپیمای مسافربری بارها سعی کرده در فرودگاه گروزنی فرود آید. در آن زمان، گروزنی، موزدوک و ولادی قفقاز مورد حمله پهپادهای جنگی اوکراین قرار گرفته بودند و سامانه‌های دفاع هوایی روسیه در حال مقابله با این حملات بودند.

کمیته تحقیقات روسیه پرونده جنایی در خصوص نقض ایمنی پرواز و مقررات بهره‌برداری از هواپیما تشکیل داده است.

در جمهوری آذربایجان نیز پرونده جنایی در خصوص نقض مقررات ایمنی و بهره‌برداری از هواپیما و همچنین سهل‌انگاری منجر به مرگ دو یا چند نفر تشکیل شده است.

همچنین شرکت هواپیمایی آذربایجان پروازهای خود را به تعدادی از شهرهای روسیه متوقف کرده است.