آغاز ریاست بلاروس بر اتحادیه اوراسیا در سایه تنش با ارمنستان

به گزارش روزپلاس، در بحبوحه تنش‌های آشکار ارمنستان و بلاروس، مینسک پس از ایروان ریاست اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) را بر عهده گرفت.

«رومن گولوچنکو» نخست‌وزیر بلاروس، امروز اولویت‌های کشورش را ارائه کرد و اطمینان داد که برای توسعه بیشتر این اتحادیه تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت. در سال جاری، جلسات شورای عالی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در بلاروس برگزار خواهد شد.

«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان در ژوئن 2024 اعلام کرد: «من دیگر هرگز به بلاروس سفر نخواهم کرد، تا زمانی که الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور بلاروس باشد.»

روابط ایروان و مینسک زمانی رو به وخامت گذاشت که رئیس‌جمهور بلاروس، حمله نظامی جمهوری آذربایجان به قره‌باغ کوهستانی را به عنوان «جنگ آزادی‌بخش» توصیف کرد. پس از آن، پاشینیان اعلام کرد که هیچ مقام رسمی از ارمنستان تا زمانی که لوکاشنکو در آنجا ریاست جمهوری را بر عهده دارد، به بلاروس سفر نخواهد کرد.

پاشینیان گفت: «بعد از آن، من باید با رئیس‌جمهور بلاروس در قالب سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) بنشینم و درباره موضوعی بحث کنم؟»

نخست‌وزیر پاشینیان در اواخر سال گذشته هنگام واگذاری ریاست اتحادیه اقتصادی اوراسیا به بلاروس، به طور ویژه تأکید کرد که هیئت ارمنستان در نشست‌های این سازمان شرکت نخواهد کرد و از طریق ویدئو کنفرانس در آن حضور خواهد داشت.

الکساندر لوکاشنکو که از بایکوت ایروان به شدت خشمگین شده بود، نارضایتی خود را پنهان نکرد و گفت: «شاید تلویزیونی نباشد که بتوانید از راه دور صحبت کنید.» پاشینیان در پاسخ گفت: «مشکلی نیست، من می‌فهمم، شاید تلویزیون هم برای شما مشکل شده است، ما با درک این موضوع برخورد می‌کنیم.»

ارمنستان که عضویت خود در سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) را عملاً به حالت تعلیق درآورده و بازگشت به این سازمان را تقریباً غیرممکن می‌داند، هرگز کار در اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) را بایکوت نکرده است.

آیا تنش ارمنستان و بلاروس بر فعالیت‌های ارمنستان در این سازمان، به‌ویژه با توجه به اینکه مینسک ریاست آن را بر عهده دارد، تأثیر خواهد گذاشت؟ «تیگران گریگوریان» تحلیلگر سیاسی، معتقد نیست که ایروان با مشکلات جدی روبرو خواهد شد.

«تیگران گریگوریان» رئیس مرکز منطقه‌ای دموکراسی و امنیت ارمنستان، گفت: «به هر حال، همه سازمان‌ها رویه‌های خاص خود را دارند و اینکه چه کسی ریاست سازمان را بر عهده دارد، نقش مهمی ایفا نمی‌کند، تمام کارها بیشتر در پشت‌صحنه انجام می‌شود، ماهیت مقدماتی دارد و از این نظر، من فکر نمی‌کنم که مشکلات جدی وجود داشته باشد، با توجه به اینکه روابط ارمنستان و بلاروس در سال‌های اخیر به طور کلی تیره بوده است.»

کارشناسان سیاسی بر این باورند که ارمنستان به دلیل سیاست‌های خود در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان پیمان امنیت جمعی، با تنش و نارضایتی روسیه و بلاروس مواجه شده است.

«آرمن باغداساریان» مفسر سیاسی، معتقد است: «در اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمی‌خواهند تحمل کنند که ارمنستان از نظر اقتصادی مزایایی کسب کند، اما در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی فعالانه همکاری نکند؛ یعنی نمی‌خواهند بدون همکاری در سیستم امنیتی، سود اقتصادی ببرد. تضاد در اینجاست و من فکر می‌کنم که صرف‌نظر از اینکه کدام کشور در سال 2025 ریاست مشترک را بر عهده خواهد داشت، این تضاد تشدید خواهد شد.»

«تیگران گریگوریان» تحلیلگر سیاسی، نیز بر این موضوع که روسیه از سیاست‌های ارمنستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان پیمان امنیت جمعی ناراضی است، تأکید می‌کند؛ اما در این مرحله، به نظر می‌رسد که مقامات ارمنستان و روسیه نارضایتی‌های علنی خود از یکدیگر را به پشت‌صحنه منتقل کرده‌اند.

بلاروس تنها کشوری است که نخست‌وزیر ارمنستان نه‌تنها به طور مستقیم آن را به دلیل حمایت از جمهوری آذربایجان در طول جنگ 44 روزه مورد انتقاد قرار می‌دهد، بلکه اقدامات مشخصی از جمله بایکوت سفر به این کشور را نیز انجام داده است.

«آرمن باغداساریان» در اینجا یک زیرمتن سیاسی داخلی نیز می‌بیند.

باغداساریان می‌گوید: «این رفتار نیکول پاشینیان اهداف سیاسی داخلی را نیز دنبال می‌کند، حتی از این نظر که امسال سال انتخابات است و در سال انتخابات، نیکول پاشینیان برای فرآیندهای سیاسی داخلی به شدت به حمایت غرب نیاز خواهد داشت.»

گفتنی است، «رازمیک خوماریان» سفیر ارمنستان در بلاروس، در تابستان برای مشورت به ایروان فراخوانده شد و تا به امروز به مینسک بازنگشته است؛ اما وزارت امور خارجه ارمنستان مشخص نکرده که آیا او بازخواهد گشت یا خیر. با قضاوت از روی گزارش‌های رسمی، سفارت ارمنستان در بلاروس در این مدت به کار خود ادامه داده و در ماه‌های گذشته نمایندگان ارمنستان در تعدادی از رویدادها شرکت کرده‌اند.