تامین روغن داخلی با قیمت ۲ سال قبل/ سهامدار خارجی چگونه آمد و چرا رفت؟

به گزارش روزپلاس، اخباری مبنی بر خروج سرمایه گذار عربستان سعودی از بازار صنایع غذایی ایران نگرانی‌هایی را در بدو امر در تأمین بازار روغن نباتی و مایع به وجود آورد؛ اما بنا بر تاکید مدیران این بازار، دغدغه‌ای در این راستا وجود ندارد و تولید بدون وقفه ادامه دارد.

ایران در تأمین بازار روغن خوراکی (مایع و نیمه‌جامد) وابستگی بیش از ۹۰ درصدی به واردات دانه‌های روغنی مانند سویا، آفتابگردان و… دارد؛ البته روغن خام نیز بخشی از این واردات را به خود اختصاص می‌دهد.

روغن از دانه‌های روغنی به دست می‌آید که سالانه حدود ۳ میلیون تن دانه وارد کشور می‌شود. از این آمار حدود ۵۴۰ هزار تن روغن استحصال و روغن خام به دست می‌آید. روغن خام در کارخانه‌ها، تصفیه و بسته بندی شده و به عنوان انواع روغن خوراکی وارد بازار می‌شود.

گفتنی است، نیاز کشور سالانه به روغن بین ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون تن است.

حاشیه سود منجر به خروج سرمایه‌گذار خارجی شد

چند سالی است که در بازار روغن، برخی برندها با سرمایه گذاری خارجی حضور داشتند؛ اما تغییر استراتژیک این شرکت سرمایه گذار عربستان سعودی در سبد تجاری خود منجر به خروج آن از بازار صنایع غذایی شد.

شرکت صافولا، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعتی در عربستان سعودی، در سال ۱۹۷۹ میلادی با سرمایه‌ای معادل ۴۰ میلیون ریال سعودی تأسیس شد. این شرکت در زمینه‌های مختلفی از جمله صنایع غذایی، خرده‌فروشی و سرمایه‌گذاری‌های متنوع فعالیت می‌کند.

این شرکت با هدف تولید روغن‌های خوراکی و چربی‌های گیاهی آغاز به کار کرد. با گذشت زمان، این شرکت دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد و به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد غذایی در منطقه تبدیل شد.

تولید محصولاتی مانند روغن‌های خوراکی، شکر، ماکارونی، مواد غذایی منجمد، محصولات دریایی، نان‌های صنعتی، آجیل، ادویه‌جات، حبوبات، خرما، میوه‌های خشک و شیرینی‌جات از دامنه فعالیت این شرکت بین‌المللی در کشورهای مختلف بود.

در سال‌های اخیر، صافولا تغییرات مهمی در ساختار سرمایه خود ایجاد کرده به طوری که در سال ۲۰۲۴ این شرکت افزایش سرمایه‌ای به میزان ۱۱۲.۴ درصد از طریق عرضه حقوق اولویت به ارزش ۶ میلیارد ریال انجام داد که دومین افزایش سرمایه بزرگ در تاریخ بازار سهام عربستان محسوب می‌شد.

همچنین، این شرکت اقدام به بازخرید و لغو صکوک‌های خود به ارزش‌های مختلف کرد تا ساختار سرمایه خود را بهبود ببخشد و هزینه‌های مالی را کاهش دهد.

برخی علت خروج صافولا را مربوط به تغییر استراتژیک این هلدینگ دانسته که برای حضور در بورس آمریکا ناچار به خروج از نه تنها ایران بلکه سایر کشورها شده است.

به گفته برخی کارشناسان بازار سرمایه، البته نمی‌توان نرخ تورم در ایران و کاهش ارزش سهام این شرکت را نادیده گرفت؛ علاوه بر اینکه در بازار جهانی حاشیه سود صنایع غذایی نسبت به صنایع معدنی پایین است.

هلدینگ صافولای عربستان سعودی که سهمش از بازار روغن خوراکی در ایران ۱۹.۸ درصد تخمین زده می‌شود، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۳ خورشیدی به عنوان بخشی از استراتژی و برنامه توسعه خود در آن زمان وارد بازار ایران شد. در این راستا ۴۹ درصد از گروه صنعتی بهشهر در زمینه روغن‌های خوراکی را با هزینه‌ای بالغ بر ۲۹۰ میلیون ریال خریداری کرد. نام شرکت به صافولا بهشهر تغییر کرد.

بازار نفت در آن سال شاهد جنگ قیمتی بود که شرکت‌های اصلی صنعتی در ایران با هدف کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سودآوری تجمیع شدند، صافولا بهشهر پس از اتخاذ مجموعه‌ای از اقدامات برای کاهش تولید و هزینه‌های اداری، توانست سودآوری خود را افزایش دهد.

جنگ قیمتی در سال ۱۳۸۹ دوباره دردسرساز شده و منجر به کاهش حاشیه سود شرکت‌های صنعتی شد، اما این شرکت توانست تا پایان همان سال ۲۰۰ میلیون ریال سود خالص را ثبت کند.

سهم این گروه در صافولا بهشهر که دارای سه کارخانه روغن خوراکی در ایران است در سال ۱۳۸۸ از طریق شرکت‌های تابعه، شرکت صنعتی بهشهر، شرکت تولیدی ماگارین و شرکت بهشهر اروند به ۸۰ درصد رسید. طبق گزارش هیئت‌مدیره وقت، این شرکت در سال ۲۰۲۴، ۷۹.۹ درصد از سهام خود را در شرکت تولید مارگارین با هدف بهبود کارایی و کاهش مشکلات عملیاتی فروخت.

سهام به نام شرکت اماراتی ثبت می‌شود

ریال ایران به دلیل تحریم‌ها ۹۰ درصد از ارزش خود را از دست داد و این امر نرخ تورم را تشدید کرد که بر اساس داده‌های بانک جهانی تا پایان سال ۲۰۲۳ به عدد ۴۵ درصد رسید و ایران را به هشتمین کشور برتر جهان از نظر تورم تبدیل کرد. این موضوع باعث افزایش ریسک نرخ ارز برای شرکت‌های سرمایه گذار خارجی شد.

در نهایت اینکه صافولا یک هلدینگ بین‌المللی تولید مواد غذایی عربستان سعودی با زیر مجموعه‌هایی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بود که سهام آن توسط یک سرمایه گذار ایرانی خریداری شد.

بر اساس اطلاعات کدال، شرکت صافولا فود اینترنشنال در کشور امارات متحده عربی ثبت شد که در ادامه اطلاعات کامل‌تر قابل مشاهده است.

گفتنی است، این سرمایه گذار ایرانی و فعال در بازار روغن که ۲۰ درصد بازار را تأمین می‌کند و دارای ۱۲ شرکت زیرمجموعه است، شرکت صافولا بهشهر (مالک برند لادن) را به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار خریداری کرده است.

البته اطلاعات واگذاری سهام در حال گذراندن مراحل حقوقی است و هنوز در روزنامه رسمی به ثبت نرسیده است.

در ادامه پیگیری چگونگی واگذاری سهام و جزییات بیشتر از سوی خبرنگار مهر با مدیرعامل گروه صنعتی بهشهر (سهامی عام) تماس گرفته شد اما پاسخی دریافت نشد.

بیانیه صافولا چه می‌گوید

همان طور که آمد، صافولا عربستان نه تنها از بازار ایران که از سایر کشورها نیز خارج شد و مبادرت به فروش سهام خود کرده است.

بر اساس بیانیه‌ای که گروه صافولا چهارشنبه ۱۲ دی‌ماه منتشر کرد، توقف فعالیت صافولا در ایران «در راستای استراتژی گروه برای خروج به‌موقع از بازارهای غیر اصلی انجام بوده» و این گروه پیش از این نیز در سال ۲۰۲۳ از سرمایه‌گذاری‌های خود در کشورهای مراکش و عراق انصراف و سهام خود را واگذار کرده بود.

در حالی که برخی، این اقدام هلدینگ عربستانی را به آمدن ترامپ و افزایش فشارهای منطقه‌ای ارتباط داده‌اند، اما واقعیت این است که با توجه به ضررهای مالی و نیاز به نقدینگی، صافولا شروع به فروش تمام دارایی‌های خارج از کشور خود کرده و قرار است سبد تجاری خود را تغییر دهد.

بازار روغن تأمین است

در پاسخ به نگرانی‌های موجود در بازار روغن کشور، اکبر فتحی، معاون وزارت جهاد کشاورزی و دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی با بیان اینکه هیچ زیرساختی از کشور خارج نشده و همه ظرفیت‌ها در داخل به قوت خود باقی است، تاکید کرد که هیچ مشکلی در تأمین روغن داخل وجود ندارد و همه مسائل بازار، تأمین و تولید قابل رصد بوده و برنامه‌ریزی کامل در این خصوص انجام شده است.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی در خصوص افزایش قیمت روغن همزمان با مساله فروش سهام صافولا و نگرانی ایجاد شده در بازار داخل هم تضیح داد که افزایش اخیر قیمت روغن مربوط به بالا رفتن قیمت جهانی این محصول بوده و ارتباطی به واگذاری سهام این شرکت ندارد.

بنا بر تاکید معاون وزیر جهاد کشاورزی، با توجه به سرمایه‌گذاری‌های بسیار خوبی که در روغن و روغن‌کشی کشور شده است و همچنین وارداتی که از قبل به میزان کافی انجام شده مشکلی در بازار نداریم؛ ضمن اینکه ثبت سفارش‌ها بدون موانع و محدودیت ادامه دارد.

فتحی با اشاره به ذخایر استراتژیک عنوان کرد که ذخایر داخلی به حد کافی است.

این مسئول دولتی در خصوص احتمال سودجویی برخی یادآور شد، پس از افزایش قیمت روغن به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی برخی تولیدکنندگان یا واردکنندگان محصول خود را به بازار عرضه نکردند و برخی اتحادیه‌ها از کمبود و بالا رفتن قیمت‌ها می‌گفتند در حالی که مشکلی از نظر تأمین وجود نداشت و این مساله بعد از اعلام رسمی نرخ توسط ستاد تنظیم بازار رفع شد.

فروش سهام به دلیل تغییر سبد تجاری

تیمور محمدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران در این خصوص هم به خبرنگار مهر گفت، هنوز اطلاعات قطعی مبنی بر خروج این شرکت عربستان سعودی در بورس کالا ننشسته است؛ اما کارها برای ثبت انتقال سهام در حال پیگیری است.

این عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی صنایع روغن نباتی درباره بازار روغن در شرایط فعلی تصریح کرد که پیش بینی می‌شود وضعیت بهتر شده و مشکلی در تأمین بازار و قیمت‌ها نخواهیم داشت؛ زیرا توانمندی شرکت‌های تولیدی داخلی در حوزه روغن کشی و تولید روغن خوراکی بالا است.

محمدی درباره علت خروج این سرمایه گذار خارجی عنوان کرد، سخنان حاکی از تغییر سبد تجاری این شرکت بوده چرا که صنایع غذایی دارای حاشیه سود صنایعی چون سیمان و فولاد نیست؛ از این رو این شرکت به دنبال سرمایه گذاری در صنایع جدید با حاشیه سود بالاتر است. این سرمایه گذار عربستان سعودی قرار است با رویکرد جدید در صنایعی سرمایه گذاری کند که حاشیه سود بیشتری برای خود به ثبت رساند.

بیانیه انجمن صنایع روغن ایران

انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران طی اطلاعیه‌ای، اعلام کرد که شرکت صافولا بهشهر، مالک حدود ۸۰ درصد سهام شرکت صنعتی بهشهر است و هیچ تغییری در سهامداران عمده و مستقیم شرکت مذکور صورت نگرفته است.

بر اساس این اطلاعیه، سهم بازار شرکت صنعتی بهشهر حدود ۱۹ درصد است و سهامداران عمده شرکت مذکور، همان سهامداران سابق هستند و تولید و توزیع این شرکت همچون قبل ادامه دارد و آنچه رخ داده، انتقال سهام یکی از سهامداران شرکت بوده که جزئیات آن طی نامه شماره ۱۲۷/۳۳-۲۰ مورخ ۱۶/‏۱۰/‏۱۴۰۳‬ شرکت صنعتی بهشهر به سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، اطلاع رسانی شده است.

همچنین در این اطلاعیه آمده است: در سال جاری، تولید روغن نباتی در مقایسه با سال گذشته، افزایش قابل ملاحظه‌ای دارد و پیش بینی می‌شود، تولید سال جاری از ۲.۲ میلیون تن فراتر رود.

در این اطلاعیه تصریح شده است، قیمت‌های فعلی روغن نباتی حتی از قیمت‌های دو سال قبل نیز ارزان‌تر است و قیمت‌های کنونی حداقل تا پایان سال افزایش پیدا نخواهد کرد.