احزاب ترکیه به دنبال تبدیل قدرت سیاسی به پول

به گزارش روزپلاس، دنیای سیاست در ترکیه به خاطر تعدد و تنوع احزاب قدرتمند و رقابت‌های مداوم آنان، دنیایی پویا، پرماجرا و پر از حاشیه است. اگر چه ترکیه از سال 2002 میلادی و پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه، در مسیر مبارزه با فساد مالی پیروزی های قابل توجهی به دست آورد. اما آن روند بیش از یک دهه دوام نیاورد و حالا علاوه بر حزب حاکم، در دیگر احزاب قدرتمند ترکیه نیز همیشه بخشی از چهره‌های سیاسی به دنبال رانت مالی هستند و طبیعتاً احزابی که کادرهای سیاسی قدرتمند و نهادهای بیشتری را در اختیار دارند، بیش از دیگر احزاب به فساد مالی آلوده می‌شوند.

حالا در رسانه‌ها و محافل سیاسی ترکیه، صدای انتقادات از حزب عدالت و توسعه بیش از هر زمانی بالاتر رفته و اردوغان در سخنرانی اخیر، آشکارا اعلام کرد که برخی از رفقا و همکاران او، حزب را با تجارتخانه اشتباه گرفته‌اند و به دنبال رانت و منافع مالی هستند.

اردوغان و آکپارتی از کجا به کجا

کمال کلیچدار اوغلو رهبر سابق حزب جمهوری خلق، از سیاستمدارانی است که بیش از دیگران، درباره فساد مالی حزب حاکم اطلاع رسانی و انتقاد کرده است.

او چندین بار اعلام کرد که فایل صوتی لو رفته از مکالمه تلفنی اردوغان و پسرش بلال، برای انتقال چند صد میلیون یورو وجه نقد به شرکت‌های سرمایه گذاری و عمرانی به منظور پولشویی، یک فایل حقیقی و واقعی است و بلال واقعاً از راه رانت توانسته صدها میلیون یورو وجه نقد به دست بیاورد و چندین رستوران و کشتی تفریحی بخرد.

اما حزب حاکم ترکیه اعلام کرده که این فایل صوتی جعلی است و با یک تقلید صدای هنرمندانه تولید شده است. البته این فقط فرزند و بستگان همسر اردوغان نیستند که نام آنها مترادف رانت مالی شده است. بن علی ییلدرم نخست وزیر سابق ترکیه و رفیق گرمابه گلستان اردوغان نیز، رجل نامدار دیگری است که دو فرزند او، یک خط کشتیرانی بزرگ و ثروت چند میلیارد دلاری در اختیار دارند.

گفته می‌شود علاوه بر افراد و خانواده‌ها، بسیاری از شرکت‌ها، بانک‌ها، گروه‌های صنعتی، گروه‌های جهانگردی، گروه‌های واردات کالا و رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم نیز در فساد مالی غرق شده‌اند.

یکی از قوانین مهم ترکیه این است که شهرداری‌ها، فقط به حزب حامی شهردار حساب پس می‌دهند و شهردار در استخدام نیرو، مدیریت هزینه‌ها و اعتبارات سالانه و تنظیم درآمدها اختیارات تمام دارد.

در نتیجه هر حزبی که در انتخابات بتواند تعدادی شهرداری در اختیار بگیرد، عملاً صاحب یک بنگاه مالی بزرگ شده است.

گفته می‌شود که چندین حزب نزدیک به حزب حاکم و چند حزب جمهوری خلق نیز به فساد مالی آلوده شده‌اند. اینجاست که پای مداخله مداوم نهاد سیاست در مدیریت رانت‌های مالی به میان می‌آید.

آش آنقدر شور شد که...

احمد تاشگتیرن از تحلیلگران محافظه کار ترکیه در تازه‌ترین یادداشت سیاسی خود، نیش و کنایه های گزنده‌ای به سوی رییس جمهور و رهبر حزب حاکم حواله کرده است.

او دست روی نقطه مهمی گذاشته که با تعصبات دینی اردوغان ارتباط مستقیم دارد. اردوغان در مقام یک سیاستمدار حنفی، بارها از کادرهای سیاسی و مقامات کشورش خواسته بود که زندگی خلیفه دوم را ملاک عمل قرار دهند.

تاشگتیرن در این مورد نوشته است: «باید دید چه اتفاقی افتاده که اردوغان به این شکل صدایش درآمده است. تا دیروز، از مدیرانش می‌خواست همگی مانند عمر باشند. اما حالا آشکارا پشت تریبون رفته و می‌گوید: نامه‌ها و گلایه‌های فراوانی به دستم رسیده. خبر دارم که برخی از دوستان، حزب را به تجارتخانه تبدیل کرده‌اند. چنین چیزی برای ما قابل قبول نیست».

اردوغان در سخنرانی در جمع مسئولین شاخه استانی حزب حاکم در استان زادگاه خانوادگی‌اش ریزه در منطقه دریای سیاه، در حالی این سخنان را بیان کرد که به گواه نویسندگان و روزنامه نگاران محلی، شهرداری‌های وابسته به حزب عدالت و توسعه، به محل فعالیت سیاستمدارانی تبدیل شده که دقیقاً با هدف ثروت اندوزی وارد کار سیاسی شده اند.

تاشگتیرن نوشته است: «بر اساس قانون اساسی ترکیه، قبلاً رییس جمهور حق نداشت طرفیت حزبی داشته باشد و ناچار بود تمام احزاب را به یک چشم بنگرد. اما اردوغان این قانون را تغییر داد و عملاً در مقام یک رییس جمهور حزبی، همواره به دنبال تامین منافع برای حزب خودش است. البته اگر چنین نبود، نمی توانست سه دفعه متوالی رییس شود! در واقع اردوغان، حزب را به ابزاری برای تداوم قدرت خودش تبدیل کرد و کاری کرد که حزب نیز از هر راهی برای کسب منافع مالی استفاده کند. این اقدام اردوغان باعث شد که او عملاً کسوت نمایندگی همه مردم و الهام بخشی وحدت ملی را از دست دهد و کاملاً حزبی باشد. اما به هر حال، چیزیست که دوست داشته و بر آن پافشاری کرده است. اما در هر دو انتخابات سال 2019 و 2024 میلادی، حتی در کلانشهرهای استانبول و آنکارا، مردم به این رویکرد اردوغان پاسخ منفی دادند و کسانی را به عنوان شهردار انتخاب کردند که به عنوان نمایندگان جریان رقیب و مخالف اردوغان شناخته می شوند. جالب است که حتی در ریزه، زمینه مناسبی برای شکل گرفتن رانت مالی در حزب وجود دارد و اردوغان به شدت از این ماجرا نگران است. چرا؟ معلوم است! کادر و حزبی که به دنبال رانت باشد، دانش و مهارت کار سیاسی و انتخاباتی ندارد و فقط به فکر کسب امتیازات مالی است.».

انتقاد از رویکرد ثروت اندوزی حزب عدالت و توسعه و مداخله مداوم این حزب برای دور زدن قوانین مزایده و مناقصه در حالی بیان شده که قرار است به زودی کنگره سراسری حزب برگزار شود. آن هم در وضعیتی که ترکیه در بحران اقتصادی قرار گرفته، میزان محبوبیت اجتماعی حزب اردوغان به زحمت به 30 درصد رسیده و او برای پیروزی در انتخابات بعدی، همچنان نیازمند 51 درصد آرای کشور است.

اما به اعتراف خود اردوغان، حتی با احتساب آرای شرکای سیاسی ائتلاف جمهور، میزان کل رای به 42 درصد هم نمی رسد.