از مقابله با فرقه واقفیه تا مناظره با قاضی عباسیان در ۹ سالگی/ مهمترین کرامت امام جواد(ع) چه بود؟

به گزارش روزپلاس،امروز دهم رجب المرجب سالروز میلاد باسعادت حضرت جوادالائمه علیه السلام است. امام جواد (ع) در سال ۲۰۲ هجری قمری در حالی که هفت سال و اندی داشت به امامت رسید. امامت از نظر شیعه به معنی جانشینی پیامبر (ص) و داشتن علم، شایستگی‌ها و مسئولیت‌های رهبری اوست. شیعیان از دو راه امامان خود را شناخته و آنان را از بین مدعیان دروغین امامت تشخیص می‌دادند. اول، توجه به معرفی پیامبر و امامان پیشین و دیگری توجه به ویژگی‌های فردی و فضائل و کمالات متعالی و برتر امام. از آنجا که امامت امام جواد (ع) ویژگی‌های خاصی داشت و آن حضرت در دوران خردسالی عهده دار امامت می‌گشت و این مسئله پیامدهای گوناگونی را در پی داشت؛ پیشوایان معصوم به ویژه امام هشتم (ع) سعی می‌کردند زمینه را برای پذیرش امامت آن حضرت آماده سازند.

عصر امام جواد همزمان با دو خلیفه عباسی مأمون و معتصم است بر همین اساس یک شرایط ویژه‌ای در این دوران به وجود آمد چرا که مأمون علاقه خاصی به علوم و ایجاد بیت الحکمه داشت در این دوران مناظرات گسترده علمی که از زمان امامت امام رضا آغاز شده بود در دوران امامت امام جواد به اوج خود رسید.

به مناسبت ولادت آن امام همام با حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی استاد حوزه علمیه به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

حجت الاسلام والمسلمین رفیعی با بیان اینکه امام جواد چند خصوصیت دارد که دیگر امامان آن را ندارند و یا کمتر دارند گفت: نخست اینکه ایشان اولین امامی است که در کودکی به درجه امامت رسیدند و جوان‌ترین امام هستند که در جوانی یعنی ۲۵ سالگی به شهادت می رسند همچنین ایشان تنها فرزند امام رضا (ع) به شمار می‌رود. از دیگر ویژگی‌های امام جواد این است که امام رضا در خصوص ایشان فرمودند تا به حال مولودی با برکت تر از این فرزند برای شیعیان ما به دنیا نیامده است.

وی افزود: مادر امام جواد (علیه‌السلام) سَبیکه یا خیزران نام داشت. او از زنان بافضیلت و پاکدامن بود و در منابع اسلامی به عنوان یکی از زنان بزرگوار و باایمان شناخته می‌شود. امام جواد (علیه‌السلام) نهمین امام شیعیان است و مادرش نقش مهمی در تربیت و پرورش او داشت.

رفیعی با بیان اینکه فرقه واقفیه یکی از فرقه‌های مهم در تاریخ اسلام است که در دوران امام جواد (علیه‌السلام) و به‌طور خاص در دوره‌های بعد از ایشان ظهور پیدا کرد اطهار داشت: این فرقه به دلیل اعتقاد به توقف امامت در امام موسی کاظم (علیه‌السلام) و توقف امامت در نسل او به این نام معروف شد. به عبارت دیگر، پیروان این فرقه اعتقاد داشتند که امام بعدی پس از امام موسی کاظم (علیه‌السلام)، نخواهد بود و مهدی موعود باید همان امام موسی کاظم باشد و نمی‌توان به امام علی بن موسی‌الرضا (علیه‌السلام) یا امام جواد (علیه‌السلام) اعتقاد داشت.

وی افزود: امام جواد (علیه‌السلام) در برابر این فرقه واکنش‌های مختلفی داشت. او در ابتدا سعی کرد تا با دانش و علم خود، این گروه‌ها را از اشتباه خود آگاه سازد. در بسیاری از روایات نقل شده است که امام جواد (علیه‌السلام) در پاسخ به اعتراضات این گروه، بر اصول اثناعشری تاکید کرده و امامت خود را اثبات نمود. او بر ضرورت پیروی از امامان بعد از امام موسی کاظم (علیه‌السلام) و اثبات این‌که امامت ادامه‌دار است، تاکید داشت.

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: فرقه واقفیه تنها در دوران امام جواد (علیه‌السلام) فعالیت نداشت بلکه تا قرن‌ها بعد در تاریخ شیعه حضور داشت. این گروه در برخی دوره‌ها توانست به‌طور موقت در بعضی مناطق نفوذ پیدا کند و حتی برخی از آنان در گروه‌های مختلف از طرفداران امام علی بن موسی‌الرضا (علیه‌السلام) و امام جواد (علیه‌السلام) در زمان‌های بعدی تبدیل به کسانی شدند که از آن دوران الهام می‌گرفتند.

وی با اشاره به اینکه اعتقاد به توقف امامت در نسل امام موسی کاظم (علیه‌السلام) بعدها برچیده شد عنوان کرد: فرقه واقفیه نشان‌دهنده یکی از چالش‌های تاریخی شیعه در دوران امام جواد (علیه‌السلام) و پس از آن بود که با به چالش کشیدن اصول اساسی امامت و خلافت امامان معصوم، تلاش می‌کردند تا موقعیت جدیدی برای امامت در میان شیعیان ایجاد کنند. اگرچه این فرقه نتوانست جایگاه خود را در تاریخ شیعه تثبیت کند، اما نشان‌دهنده تنش‌های علمی و فقهی‌ای بود که در زمان‌های مختلف درون جامعه شیعی وجود داشت

این استاد حوزه علمیه بیان کرد: امام جواد (علیه‌السلام)، نهمین امام شیعیان، در طول عمر کوتاه خود (۲۵ سال) به دلیل علم، تقوا و کرامات فراوانی که از خود نشان داد، مورد احترام و تکریم شیعیان و حتی برخی از غیر شیعیان قرار گرفتند. این کرامات، که در منابع مختلف شیعی به آن‌ها اشاره شده، نشان‌دهنده جایگاه معنوی و الهی ایشان است.

رفیعی درباره مشهورترین کرامات گفت: یکی از برجسته‌ترین کرامات امام جواد (ع)، پاسخ‌های حکیمانه و عالمانه ایشان به سوالات پیچیده فقهی، کلامی و علمی بود، در حالی که ایشان در سنین کودکی بودند. داستان مناظره ایشان با یحیی بن اکثم، قاضی مشهور عباسیان، در سن ۹ سالگی، گواه روشنی بر این کرامت است. در این مناظره، امام جواد با پاسخ‌های دقیق و مستدل، حاضران را شگفت‌زده کرد و برتری علمی خود را به اثبات رساند.