به گزارش روزپلاس، بر اساس گزارش‌های منتشر شده در برخی رسانه‌های آذربایجان، در هفته‌های اخیر فرآیندهای نگران‌کننده‌ای در رابطه با استراتژی نظامی فدراسیون روسیه در قفقاز جنوبی مشاهده می‌شود.
ادعا می‌شود که فعالیت پایگاه نظامی 102 روسیه در شهر گیومری ارمنستان به طور قابل‌توجهی فعال شده است. منابع ادعا می‌کنند که این اقدامات بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر از سوی روسیه با هدف مداخله در فرآیندهای سیاسی داخلی ارمنستان است.
گفته می‌شود یکی از اهداف اصلی روسیه، برکناری نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان است.
گفته می شود که پس از آنکه مسکو نفوذ مستقیم خود را بر ایروان از دست داد، اکنون تلاش می‌کند تا از طریق یک بحران مصنوعی، این نفوذ را دوباره احیا کند. در این شرایط آشفته، نام‌های رؤسای جمهور سابق، روبرت کوچاریان و سرژ سرکیسیان، به عنوان جایگزین‌های پاشینیان مطرح می‌شوند و سناریوی بازگرداندن این سیاستمداران روس‌گرا به بهانه «نجات کشور» منتفی نیست.
چرا مسکو خواهان حذف پاشینیان است؟
روسیه، قفقاز جنوبی را منطقه نفوذ انحصاری خود می‌داند و نزدیکی ارمنستان به غرب، به ویژه فرانسه و آمریکا، از سوی مسکو به عنوان یک تهدید مستقیم برای مواضع ژئوپلیتیکی‌اش تلقی می‌شود. چرخش آرام اما مداوم ایروان به سمت غرب در سال‌های اخیر به وضوح قابل مشاهده است.
برکناری نیکول پاشینیان برای روسیه فرصتی برای بازگرداندن ارمنستان به مدار کنترل خود به نظر می‌رسد. در این صورت، مسکو می‌تواند با تشکیل یک دولت وفادار به خود در ایروان، به بازگشت ارمنستان به همکاری با سازمان‌هایی مانند پیمان امنیت جمعی (CSTO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) دست یابد. همچنین، این امر می‌تواند از نفوذ غرب در منطقه جلوگیری کرده و مانع از تبدیل شدن ارمنستان به یک پلتفرم برای غرب شود.
ابزارهای مسکو: از «ستون پنجم» تا جنگ هیبریدی و اهرم نظامی
روسیه برای رسیدن به این اهداف می‌تواند از چندین ابزار استفاده کند:
1. حمایت از «ستون پنجم»: حمایت سیاسی، مالی و اطلاعاتی از نیروهای مخالف و روس‌گرا در ارمنستان. این می‌تواند شامل سازماندهی اعتراضات گسترده، استفاده از کانال‌های رسانه‌ای طرفدار روسیه برای بی‌اعتبار کردن دولت پاشینیان و تماس‌های پشت پرده با ساختارهای قدرت و تجار باشد.
2. باج‌خواهی نظامی و تحریکات: افزایش تنش از طریق تحریکات احتمالی در داخل ارمنستان. با ایجاد یک فضای آشوب، نیروهای وفادار به مسکو می‌توانند به بهانه «برقراری نظم» وارد عمل شوند.
3. استفاده از پایگاه نظامی گیومری: احتمال استفاده از پایگاه 102 روسیه در گیومری را نمی‌توان نادیده گرفت. اطلاعات منتشر شده در مورد افزایش فعالیت نظامی و انباشت سلاح در اطراف این پایگاه، نیازمند توجه ویژه است.
موانع جدی بر سر راه کودتا: از اپوزیسیون نامحبوب تا واکنش غرب
با وجود انگیزه‌های روسیه، اجرای یک کودتای مستقیم با موانع جدی روبروست. در حال حاضر هیچ فروپاشی سیاسی در داخل ارمنستان مشاهده نمی‌شود.
بله، محبوبیت پاشینیان به ویژه پس از شکست در قره‌باغ کاهش یافته، اما هیچ نیروی مخالفی از حمایت گسترده عمومی برخوردار نیست. نه کوچاریان و نه دیگر تجدیدنظرطلبان روس‌گرا، چهره‌های جذابی برای اکثریت ارامنه نیستند. آنها به عنوان نمادهای نخبگان فاسد و قدیمی شناخته می‌شوند.
علاوه بر این، ساختارهای قدرت هنوز تحت کنترل دولت هستند. پاشینیان پس از سال 2020 اصلاحات کادری را در ارتش و سرویس امنیت ملی انجام داده تا نفوذ افسران وابسته به روسیه را محدود کند. بنابراین، سناریویی که در آن ارتش فردا با دستوری از مسکو به خیابان‌ها بیاید و پاشینیان را سرنگون کند، قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد.
از سوی دیگر، موضع غرب یکی از جدی‌ترین موانع است. آمریکا، اتحادیه اروپا و به ویژه فرانسه در ماه‌های اخیر منابع جدی را برای تعمیق روابط با ارمنستان صرف کرده‌اند. هرگونه تغییر خشونت‌آمیز قدرت با حمایت روسیه، به عنوان یک تجاوز مستقیم تلقی خواهد شد و عواقب آن برای مسکو می‌تواند سنگین باشد.
نتیجه‌گیری: احتمال کودتای مستقیم پایین، اما فشار و بی‌ثبات‌سازی بالا خواهد بود
در نهایت می‌توان گفت: احتمال کودتای دولتی در ارمنستان با مشارکت روسیه از نظر تئوریک وجود دارد، اما تحقق عملی آن بسیار دشوار است. پاشینیان هنوز کنترل ساختارهای قدرت را در دست دارد، ارتش نشانه‌ای از نافرمانی نشان نمی‌دهد و اپوزیسیون ضعیف و بی‌اعتبار است.
کرملین حداکثر می‌تواند برای تضعیف تدریجی اوضاع از داخل، برهم زدن ثبات و تضعیف مواضع پاشینیان تلاش کند. اما حتی این فرآیند نیز طولانی مدت و با احتمال موفقیت پایین خواهد بود.
پیش‌بینی تا پایان سال 2025: احتمال کودتای آشکار بسیار پایین است. فشارهای اطلاعاتی-روانی و تلاش برای بی‌ثبات‌سازی، احتمال بالایی دارد. ارمنستان در آستانه یک دوره پیچیده قرار دارد، اما یک کودتای نظامی به دستور کرملین، بیشتر یک سناریوی ایجاد وحشت است تا یک تهدید واقعی.