به گزارش روزپلاس، سه روز پس از توافقات واشنگتن، دو فراکسیون اصلی مخالف در پارلمان ارمنستان سکوت خود را شکستند و بیانیه سه‌جانبه و معاهده پیش‌امضا شده را «سند تسلیم» و «تهدید وجودی جدید» برای ارمنستان و مردم ارمنی خواندند.
مخالفان با تأکید بر اینکه این اسناد هیچ دستاوردی برای ارمنستان ندارد، افشا کردند که توافقنامه فاقد هرگونه نقشه مشخص برای به رسمیت شناختن مرزهای ارمنستان و همچنین فاقد هرگونه ضمانت اجرایی از سوی آمریکاست.
ائتلاف «هایاستان» به رهبری روبرت کوچاریان، رئیس‌جمهور دوم، و حزب جمهوری‌خواه، با صدور بیانیه‌هایی تند، توافقات واشنگتن را به شدت محکوم کردند و آن را فاقد هرگونه ارتباطی با صلح واقعی دانستند.
«سند تسلیم»: مشروعیت‌بخشی به پاکسازی قومی و اشغالگری
آرورویک میناسیان، دبیر فراکسیون «هایاستان» در پارلمان، گفت: «هیچ‌کس نمی‌تواند در این سند نشان دهد که منفعت ارمنستان کجاست. به جز کلمه "صلح" روی یک کاغذ، آیا هیچ چیز مثبتی برای ارمنستان وجود دارد یا نه؟»
به گفته این ائتلاف، «دولت ارمنستان با امضای این اسناد در تلاش است تا پاکسازی قومی ارامنه آرتساخ [قره‌باغ] توسط آذربایجان، محاکمه‌های ساختگی ارامنه در باکو، حذف آثار ارمنی از آرتساخ [قره‌باغ]، بیرون راندن مسئله آرتساخ [قره‌باغ] از دستور کار بین‌المللی با انحلال گروه مینسک، و اشغال سرزمین‌های حاکمیتی ارمنستان را مشروعیت بخشد.»
حزب جمهوری‌خواه نیز با صدور بیانیه‌ای مشابه، ضمن «قدردانی از تلاش‌های صلح‌جویانه رئیس‌جمهور دونالد ترامپ»، اعلام کرد: «حاکمان ماجراجوی جمهوری ارمنستان با امضای این توافق، حاکمیت ارمنستان را در معرض آزمونی خطرناک قرار داده و حقوق مردم آرتساخ [قره‌باغ] را قربانی می‌کنند تا واقعیت پاکسازی قومی و سلب وطن توسط رژیم باکو [آذربایجان] را مشروعیت بخشند.»
ابهام «مسیر بدون مانع» و فقدان ضمانت اجرایی آمریکا
یکی از انتقادات اصلی مخالفان به تعهد ارمنستان برای ارائه «مسیر بدون مانع» به آذربایجان برای رسیدن به نخجوان است.
آرورویک میناسیان با طرح یک مثال، این بند را به چالش کشید: «فرض کنید فردا ارمنستان به دلیل یک بیماری همه‌گیر وضعیت اضطراری اعلام کند. آیا این وضعیت اضطراری باید در آن جاده اعمال شود یا نه؟ آیا یک مرزبان ارمنی می‌تواند یک خودروی آذربایجانی را متوقف کرده و بگوید شما موظف به استفاده از ماسک هستید؟ اگر این کار را بکند، اصل "بدون مانع" بودن را نقض کرده است.»
این در حالی است که نیکول پاشینیان پیشتر از پاسخ مستقیم به سؤالی مشابه طفره رفته بود.
مخالفان همچنین تأکید می‌کنند که بندهای مربوط به شناسایی تمامیت ارضی و عدم مداخله در امور داخلی، کاملاً «صوری» بوده و فاقد هرگونه ضمانت اجرایی بین‌المللی است. میناسیان در پاسخ به این سؤال که آیا حضور واشنگتن به عنوان میانجی، خود یک ضمانت نیست، با کنایه گفت: «آیا امضای واشنگتن پای این سند وجود دارد؟
بزرگترین شکست دیپلماتیک؛ چرا هیچ نقشه‌ای در توافق وجود ندارد؟
ادموند ماروکیان، رهبر حزب اپوزیسیون خارج از پارلمان «ارمنستان روشن»، به یکی از بزرگترین و ملموس‌ترین شکست‌های دیپلماتیک ارمنستان در این توافق اشاره کرد.
وی تأکید کرد که اگرچه طرفین بر اساس اعلامیه آلماتی تمامیت ارضی یکدیگر را به رسمیت شناخته‌اند، اما در توافقنامه هیچ نقشه مشخصی که آذربایجان بر اساس آن تمامیت ارضی ارمنستان را به رسمیت بشناسد، ضمیمه نشده است.
این در حالی است که ارمنستان در سال 2022 در نشست پراگ، تمامیت ارضی آذربایجان را با «کیلومتر مربع مشخص» به رسمیت شناخته بود، اما الهام علی‌اف تا به امروز از اقدام متقابل و به رسمیت شناختن مرزهای ارمنستان بر اساس یک نقشه مشخص، خودداری کرده است.
ماروکیان گفت: «در ازای این همه امتیاز و تسلیم، حداقل باید یک نقشه ضمیمه می‌کردند تا آذربایجان بر اساس آن، ما را به رسمیت بشناسد. اما نقشه وجود ندارد!»
پیش از این، طرف ارمنی پیشنهاد کرده بود که نقشه سال 1975 شوروی به عنوان مبنای تعیین مرزها در توافقنامه گنجانده شود، اما باکو با این پیشنهاد مخالفت کرده بود و در نهایت، ایروان از اصرار بر این موضوع عقب‌نشینی کرد.
در مقابل این انتقادات شدید، ماریا کاراپتیان، نماینده حزب حاکم ارمنستان، در فیسبوک خود مخالفان را به طرح خواسته‌های غیرواقعی متهم کرد و نوشت: «اپوزیسیون یا به دنبال چیزی است که وجود ندارد، یعنی "عدالت ژئوپلیتیکی"، یا چیزی که وجود داشت، یعنی "درگیری ابدی".»