سامانه یکپارچه کاریابی؛ راهکار وزارت کار برای عبور از چالش دستمزد و نسل جدید

به گزارش روزپلاس، بازار کار ایران در سال‌های اخیر با مجموعه‌ای از چالش‌های جدی مواجه بوده است؛ چالش‌هایی که از یک‌سو به دستمزدهای ناکافی و شکاف میان درآمد و هزینه‌های خانوار بازمی‌گردد و از سوی دیگر، تغییرات نسلی و تحولات فرهنگی در نیروی کار، شرایط جدیدی را پیش روی کارفرمایان و سیاست‌گذاران قرار داده است.

سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‌وگویی  به مهم‌ترین موانع بازار کار کشور پرداخت و گفت: دو فاکتور اساسی هم‌اکنون بر بازار کار ایران اثر مستقیم گذاشته است؛ نخست شکاف میان دستمزدها و سبد هزینه‌های خانوار و دوم تغییرات نسلی در میان نیروی کار. این دو عامل در کنار هم سبب شده‌اند که بخش قابل توجهی از جامعه کارگری کشور با فشار معیشتی روبه‌رو باشند و همزمان بنگاه‌های اقتصادی در تأمین نیروی انسانی متناسب با نیاز خود دچار مشکل شوند.

بر اساس داده‌های رسمی، بخش بزرگی از هزینه‌های خانوار کارگری مربوط به مسکن، خوراک، بهداشت و حمل‌ونقل است؛ اما دستمزدهای مصوب شورای عالی کار در عمل توان پوشش این نیازها را ندارد. حسینی در همین زمینه تاکید کرد: شکاف میان دستمزد و سبد معیشت، نیروی کار را به سمت مشاغل غیررسمی و بعضاً کم‌کیفیت سوق داده و این امر نه تنها امنیت شغلی کارگران را کاهش داده بلکه موجب شده کارفرمایان در برخی حوزه‌های تولیدی و خدماتی نتوانند به راحتی نیروی کار متخصص و پایدار جذب کنند.

کارشناسان نیز معتقدند که استمرار این وضعیت می‌تواند به کاهش بهره‌وری بنگاه‌ها، افزایش مهاجرت نیروی کار و حتی گسترش فعالیت‌های غیررسمی در اقتصاد بینجامد؛ مسائلی که آثار منفی آن در رشد اقتصادی کشور قابل چشم‌پوشی نیست.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار همچنین به موضوع تغییرات نسلی اشاره کرد و گفت: ورود گسترده متولدان دهه‌های 70و 80به بازار کار شرایط تازه‌ای ایجاد کرده است. فرهنگ کار این نسل با نسل‌های پیشین متفاوت است و همین مسئله در بسیاری از موارد به بروز شکاف میان آنان و کارفرمایان متولد دهه‌های 30، 40و 50منجر شده است.

از نگاه حسینی تجمیع ظرفیت‌های کاریابی و همرسانی سریع نیروی کار می تواند به عنوان راهکار موثر مطرح شود.

به گفته وی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کمتر از یک ماه آینده به طور گسترده بر موضوع همرسانی نیروی کار در بخش‌های تولید، کشاورزی و خدمات متمرکز خواهد شد.

وی افزود: نسل جدید کار به دنبال انعطاف‌پذیری، فرصت رشد سریع‌تر و استفاده از فناوری‌های نوین در محیط کار است؛ در حالی که بسیاری از کارفرمایان سنتی همچنان بر روش‌های کلاسیک اداره کارگاه‌ها و کارخانه‌ها اصرار دارند. این شکاف اگر مدیریت نشود، می‌تواند به کاهش انگیزه نیروی کار جوان و تشدید مشکلات بنگاه‌ها بینجامد.

برای برون‌رفت از این وضعیت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین و تجمیع سامانه‌های کاریابی تأکید دارد. حسینی در همین خصوص اظهار داشت: کاریابی‌های موجود اعم از دفاتر سنتی و پلتفرم‌های آنلاین تاکنون به‌صورت پراکنده عمل می‌کردند. برنامه ما این است که طی یک ماه آینده سامانه‌ای یکپارچه با عنوان جست‌وجوی شغل راه‌اندازی شود تا تمامی ظرفیت‌های کاریابی کشور در آن تجمیع گردد.

به گفته او، هدف از این اقدام، فراهم کردن دسترسی آسان و سریع کارجویان به فرصت‌های شغلی و در مقابل، تسهیل یافتن نیروی کار مورد نیاز برای کارفرمایان است. این سامانه قرار است با همکاری دفاتر کاریابی خصوصی، پلتفرم‌های معتبر آنلاین و نهادهای دولتی شکل بگیرد و بستری شفاف برای عرضه و تقاضای نیروی کار فراهم آورد.

 در همین راستا در وزارت کار، نشستی با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال، مدیرکل دفتر توسعه نهادهای اشتغال و هدایت نیروی کار و جمعی از مدیران سکوهای معتبر کاریابی آنلاین برگزار شد. در این نشست، چالش‌های اصلی بازار کار و راهکارهای رفع کمبود منابع انسانی بنگاه‌های اقتصادی بررسی شد.
حاضران در این جلسه بر لزوم هم‌افزایی میان نهادهای دولتی و فعالان بخش خصوصی تأکید کردند و استفاده از ظرفیت فناوری اطلاعات را لازمه تحول در نظام کاریابی کشور دانستند. همچنین مقرر شد وزارت کار با حمایت از استارتاپ‌های حوزه اشتغال و تقویت دفاتر کاریابی محلی، زمینه بهره‌مندی عادلانه‌تر کارجویان از فرصت‌های شغلی را فراهم کند.

اهمیت ایجاد شغل و کاهش بیکاری

کارشناسان حوزه کار بر این باورند که ریشه بسیاری از مشکلات معیشتی و اجتماعی کشور در نرخ بیکاری و کیفیت پایین اشتغال نهفته است. ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، علاوه بر کاهش فشارهای اقتصادی بر خانواده‌ها، می‌تواند به رشد تولید، افزایش رفاه عمومی و کاهش آسیب‌های اجتماعی منجر شود.

به گفته اقتصاددانان، تمرکز بر اشتغال‌زایی به‌ویژه در بخش‌های تولیدی، کشاورزی و خدمات، و نیز حمایت از کارآفرینان و کسب‌وکارهای نوپا، کلید اصلی عبور از شرایط کنونی است. در این میان، سیاست‌هایی چون اصلاح ساختار دستمزد، بهبود محیط کسب‌وکار و توسعه سامانه‌های کاریابی دیجیتال می‌تواند نقش مهمی در بازگشت تعادل به بازار کار ایفا کند.

بازار کار ایران امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند اصلاحات بنیادین و راهکارهای عملی است. شکاف میان دستمزد و هزینه‌های زندگی، تغییرات نسلی و کمبود فرصت‌های شغلی سه ضلع اصلی مشکلات این بخش را تشکیل می‌دهند. وزارت کار با راه‌اندازی سامانه «جست‌وجوی شغل» و تجمیع ظرفیت‌های کاریابی به دنبال ایجاد تحول در این عرصه است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که موفقیت این طرح‌ها تنها در صورتی تضمین می‌شود که در کنار آن، سیاست‌های حمایتی از تولید، افزایش سرمایه‌گذاری و اصلاح نظام معیشتی کارگران نیز به‌طور جدی دنبال شود.