به گزارش روزپلاس، این روزها کلانشهر 14 میلیون نفری استانبول، یک بار دیگر دچار تنش و ناآرامی شده است. به ویژه در جریان اعتراضات امروز در برابر ساختمان شاخه استانی حزب جمهوری خلق در استانبول، پلیس برای متفرق کردن معترضین از گاز اشک‌آور استفاده کرد.
محاصره ساختمان اصلی حزب جمهوری خلق در استانبول توسط نیروهای ویژه پلیس، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های اروپا داشت و داریو ناردلا عضو ایتالیایی پارلمان اروپا اعلام کرد: وقایع سرکوبگرانه علیه حزب جمهوری خلق بسیار جدی است. اپوزیسیون دموکراتیک ترکیه، هم اکنون با دستگیری‌ها، انتصاب متولیان و محاصره دفتر مرکزی حزب مواجه شده است. دولت آنکارا باید بداند سیاست را نمی‌توان با قدرت دادگاه یا پلیس مهندسی کرد. چنین اقداماتی با اصول دموکراتیک ناسازگار است. ما از آزادی، شهرداران منتخب دموکراتیک و حق شهروندان ترکیه برای داشتن اپوزیسیون آزاد و مشروع دفاع می‌کنیم.
مرور وقایع امروز در استانبول، یک بار دیگر اعتراضات و تحصن طولانی مخالفین اردوغان در سال 2013 میلادی در گزی پارک استانبول را تداعی می‌کند. در آن دوره از اعتراضات خیابانی هم، هدایت معترضین با حزب جمهوری خلق بود و ده‌ها تن از معترضین به مدت چند شبانه روز، با نصب چادر دست به تحصن زدند و عثمان کاوالا تاجر مشهور ترکیه، به عنوان حامی و تامین‌کننده غذا و مایحتاج آن اعتراضات میدانی، هنوز هم در زندان به سر می‌برد.
این بار هم یک بار دیگر، این حزب جمهوری خلق است که استانبول را به صحنه آرایش نظامی پلیس ضدشورش و معترضین تبدیل کرده است. اما این بار، یک تفاوت جدی وجود دارد. تفاوتی که حاکی از به وجود آمدن یک شکاف بزرگ در صف رهبران حزب جمهوری خلق است و می‌تواند به بزرگترین نقطه ضعف جبهه مخالفین اردوغان تبدیل شود.
ماجرا از این قرار است که امروز، معترضین در برابر ساختمان حزب جمهوری خلق تحصن کرده بودند تا به گورسل تکین از سران این حزب، اجازه ورود به ساختمان را ندهند. اما او با حمایت پلیس و با شلیک مکرر گاز اشک‌آور، موفق شد وارد ساختمان شود.
اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق، در اعتراض به این اقدام گورسل تکین، به تندی به او تاخته و اعلام کرد: «تو در حال ارتکاب یک خطای تاریخی بزرگ هستی. من برای آخرین بار به تو هشدار داده و می‌گویم: در برابر تاریخ و ملت خودت، شرمنده و سرافکنده خواهی شد. از این اقدام غلط عقب نشینی کن و رفتاری به نمایش بگذار که شایسته عضو حزب مصطفی کمال است».
از آنجایی که دادستانی استانبول، در اقدامی غیرقانونی، مسئول شاخه استانی حزب جمهوری خلق را برکنار کرده و گورسل تکین را به عنوان رئیس شاخه استانبول معرفی کرده، این موضوع واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال آورده است.
سران حزب جمهوری خلق می‌گویند: «دادستانی حق دخالت در مسائل داخلی حزب ما را ندارد و هیچ کاری پلیدتر از این نیست که دادستانی با گورسل تکین تماس تلفنی بگیرد و به او بگوید: ما تو را به عنوان رئیس انتخاب کرده‌ایم. برو اتاقت را تحویل بگیر!»
اما گورسل تکین بی‌اعتنا به این سخنان وارد ساختمان حزب شد و غائله بالا گرفت.
آیا اوزل هم دستگیر می‌شود؟
از آغاز بهار امسال، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه با استفاده از اختیارات گسترده رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و استفاده ابزاری از قوه قضاییه، تضعیف بزرگترین و قدرتمندترین حزب جمهوری خلق را در دستور کار قرار داد.
در گام اول، اکرم امام اوغلو شهردار سابق استانبول دستگیر و زندانی شد. چرا که نتایج نظرسنجی‌ها نشان داده بود که او به عنوان رقیب اردوغان و نامزد مورد حمایت حزب جمهوری خلق، با فاصله معنی‌دار، اردوغان را شکست خواهد داد.
در گام‌های بعدی، ده‌ها تن از معاونین و کارمندان عالیرتبه شهرداری دستگیر شدند. سپس کار به دستگیری شهرداران این حزب در آنتالیا و استان‌های دیگر کشیده شد.
در گام بعدی، چرچی اوغلو شهردار کلانشهر آیدین با وعده مالی کلان، همراه با چند شهردار دیگر، به حزب اردوغان پیوستند. فاز بعدی برای تضعیف حزب جمهوری خلق، ابطال کنگره حزب در استانبول، تلاش برای بازگرداندن کمال کلیچدار اوغلو به کرسی رهبری و تلاش برای بدنام کردن سران حزب بود.
به همین خاطر، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که زندانی شدن اوزگور اوزل رهبر حزب نیز یکی دیگر از مهمترین خواسته‌های اردوغان است. اما مشکل اینجاست که او نماینده پارلمان است، مصونیت قضایی دارد و لغو مصونیت او کار آسانی نیست.
از زمان مرگ بلنت اجویت و روی کارآمدن رهبرانی چون دنیز بایکال و کمال کلیچدار اوغلو، حزب جمهوری خلق، رهبر متنفذ، با انگیزه و محبوبی مانند اوزگور اوزل نداشته و این همان چیزی است که حزب حاکم را نگران کرده است.
اوزل امروز در جمع هواداران درباره وقایع اخیر به اردوغان تاخته و اعلام کرد: «در آینده نام تو در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان ما جای خواهد گرفت. اما نام تو به عنوان رهبری درج خواهد شد که با خودخواهی، تکروی و رفتارهای تمامیت خواهانه و ضدمردمی، لطمات بزرگی به ترکیه وارد کرد. شما در کتاب‌های درسی به عنوان یک کودتاچی ثبت خواهید شد. روزی فرا خواهد رسید که از همه این اقدامات شرمنده خواهید شد و کسی برای دفاع از شما باقی نخواهد ماند. ما هم اکنون چشم‌اندازی را دنبال می‌کنیم که مشکلات جمهوری ما را که در 23 سال گذشته آسیب‌های شدیدی دیده است، به طور دقیق شناسایی کرده و تحولات جهانی را تفسیر می‌کند. برنامه حزب ما بر چهار ستون اساسی استوار است: اول، دولت، حکومت و دموکراسی؛ دوم، توسعه و اقتصاد؛ سوم، دولت اجتماعی و رفاه؛ و چهارم، سیاست خارجی، امنیت و تاب‌آوری».
اوزل در ادامه افزود: «ما هم اکنون در ترکیه با یک دولت پیر، خسته و بی‌کفایت روبرو هستیم که قادر به سود رساندن به کشور نیست و چیزی برای ارائه ندارد. اردوغان حاضر است برای منافع خود و حزبش، کل کشور را به آتش بکشد».
قوه قضاییه، حیاط خلوتِ قوه مجریه
یکی از انتقادات مهم مخالفین اردوغان، این است که رئیس جمهور، پس از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی، اغلب نیروهای دادگاه‌ها را با اخراج هزاران نفر، هواداران خود را به عنوان دادستان، دادیار، قاضی و کارمند وارد قوه قضاییه جایگزین کرده و حالا آنان از دولت دستور می‌گیرند.
طاها آک یول از تحلیلگران مشهور ترکیه می‌گوید: «معضل بزرگ ترکیه، فراتر از خصومت دولت با حزب جمهوری خلق است. پای برخی مسائل حیاتی مانند فقدان استقلال قضایی و فقدان حاکمیت قانون است. البته این حزب باید از ادامه اعتراضات خیابانی پرهیز کند. چرا که این اقدامات زمینه برای تحریف دارد و از دیگر سو، مردم ما که از تورم و بحران اقتصادی به شدت رنج می‌برند، حتی به تأثیر منفی اعتراضات خیابانی بر بازارها و ترافیک، واکنش منفی نشان خواهند داد».
احمد تاشگتیرن از دیگر تحلیلگران محافظه کار ترکیه نیز می‌گوید: «از همان روزهای 18 و 19 مارس امسال و دستگیری امام اوغلو، تصویری عجیب از ترکیه به نام دموکراسی به جهان ارائه می‌شود. استانبول شهری مهم و جهانی است. اما در این شهر، فردی که سه بار متوالی آرای مردم را به عنوان شهردار به دست آورده به راحتی برکنار و زندانی می‌شود. آن هم در شرایطی که همه می‌دانستند او قرار است رئیس جمهور بعدی ترکیه باشد. ترکیه 6 ماه است که با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کند. هنوز هم کیفرخواست دقیقی وجود ندارد و دادستان می‌گوید: به شهادت شهودی اتکا کرده که هویت آنها نزد دولت محفوظ است! اما دیگر تصاویر آلبوم دموکراسی ترکیه، یکی از دیگری عجیب‌تر است. در یک سو شاهد فعالیت شبانه روزی اوزگور اوزل برای رهبری بیش از 50 راهپیمایی و میتینگ بزرگ هستیم و در دیگر سو، می‌بینیم که برخی از شهرداران حزب جمهوری خلق، با وعده‌های مالی به حزب اردوغان می‌پیوندند! در گوشه‌ای دیگر، کمال کلیچدار اوغلو رهبر سابق حزب را می‌بینیم که بدش نمی‌آید دوباره رهبر شود! ظاهراً هدف اصلی رئیس جمهور این است که یک اپوزیسیون مطیع و آرام داشته باشیم! اردوغان دوست دارد کلیچدار اوغلو باز هم رهبر حزب جمهوری خلق شود. چرا؟ واضح است! او در 13 انتخابات سراسری و محلی، به اردوغان باخته است! در کشاکش تمام این اختلافات و ناآرامی‌ها، اقتصاد ترکیه لطمه می‌خورد و میلیاردها دلار ضرر می‌کند».
حال باید دید، مهمترین حزب مخالف اردوغان در ماههای آتی چه خواهد کرد؟ آیا اوزگور اوزل همچنان رهبر حزب باقی خواهد ماند یا این حزب ناچار خواهد شد قدم در مسیر سازش بگذارد؟