به گزارش روزپلاس، دیدار رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، در کاخ سفید، رویدادی بود که اخبار و گزارش‌های مربوط به آن، بر صفحه نخست اغلب روزنامه‌های چاپ آنکارا نشست.
مطابق معمول، جراید نزدیک به حزب عدالت و توسعه، با اوضافی اغراق‌آمیز، نقش اردوغان را به عنوان یک رهبر مهم در دیپلماسی جهانی ستودند و به این اشاره کردند که با تصمیمات صحیح او، روابط آنکارا – واشنگتن به سطح مطلوبی رسیده است.
اغلب روزنامه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه، با لحنی سرشار از ذوق زدگی، میزبانی ترامپ از اردوغان را به عنوان یک رفتار استثنائی توصیف کردند.
روزنامه ترکیه از جراید نزدیک به حزب حاکم ترکیه، در عکس صفحه نخست، با نشان دادن ژست دونالد ترامپ که صندلی را برای اردوغان جابجا می‌کند، چنین رویکردی را نشانه بالاترین احترام قلمداد کرده است، اما برخی از روزنامه‌های دیگر، انتقاداتی جدی مطرح کردند.
روزنامه جمهوریت از مهمترین روزنامه‌های مخالفین و منتقدین اردوغان، در تیتر نخست نوشت: «مشروعیت را مردم می‌دهند نه دیگران».
این تیتر جمهوریت پاسخی به سخنان تام باراک سفیر آمریکا در ترکیه است که چند ساعت قبل از دیدار اردوغان – ترامپ در یک سخنرانی، آشکارا اعلام کرده بود: «ترامپ به من گفت: من از این برخوردها خسته شده‌ام. اردوغان چه می‌خواهد؟ مشروعیت و مقبولیت؟ بسیار خب. بیایید این نیاز را برای او برآورده کنیم!»
منتقدین اردوغان بر این باورند که این سخن تلخ تام باراک و همچنین سخنان تحقیرآمیز مارک روبیو وزیر امور خارجه آمریکا که اعلام کرده بود اردوغان در پشت صحنه برای این دیدار خواهش و تمنا کرده، باعث شد که فضای روانی و رسانه‌ای دیدار اردوغان، تحت تاثیر این موضوعات قرار بگیرد و احیاناً اردوغان به شکلی نمادین به هر دو توهین پاسخ بدهد. اما اردوغان در حضور ترامپ با تام باراک دست داد و به زبان انگلیسی، از او احوالپرسی کرد.
باراک نیز در پاسخ گفت: «از کراواتت خوشم آمد».
اردوغان این بار به زبان ترکی وعده داد که در بازگشت به ترکیه، کراواتی برای او خواهد فرستاد. او همچنین در دست دادن و برخورد رو در رو با مارک روبیو نیز واکنش خاصی نشان نداد.
با این حال، بسیاری از سیاستمداران ترکیه از انفعال در برابر مواضع گستاخانه مقامات آمریکایی انتقاد کردند و احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده نیز اعلام کرد: «مشروعیت همان چیزی است که باید آن را از مردم ترکیه دریافت کنیم و نه از مقامات آمریکایی یا کشورهای دیگر».
دو روزنامه دیگر در آنکارا، نگاهی کاملاً انتقادی به رفتارهای اردوغان در کاخ سفید داشتند.
روزنامه سوزجو نوشت: «اردوغان، رزق و روزی شایسته بازنشستگان ما را به ترامپ داد». این تیتر سوزجو کنایه از قراردادهای مالی جدید بین ترکیه و آمیکا برای خرید هواپیماهای بویینگ و قرارداد 50 میلیارد دلاری گاز مایع است.
اما روزنامه بیرگون، پا را فراتر از این نهاد و در انتقاد از جمله‌ای که سفیر آمریکا درباره دادن مشروعیت به اردوغان بر زبان آورده بود، چنین تیتری به کار برد: «چون در داخل مشروعیت ندارد، در خارج به دنبال آن می‌گردد».
با این وجود، روزنامه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه و تحلیلگرانی که در این سفر اردوغان را همراهی کردند، با الفاظ و عبارات اغراق‌آمیز، دیدار اردوغان و ترامپ را به عنوان یک رویداد تاریخی و بی‌سابقه توصیف کردند.
عبدالقادر سلوی که متنی طولانی درباره این دیدار در روزنامه حریت منتشر کرده، اعلام کرد که ترامپ بارها اعلام کرده که برای اردوغان احترام بالایی قائل است و نتایج این سفر و برخوردی که با اردوغان صورت گرفت، افتخاری بزرگ برای تمام مردم ترکیه است!
روزنامه ینی آکیت هم اعلام کرد که ترامپ، بارها در این دیدار، اردوغان را معمار سوریه نوین نامید و این موضوع مهمی است.
دومین انتقاد بزرگ
همچنان که در سطور بالا ذکر شد، انفعال اردوغان و تیم او در برابر اظهارات تند و گستاخانه مارک روبیو و تام باراک، فصل مشترک اغلب گزارش‌ها و مطالبی بود که توسط روزنامه نگاران منتقد اردوغان نوشته شد.
اما انتقاد مهمتر، چیزی است که مراد یتکین تحلیلگر مشهور ترکیه در این یک جمله کوتاه به آن اشاره کرده است: «اردوغان حرفی از غزه نزد».
یتکین در ادامه می‌گوید: «آشتی اردوغان و ترامپ، آغاز دوران نوینی است که در آن، پیشرفت دموکراتیک ترکیه دیگر از نظر آمریکا اهمیتی ندارد و همه چیز محدود به پیشنهادات و دریافتی‌های نظامی و تجاری آن است. ظاهراً همه چیز از قبل هماهنگ شده بود. تنها چیزی که باقی مانده بود، عکس دسته جمعی در کاخ سفید و راه رفتن در اتاق بیضی بود. مشخص بود که طرفین از قبل توافق کرده‌اند که درباره غزه چیزی نگویند».
این سخن مراد یتکین، یادآور همان موضوعی است که دو روز پیش توسط اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق بیان شده بود. اوزل به عنوان اصلی‌ترین رهبر سیاسی مخالف اردوغان در ترکیه به رسانه‌های گفته بود: «اردوغان جرات ندارد در حضور ترامپ، از نتانیاهو و نسل کشی در غزه انتقاد کند. اگر حاضر باشد درباره این موضوع به شکل جدی در کاخ سفید حرف بزند، قول می‌دهم در فرودگاه به پیشواز او بروم و صادقانه تبریک بگویم».
این احترام، فاکتور دارد
در شرایطی که بسیاری از رسانه‌های تحت امر حزب حاکم ترکیه، رفتار محترمانه ترامپ را نشانه محبوبیت و اهمیت اردوغان می‌دانند، عاکف بکی نگاه متفاوتی به این موضوع دارد.
عاکف که به عنوان یکی از تحلیلگران مشهور ترکیه، قبلاً از مشاورین نزدیک اردوغان بود و در خودرو کنار او می‌نشست، حالا سالهاست به صف منتقدین پیوسته و درباره دیدار دیروز می‌گوید: «در کاخ سفید، ترامپ برخوردهای بی‌ادبانه‌ای با رامافوسا رئیس جمهور آفریقای جنوبی و زلنسکی رئیس جمهور اوکراین داشت. اما هر دو، پاسخ او را دادند. آنها در برابر ترامپ کم نیاوردند و پاسخ لازم را دادند. انتظار می‌رفت اردوغان نیز به عنوان یک سیاستمدار قدیمی و باتجربه به اندازه آنان موفق عمل کند. البته ترامپ یک شومن غیرقابل پیش‌بینی در مقابل دوربین‌ها است و به دلیل عطشش برای نمایش قدرت، هر لحظه ممکن است از کنترل خارج شود. به همین دلیل اردوغان محتاطانه عمل کرد و حتی پاسخ اظهارات گستاخانه روبیو را نداد. اردوغان حتی برای آن که دل روبیو و ترامپ را به دست بیاورد، اصلاحیه‌ای برای فاکس نیوز فرستاد و به این اشاره کرد که من از ترامپ انتقاد نکردم و شما سخنان مرا به درستی ترجمه نکردید. اما فاکس نیوز رسماً اعلام کرد که به مترجم خود اعتماد کامل دارد و کلمه به کلمه سخنان اردوغان را بازشنوایی کرده و مطمئن است که هیچ خطایی در ترجمه صورت نگرفته است!»
عاکف بکی در ادامه می‌گوید: «اردوغان نه از غزه حرف زد نه از حماس. اما زیاده روی و اظهارات تحسین‌آمیز ترامپ درباره اردوغان، نشان داد که چیزهای زیادی می‌خواهد! آن هم در شرایطی که قبلاً به سفیرش گفته، اردوغان مشروعیت می‌خواهد! بسیار خوب این نیاز او را برآورده کنیم! اما تیم اردوغان خود را به نشنیدن زده و حاضر نیستند به آمریکایی‌ها بگویند: ما برای کسب مشروعیت نیازی به شما نداریم. شب و روز ادعا می‌کنند که با قدرت‌های خارجی و امپریالیسم جهانی مبارزه می‌کنند، ولی وقتی که به ترامپ و آمریکا می‌رسند، همه چیز را فراموش می‌کنند! اصلاً مگر خود ترامپ مشروعیت دارد؟ خلاصه این که آن همه قرارداد خرید هواپیما و گاز مایع، هزینه‌های پرداختی ماست. فکر نکنید احترام ترامپ، بدون فاکتور و بدون هزینه است».
در بخش بعدی این گزارش، به این موضوع خواهیم پرداخت که تحلیلگران سوریه درباره انتظارات ترامپ در مورد روابط آتی آنکارا - مسکو چه دیدگاهی دارند و آیا در آینده نزدیک، شاهد قطعی شدن فروش جنگنده اف 35 به ترکیه خواهیم بود یا نه.