به گزارش روزپلاس، ترکیه یکی از سریع‌ترین کشورهای در حال رشد در اروپا در زمینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر است. شاید یکی از دلایل آن، ریشه در قیمت بالای برق در ترکیه دارد.
پرداخت قبوض برق برای شهروندان ترکیه، عبارت از پرداخت یک هزینه سنگین و گزاف است. در نتیجه وابستگی به واردات نفت و گاز و قیمت بالای برق و آثار تورمی آن، باعث شده که حرکت به سمت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر شتاب بیشتری به خود بگیرد.
تنها در یک بازه زمانی کوتاه از 2023 تا 2025 ترکیه در انرژی خورشیدی افزایش 39 درصدی تولید و در بخش انرژی بادی نیز افزایش 18 درصدی را ثبت کرده و هدف نهایی آن است که تا 10 سال دیگر یعنی تا سال 2035 میلادی تولید انرژی بادی و خورشیدی با افزایش چهار برابری به 120 گیگاوات برسد.
در حال حاضر ظرفیت 32395 مگاواتی برق‌آبی ترکیه نیز این کشور را بر رده دوم در بین کشورهای اروپایی قرار داده است. ظرفیت و توان حوزه‌های دیگر نیز از این قرار است: ظرفیت خورشیدی: 11315 مگاوات، ظرفیت بادی: 11803 مگاوات، زیست‌توده و زمین‌گرمایی: حدود 17000 مگاوات و سهم کل تجدیدپذیرها در تولید برق ترکیه در حد 47 درصد.
ترکیه قصد دارد ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی نصب شده خود را تا سال 2035 به 120 هزار مگاوات افزایش دهد. سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌های انتقال 28 میلیارد دلار تخمین زده شده است.
بانک جهانی و بازار انرژی ترکیه
یکی از اقدامات مهم وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه، تلاش برای اقناع سرمایه گذاران خارجی و بانک جهانی برای سرمایه گذاری در این کشور است. ظاهراً طی چند ماه گذشته، بانک جهانی چراغ سبز قابل توجهی نشان داده و در فاز نخست، تسهیلات بانکی کمتر از 1 میلیارد دلار در اختیار ترکیه گذاشته می‌شود.
هومبرتو لوپز، مدیر موضوعات مرتبط با ترکیه بانک جهانی با تأکید بر تعهد آنکارا به تحول انرژی، می‌گوید: «ترکیه یکی از جاه‌طلبانه‌ترین برنامه‌های جهان برای انرژی‌های تجدیدپذیر را دارد. به همین خاطر، تحقیق برای مطالعات پروژه‌های جدید آغاز شده و سرمایه‌گذاری بزرگی بالغ بر 20 میلیارد دلار برای بخش دولتی برنامه‌ریزی شده است. شرکت انتقال برق ترکیه (TEİAŞ) و بانک جهانی، به یک توافق دست پیدا کرده‌اند. همچنان که گفتم، برنامه تحول انرژی ترکیه بسیار بلندپروازانه و جاه طلبانه است و این تحول، نیازمند زیرساخت‌های انتقال قوی است. اگر یک شرکت جدید بخواهد نیروگاه خورشیدی یا بادی بسازد، انجام این کار بدون تضمین خط انتقال بسیار دشوار است. هدف توافق جدید ما تسهیلات 750 میلیون دلاری برای احداث خطوط انتقال است. گام بعدی یک بسته تأمین مالی خارجی 1.5 میلیارد دلاری است».
این مقام بانک جهانی اعلام کرده که وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه طرف قرارداد بانک جهانی است و در یک بازه زمانی 4 تا 5 ساله، پروژه‌های جدید با مبلغ 20 میلیارد دلار راه اندازی خواهند شد.
لوپز همچنین به تأثیر منطقه‌ای این توافق اشاره کرده و می‌گوید: «اگر می‌خواهید با سایر کشورها ادغام شوید، داشتن یک خط انتقال خوب بسیار مهم است. چیزی که در حال حاضر در حال بحث در مورد آن هستیم، نحوه ساخت خطوط جدید است که شامل خطوط ولتاژ بالا باشد. این پیشرفته‌ترین عنصر ارتباط با سایر کشورها است و بخشی از این پروژه خواهد بود».
چالش‌ها و موانع کدامند؟
اگر چه ترکیه در این مسیر، اقدامات موفقی انجام داده اما ادامه راه، چندان هموار و عاری از مشکل و مانع نیست. یکی از مهمترین موانع، تامین مالی و سرمایه گذاری است. به نحوی که 75 درصد از پروژه‌های خورشیدی و 55 درصد از پروژه‌ها در سه سال اخیر، در تامین مالی با مشکل روبرو شده و برای جذب سرمایه گذار، اقدام موفقی صورت نگرفته است.
به باور موسسات مالی اروپایی و چینی که در این حوزه فعال هستند، برای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیه، ریسک‌ها و مخاطرات مالی فراوان است. چرا که اقتصاد این کشور مداوماً با نوسانات نرخ ارز، تورم و تغییرات نرخ بهره روبروست. از این گذشته، فرآیندهای بوروکراتیک صدور مجوز هنوز تا حدودی زمان بر و پیچیده است و به ویژه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA)، صدور مجوزها و تأییدیه‌های فنی، ماه‌ها طول می‌کشند.
ترکیه در زمینه کاهش میزان انتشار کربن، هنوز توفیق چندانی نداشته است. چرا که سوخت‌های فسیلی هنوز تقریباً 50% از تولید برق را تشکیل می‌دهند و برق تولید شده همین حالا هم با قیمت بالایی به دست مردم می‌رسد و در صورتی که رویه‌های قبلی در کوتاه مدت کنار نهاده شوند، شبکه برق با مشکل جدی روبرو خواهد شد. علاوه بر اینها کمبود زیرساخت ذخیره‌سازی نیز یکی دیگر از مشکلات جدی است.
با این حال، ترکیه برای فائق آمدن بر این مشکلات، انگیزه‌های مهمی دارد. چرا که موقعیت جغرافیایی ترکیه و نیز وضعیت همسایگان، باعث شده که یافتن مشتری برای برق مازاد، آسان شود. بنابراین اگر ترکیه انرژی تجدیدپذیر مازاد تولید کند، می‌تواند آن را به کشورهای اروپایی مانند گرجستان، بلغارستان، یونان، رومانی و همچنین به عراق و سوریه بفروشد.
ترکیه از نظر فنی به شبکه برق اروپا (ENTSO-E) متصل است و این امر صادرات برق را تسهیل می‌کند و خطوط انتقال برق فعال با بلغارستان، یونان و گرجستان وجود دارد. همچنین بورس انرژی ترکیه زیرساخت لازم برای پشتیبانی از تجارت بین‌المللی را دارد. تقاضای اروپا برای انرژی سبز، فرصت صادراتی قابل توجهی را برای ترکیه فراهم می‌کند.
ترکیه تا سال جاری میلادی، در رتبه یازدهم جهان و پنجم اروپا از نظر ظرفیت نصب شده انرژی تجدیدپذیر قرار خواهد گرفت. این افزایش ظرفیت نه تنها مصرف داخلی را برآورده می‌کند، بلکه در صورت تولید مازاد، فرصت‌های صادراتی قابل توجهی نیز ایجاد می‌کند.
در پایان باید گفت: ترکیه پیشگام تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در خاورمیانه است. این کشور هم از نظر ظرفیت و هم از نظر تنوع از رقبای خود جلوتر است. این برتری، مزیت استراتژیکی را در صادرات انرژی، دیپلماسی منطقه‌ای و سیاست آب و هوایی برای ترکیه فراهم می‌کند. از حیث رده بندی در منطقه، ترکیه بر رده نخست قرار گرفته و عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و مصر، با فاصله معنی دار در رتبه های دوم تا پنجم قرار دارند.