شاسی‌بلندها در بیابان لوت!

به گزارش روز مثبت، در تاریخ ۲۷ و ۲۸ آبان ماه امسال یک برنامه طبیعت گردی با عنوان اولین دوره آفرود کوهساران و با شعار حمایت از یوز ایرانی در مسیر راور –کوهساران –شهداد در کویر لوت برگزار شد که واکنش تند فعالان محیط زیست و گزارش انتقادی گروه جامعه خبرگزاری مهر را به دنبال داشت. این گروه طبیعت‌گردی در جوابیه‌ای به خبرگزاری مهر نوشته است:
 
«تپه های ماسه بادی، بلندترین کلوتهای جهان، گرمترین نقطه کره زمین و مامن تمدن ۶ هزار ساله که کهن ترین درفش مفرغی جهان از آن یافت شده است کیلومترها ازهم فاصله دارند که در نقشه محل آنها و مسیر طی شده توسط این گروه طبیعت گردی که در جاده باستانی و کف رودخانه دهانه غار و جاده شاه آباد به شفیع آباد بوده مشخص است وهیچ ترددی در آنها انجام نگرفته است.
 
در کتاب گزارش جغرافیایی شهداد و جغرافیای تاریخی دشت لوت نگارش دکتر مستوفی از راه خبیص (شهداد) به راور از طریق دهنه غار به صراحت بیان شده و مکان تاریخی چله خانه و روستای تاریخی مزارشاه –تقی آباد –شاه آباد و چهار برج در طول این مسیر دال بر این ادعاست و در طول سال هزاران نفر مسافر جهت تفریح و ادای نذورات خود از سطح استان به روستای تاریخی مزارشاه که به روایتی مقبره ابراهیم ادهم و پیغمبر لوت(ع) است به آنجا می آیند و این برنامه طبیعت گردی اولین تردد در این مسیر نبوده است.
 
در خبرگزاری مهر عنوان شده است تنگ باستانی مزارشاه در زون حفاظتی پرونده جهانی لوت محسوب می شود و آب تمدن کهن خبیص از این رودخانه تامین می شده است. در حالی که طبق نقشه ثبت جهانی لوت این تنگه در خارج از عرصه و حتی خارج از حریم لوت است و رودخانه ای که آب شیرین تمدن کهن خبیص و شهداد امروزی را تامین می‌کند رودخانه درختنگان است.
 
عنوان شده است تخریب زیستگاه یوز با شعار حمایت از یوز در صورتی که زیستگاه یوزپلنگ در منطقه حفاظت شده دربند راور است و مسیر این گروه طبیعت گردی به هیچ عنوان داخل این محدوده نبوده و مطابق نقشه چندین کیلومتر تا این ناحیه فاصله دارد.
 
این برنامه طبیعت گردی با اخذ مجوزهای لازم در خارج از عرصه لوت و منطقه حفاظت شده دربند انجام شده است و به دلیل زیبایی این دره و جلوگیری از ایجاد سر و صدا مسیر ۵۰ کیلومتری در مدت زمان ۱۰ ساعت طی شده است و مسابقه ای در کار نبوده است و کاش تمام گروهها و اشخاصی که پا به عرصه لوت می‌گذارند جهت حفاظت از این گنج با مجوز باشد و نه به دلیل اینکه قبلا به لوت سفر کرده اند احساس مالکیت کرده و هر زمان دلشان بخواهد بدون مجوز پا به لوت گذاشته و دیگران را زیر سوال ببرند این درحالی است که بعضی معترضان از برنامه های آفرود و جمع کردن شهاب سنگ در کویر که قبلا انجام داده اند عکس و فیلم تهیه کرده و در فضای مجازی پخش کرده اند و جای بسی تاسف است که چنین افرادی نام خود را دلسوز می‌گذارند.
 
در پایان از جناب دکتر مهران مقصودی که مسئولیت گروه ثبت جهانی لوت برعهده و حاصل تلاش زحمات ایشان بوده تشکر و قدردانی می‌شود در صورتی که در بعضی خبرگزاریها حاصل زحمات ایشان را به شخص دیگری نسبت داده بودند و از مسئولین سازمان محیط زیست و میراث فرهنگی که در جهت روشن شدن حقیقت کمک کردند کمال تشکر را داریم.»
 
هیچ مجوزی صادر نشده است
 
جدای از استنادات عجیب جوابیه بالا به کتب تاریخی برای آن که نشان دهد این اولین تردد از مسیر مورد بحث نبوده، بدون این که در نظر گرفته شود عبور با کاروان شتر یا پای پیاده چه اندازه اثرات متفاوتی از عبور خودروهای شاسی‌بلند دارد، این جوابیه مدعی دریافت «همه مجوزهای لازم» شده است در حالی که مسئولان مختلفی در حوزه محیط زیست و میراث فرهنگی این ادعا را رد کرده‌اند.
 
نه از میراث و نه از محیط زیست مجوز نداشتند
 
محمود وفایی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان اعلام کرده: هیچ هماهنگی برای انجام این برنامه با ما انجام نشده و بدون مجوز از سوی میراث فرهنگی اقدام به برگزاری این مسابقه کرده‌اند. هرچند اگر درخواستی برای صدور مجوز هم ارائه می شد، به طور حتم با آن مخالفت می کردیم، چرا که پهنه کویر بخشی از میراث ایران است و باید در حفظ و نگهداری آن تلاش شود.
 
محمود صفرزاده، مدیرکل محیط زیست استان کرمان هم با اعلام این که این مسابقات بدون دریافت مجوز از محیط زیست برگزار شده تصریح کرد: مسابقات آفرود و این گونه ورزش ها، باید در سایتی برگزار شود که تعریف و مشخص شده باشد و برای این گونه برنامه ها تدارک دیده باشند نه اینکه هر جایی دوست داشتند با وسایل موتوری بروند و اقدام به تخریب زیستگاههای حیات وحش و آشیانه های پرنده کنند.
 
صفرزاده تاکید کرد: ما با هرگونه عمل و اقدامی که باعث تخریب و از بین رفتن محیط زیست جانوری، گیاهی و فیزیکی خاک و شن و صخره شود، کاملا مخالفت می کنیم، همانگونه که به استعلام برگزاری مسابقه مشابهی جواب منفی دادیم و آن را رد کردیم، این درخواست ها خواه در منطقه دربند باشد، خواه در شهداد و حتی در نرماشیر بم با آن مخالفت خواهیم کرد.
 
طهماسب زینل پور، رییس اداره محیط زیست شهرستان کرمان هم اعلام کرد: آنچه که مسلم و مشخص است، محیط زیست با برگزاری هرگونه برنامه ای که کوچکترین ضرر و آسیبی به طبیعت برساند مخالفت خواهد کرد.
 
حفاظت از یوز آسیایی یا تخریب زیستگاه؟
 
هومن جوکار مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نیز در زمینه ورود آفرودبازان به زیستگاه یوزپلنگ ایرانی اعلام کرده: هرچند اقدام آفرودبازان برای یوز ایرانی از جنبه تبلیغاتی خوب بوده است اما آن‌ها با ورود ماشین‌های آفرود، زون حفاظتی کویر لوت که به تازگی به ثبت جهانی رسیده است را مورد تخریب قرار داده اند.
 
جوکار تصریح کرد: آفرودبازان با ورود به حساس‌ترین نقطه کویر لوت یعنی «دره لوت» و تنها رودخانه آن از بخش جنوبی منطقه حفاظت شده راور کرمان که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است، گذشته اند. با اینکه این آفرودبازان داخل زیستگاه یوزپلنگ آسیایی نشده‌اند اما با ورود به بخش جنوبی پناهگاه حیات‌وحش دربند در راور کرمان و داخل منطقه‌ای از کویر لوت که احتیاج به حفاظت بیشتر دارد، مشکلاتی را به وجود آورده‌اند.
 
تاکید معاون رئیس جمهور به حفظ حریم «بیابان لوت»
 
سرانجام رئیس سازمان میراث فرهنگی نیز در خصوص حفاظت از حریم بیابان لوت هشدار داد و خواستار توجه به ضوابط حریم این اثر طبیعی شد.
 
زهرا احمدی پور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نامه هایی جداگانه به سید علی اکبر پرویزی استاندار خراسان جنوبی، علیرضا رزم حسینی استاندار کرمان، و علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به ثبت «بیابان لوت» به عنوان اولین میراث طبیعی ایران خواستار توجه همه جانبه به ضوابط حریم این میراث ارزشمند طبیعی شد.
 
در بخشی از نامه احمدی پور به استانداران، خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان آمده است:
 
در اجرای تبصره ماده ۲ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور مصوب دی ماه ۱۳۸۲ و آئین نامه اجرایی آن، مصوب چهارم مرداد ۱۳۸۴ هیئت وزیران، نقشه محدوده عرصه حریم و ضوابط حفاظتی مربوط به میراث طبیعی بیابان لوت محدوده حریم اثر مذکور تحت نظارت این سازمان است و هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم و تخلف از ضوابط حفاظتی جرم محسوب می شود و مرتکب مشمول مجازات های قانونی خواهد بود.
 
هشدار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و تاکید وی بر توجه به عرصه حریم حفاظتی این اثر ارزشمند طبیعی نشان دهنده اهمیت بیش از پیش بیابان لوت و نقش آن در توسعه و تقویت گردشگری کشور است.
 
فعالیت ارزشمند دیگران را زیر سوال نبریم
 
از سوی دیگر جوابیه ارسالی آفرودبازان برای خبرگزاری مهر موضوع گزارش را به مساله‌ای شخصی با بهمن ایزدی یکی از سرشناس‌ترین فعالان محیط زیست ایران که بخشی از گزارش مهر به گفتگو با او اختصاص یافته بدل کرده و سهم او در ثبت جهانی لوت را نادیده گرفته است. این در حالی است که جدای از تقدیر شخص دکتر مهران مقصودی مسئول گروه ثبت جهانی لوت از بهمن ایزدی و اشاره به نقش تعیین کننده وی در این اتفاق ارزشمند، مدیرکل دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی نیز از او و انجمن متبوعش (کانون سبز فارس) به دلیل همکاری در تکمیل پرونده ثبت جهانی این اثر تقدیر کرده است.
 
بیابان لوت به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار طبیعی ایران، در ۲۷ تیرماه امسال در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت و ثبت جهانی شد.
 
کویر لوت با مساحتی در حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر، در شمال شرقی استان کرمان قرار دارد و در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده و حدود ۱۰ درصد وسعت کشور را دربر گرفته است.
 
سابقه تمدنی بیش از پنج هزار سال در حاشیه کویر لوت و کشف حدود سه هزار اثر تاریخی از این منطقه در نوع خود بی نظیر است که از جمله این کشفیات می توان به درفش پنج هزارساله شهداد اشاره کرد که قدیمی ترین درفش جهان محسوب می شود.
 
این کویر همچنین به عنوان گرم ترین نقطه زمین شناخته می شود، چنانکه در سال های ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷، و ۲۰۰۹ این رکورد ثبت شد و در سال ۲۰۰۵ با دمای ۷۰.۷ درجه سانتی گراد، رکورد گرم ترین دما در تمام زمین را به خود اختصاص داد.

منبع: مهر