به گزارش
روزپلاس، رئیس‌جمهور در ماه های پایانی عمر دولتش بارها از دستاورد نافرجام برجام شانه خالی کرد؛ او عقب نشینی دیپلماتیک و بی نتیجه بودن مذاکرات برجام را به تصمیم مجلس و سنگ اندازی های داخلی نسبت داد موضوعی که به ظن دولت فرصت توافق را از ملت گرفت! از قانون راهبردی مجلس در خصوص مذاکرات گرفته تا عوامل و فکت های خارجی و داخلی که مانع بزرگی برای شخص روحانی محسوب می شدند. براساس اظهارات او اگر مجلس مانع نمی‌شد احیای برجام در این دولت به ثمر می‌رسید!
اما منطقا این استدلال رییس جمهور تفکر اشتباهی بیش نیست چرا که طبیعتا در این سالها فرصت طلایی برای زنده نگه داشتن برجام از دست رفته و از طرفی دیگر دستاوردهای توخالی دولت در خصوص برجام در این هشت سال برای افکار عمومی واضح و مبرهن است.
البته که خرده ی رییس جمهور به مجلس هم بخاطر مصوبه ای است که آبان ماه کلید خورد مصوبه ای که بر اساس آن دولت ایران ملزم به از سرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ، کاهش سطح بازرسی‌های آژانس و توقف اجرای پروتکل الحاقی در صورت رفع نشدن تحریم‌های آمریکا شد. ظاهرا دولت فراموش کرده که این طرح در حالی مطرح و تصویب شد که پیش از آن جمهوری اسلامی اقدام به کم کردن تعهداتش در قبال خروج ایالات متحده و بی‌عملی غربی‌ها کرده بود و مجلس صرفا مهر تایید پررنگ تری به این واکنش زد.
در این مدت در خصوص به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین دلایلی مختلفی از جانبه رسانه ها بصورت کلی ذکر شد از سخت گیری های امریکا در خصوص مسائل موشکی گرفته تا کوتاه نیامدن از مواضع شان برای رفع تحریم ها! طبیعتا با این شرایط اختلاف نظر در خصوص مذاکرات زیاد است و رسیدن به توافق پیچیدگی های خاص خودش را دارد و اینطور به نظر میرسد که چیزی جز عقب نشینی یکی از طرفین نسبت به مواضع شان نمیتواند منجر به حصول توافق دوباره شود.
اما در خصوص جزییات مذاکره تاکنون مقام مسئولی اظهارنظر شفافی نداشته البته که بماند مقام های آمریکا در خصوص پابندی به دیپلماسی و تصمیم دولت بایدن مبنی بر بازگشت به برجام بارها در رسانه ها سخن گفتند ولی نمی توان به اظهارات ضد و نقیض آنها اعتمادی کرد. حالا غریب آبادی جزییات مذاکرات را فاش می کند و آب پاکی را روی دستان روحانی می ریزد. طبق اظهارات او مبرهن است که دلایلی فراتر از تصمیم مجلس و عوامل مخالف داخلی برای به نتیجه نرسیدن مذاکرات وجود دارد.
باید اذعان داشت که آنچه غریب آبادی در این رابطه مطرح کرده با آنچه که سخنگوی کاخ سفید و همچنین وزرات خارجه آمریکا مطرح کرده بودند متفاوت است . مقامات آمریکا بارها اعلام کرده بودند که آماده بازگشت به برجام هستند اما این ایران است که هم به لحاظ انتقال قدرت و هم اینکه تصمیمات لازم را نگرفتند نمی توانند به مذاکرات واقعی برگردند. لذا با این تناقض گویی ها واشنگتن می توان گفت که آنچه غریب آبادی مطرح کرده مقرون به صحت است و مهمتر آنکه او در جریان مذاکرات بوده است و دولتی ها هم تاکنون نسبت به بیان این جزییات از زبان نماینده دائم ایران در دفتر سازمان ملل متحد در وین، واکنشی نشان نداده اند.
به‌گفته غریب‌آبادی، آمریکا کل تفاهم درباره احیای برجام را به پذیرش بندی درخصوص انجام گفت‌وگوهای آتی در مورد مسائل منطقه‌ای گره زدند. غریب‌آبادی اظهار داشته که این خواسته با موضوع مذاکرات غیرمرتبط و مضر است. همچنین آمریکایی‌ها رفع برخی تحریم‌ها و همچنین خروج نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست گروه‌های تروریستی را مستقیماً به پذیرش این بند منوط کردند. ضمن اینکه آمریکا در مذاکرات وین حاضر به لغو دستور اجرایی تحریم تسلیحات متعارف نشده اند.
البته که ایران از آغاز مذاکرات اصرار داشت که همه تحریم‌ها لغو و در این فرصت راستی‌آزمایی صورت بگیرد تا درهمین حین تهران به تعهدات خود در چارچوب برجام برگردد،اما این درحالی است که طبق گفته‌های غریب‌آبادی مدل آمریکا برای انجام تعهدات اصولی و راستی‌آزمایی یک مدل تشریفاتی و خالی از فایده بوده.
طبق گفته ی غریب آبادی آمریکا کل تفاهم را به پذیرش بندی در خصوص انجام گفتگوی های آتی در مورد مسائل منطقه ای گره زده است. البته که این حرف جدیدی نیست . پیش از آنکه دو طرف وارد مذاکرت اولیه برجام شوند این ادعا از سوی آمریکا مطرح شده بود اینکه هم در خصوص برد موشکی هم مسائل منطقه ای باید گفتگو صورت بگیرد! اما ایران به موضع صریح خودش تاکید داشته و دارد که این مذاکرت صرفا در خصوص مسائل هسته ای است. دوره گذشته آمریکا راضی شده بود که بصورت غیر مستقیم با ۴+۱ گفتگو کنند و درنهایت نتیجه مذاکرات با ایران مطرح شود .لذا در آن برهه هم بحث منطقه ای دیگر بیان نشد البته ایران هم از طرف دیگر متقابلا بحث مکانیزم تضمین امریکا به عدم خروج مجدد را مطرح کرد اما آمریکایی ها نداشتن اکثریت رای کنگره را بهانه ی رد این موضوع دانستند.
اکنون هم ظاهرا این مسئله ی مهم از نظر آمریکا هنوز چالشی مهم و مورد اختلاف است و هنوز بحث بر مسائل منطقه ای میان دو کشور لاینحل باقی مانده.
اما غریب ابادی دیگر مواضع خصمانه آمریکا را اینگونه مطرح کرد که واشنگتن حاضر به لغو دستور اجرایی تحریم تسلیحات نشدند که این موضوع کاملا با قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام در تناقض آشکار است.
در این رابطه باید تاکید داشت که بحث معاملات تسلیحاتی مهلتش تمام شده و فقط بحث کلاهک های هسته ای باقی مانده یعنی موشک های قاره پیما و دوربرد صرفا مطرح است که آن هم نزدیک سه سال از فرصت ایران باقی مانده.
البته بماند که در این مدت آمریکا نشان داد که پایان رسمی تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران آن را به رسمیت نمی شناسد و در این رابطه بارها هشدار داد که کشورهایی که به ایران سلاح بفروشند با تحریم‌های آمریکا مواجه خواهند شد.
حال باید دید که دولت جدید با وجود این اختلاف‌نظرهای جدی چطور با مذاکرات مواجه می‌شود و آیا ایران تاب ادامه ی این روند بی حاصل را دارد؟ این درحالی است که دولت آمریکا در تنش های منطقه ای اخیر ،ایران را مقصر می خواند و طبق ادعاهایشان در حال برنامه‌ریزی برای یک کارزار تحریمی علیه برنامه موشکی و توان پهپادی ایران هستند هر چند که تمام اقدامات خصمانه امریکا انجام شده و دیگر چیزی برای تحریم باقی نمانده از طرفی هم بعید به نظر می رسد رویکرد تهاجمی، مد نظر بایدن و اعضای کاخ سفید باشد چرا که رویارویی با ایران قطعا به ضرر این کشور و منطقه خواهد بود. شاید این دلایل و قدرت نظامی ایران به دولت رییسی کمک کند تا با قدرت بیشتری وارد گود سیاست خارجی شود و درکنار توجه به موضوعات و حل مشکلات داخلی، نیم‌نگاهی هم بحث دیپلماسی و مذاکره توامان با قدرت داشته باشد .